Nhớ gánh xôi xéo Hà Nội giữa lòng Sài Gòn

Vào độ tháng 9, tháng 10 này trời Sài Gòn bắt đầu những cơn mưa xối xả, giữa lúc ấy sao cứ thấy nhơ nhớ cái vị xôi xéo Hà Nội. Không chỉ đơn giản là một thức quà sáng, món xôi xéo còn gợi nhớ về cả một bầu trời tuổi thơ êm đềm.

Xôi xéo: Nghe tên thì phũ lắm nhưng mà thương đến lạ

Nếu Sài Gòn khiến chúng ta liên tưởng đến những con phố nhộn nhịp, rực rỡ sắc màu thì Hà Nội lại nhắc nhớ về những điều gì đó thật bình dị, nhỏ bé. Bao nhiêu cái nhớ, cái thương dành cho mảnh đất này không chỉ là những mùa đông rét cắt da cắt thịt mà còn thấm đượm trong những ký ức tuổi thơ của mỗi người về những thức quà giản dị. Nhớ nhất vẫn là vào những sáng sớm tinh mơ, được các bà các mẹ dúi cho gói xôi xéo để đến trường. Chỉ ngần ấy thôi mà cứ mỗi khi nhớ về lại thấy lòng bồi hồi biết bao.

Xôi xéo Hà Nội đúng chuẩn thì phải bọc bằng lá chuối hoặc lá sen để giữ mùi thơm của xôi

Ở Sài Gòn, món xôi xéo có lẽ không quá nổi tiếng bởi đây là đặc sản của Hà Thành. Thỉnh thoảng, rảo bước trên những con đường ở đây vẫn thấy đâu đó bóng dáng của gánh xôi xéo ôi sao mà thơm đến lạ thường. Lúc ấy, lòng như lại thổn thức nhớ về những ngày xưa – nơi có bà, có mẹ chăm lo mỗi ngày.

Đĩa xôi xéo vàng ươm, thơm lừng chỉ muốn thưởng thức ngay cho nóng.

Cái tên xôi xéo bắt nguồn từ đâu thì không ai nhớ rõ, nhưng cứ nhắc đến món xôi dân quê này thì người ta sẽ chẳng thể quên được vị xôi béo bùi, được bọc trong những chiếc lá sen thơm lừng. Một vài cụ ở đây đùa rằng, xôi “xéo” chính là do đuổi không đi vì ai cũng bị cuốn hút bởi bánh hàng xôi bé tí tẹo để mua cho bằng được thức quà sáng này. Rồi có người cũng lại cho rằng, cái tên xôi xéo cũng bắt nguồn từ cách nấu xôi. Nghĩa là, phần đậu xanh sau khi đã được đồ chín thì vo lại thành cục tròn tròn. Khách đến cứ mua tới đâu thì cắt xéo tới đó, ăn như vậy thì mới ngon. Có thể là chữ xéo bắt nguồn từ đây chăng.

Đơn giản mà lại tinh tế từ món xôi “thủ đô”

Nhìn xôi xéo được gói gọn trong những chiếc lá sen, lá chuối ấy vậy mà món xôi này lại cầu kỳ, tinh tế hơn nhiều. Nếu như xôi ở Sài Gòn được bỏ trong những chiếc hộp xốp màu trắng thì xôi ở miền quê lại phải chắt chiu trong từng gói lá, như vậy thì mới giữ được độ nóng và vị thơm của chõ xôi.

Xôi xéo muốn dẻo và ngậy thì phải rưới thêm ít nước mỡ lên trên.

Để nấu ra được món xôi xẻo dẻo thơm ai cũng phải mềm lòng thì gạo phải là loại nếp cái hoa vàng. Thứ tạo nên màu vàng đẹp mà của xôi được làm bằng dá dành dành. Nhưng giờ thì hiếm, nên các cô các chị thay bằng cụ nghệ để ngâm gạo.

Riêng với chỗ đậu xanh thì phải đồ cho thật chín rồi đem nén lại cho thật kỹ, thành những viên lớn hình tròn. Để đậu xanh không bị nát thì khâu lựa đậu cũng phải thật chăm chút. Đậu được cắt xéo thành những miếng mỏng, rắc đều lên xôi cùng với hành phi. Để gia tăng độ béo cho món xôi thì nước mỡ hành được rưới lên trên. Cuối cùng là thêm vài lát chả bò cho bắt mắt và cũng ngon miệng hơn. Để giữ được vị ấm nóng và mùi vị thơm lừng của xôi, của hành phi thì dùng lá chuối để gói lại.

Xôi xéo thì phải gói bằng lá chuối để giữ được độ nóng và mùi thơm của thứ gạo nếp cái hoa vàng

Xôi xéo: Món ăn đi cùng năm tháng của bao thế hệ

Giữa lòng Sài Gòn mà nhắc đến lại thấy nhớ quây quắc thức xôi sáng đã từng gắn liền với cả tuổi thơ. Chẳng biết xôi xéo có từ khi nào, chỉ biết rằng cứ mỗi sớm tinh mơ lại thấy tiếng rao như khe khẽ để mời gọi những tâm hồn trẻ dại. Giờ đây, dù món xôi xéo ở Sài Thành cũng đã bán ở rất nhiều nơi nhưng lòng vẫn cảm thấy nhớ nhung về những chõ xôi quê giản dị. Dù chỉ đơn thuần là một gói xôi vàng ươm không pate, không chả nhưng lại ngon hơn bất cứ món sơn hào hải vị nào.

Dù ở giữa lòng Sài Gòn náo nhiệt vẫn mơ về gánh xôi xéo đơn giản, bình dị của thủ đô.

Món xôi xéo dù đã đi qua bao lớp thế hệ già trẻ vẫn giữ được cái hồn của thức quà xưa. Dù cuộc sống có bận rộn, có mới mẻ hơn đi chăng nữa thì những người con gốc Hà Nội vẫn luôn nhớ về những kỷ niệm bên gia đình, bên bạn bè cùng với những gánh hàng xôi đã luôn đi cùng năm tháng của tuổi trẻ. Chính những thứ quà sáng đơn giản ấy lại nuối nấng biết bao nhiêu con người thành tài cho đến tận bây giờ.
Giờ đây, khi đã xuất hiện thêm nhiều những bữa sáng ngon lành, sang chảnh hơn thì xôi xéo Hà Hội vẫn là thức quà khiến người ta phải thổn thức khi nhớ về. Món xôi như đượm tình, như gói lại cả một bầu trời thương nhớ và cả những buổi sớm tinh mơ nữa. Hẳn những con người thủ đô dù có mưu sinh ở đâu đi chăng nữa thì ai cũng đã từng có những kỷ niệm thật sâu lắng bên gánh xôi xéo, phải không?

Theo Báo Thể Thao Việt Nam