Nhìn vào thất bại của Microsoft, Qualcomm và Intel, bạn mới hiểu vì sao thế giới công nghệ nể phục Apple tới vậy
Trên laptop, PC desktop hay bất kỳ một thiết bị hi-tech nào khác, con chip luôn là thành phần trọng yếu nhất. Bất kỳ một vấn đề nào với con chip xử lý trung tâm đều sẽ tạo ra những thiết bị… dở tệ.
Có thể nói rằng, dù là một trong những tên tuổi công nghệ hàng đầu thế giới, Apple vẫn thường bị coi là một thương hiệu thua xa các ông lớn khác về sức mạnh công nghệ thuần túy. Nói đến Apple, điều đầu tiên được phần đông người tiêu dùng nghĩ đến sẽ là những sản phẩm có thiết kế đẹp và có mức giá vô cùng đắt đỏ. Trong các trào lưu công nghệ gây sốt của thập niên mới – AI, Big Data, điện toán đám mây…, Apple rõ ràng thua xa Microsoft, Google hay Amazon.
Những chiếc Mac cũng phần nào bị ảnh hưởng bởi “tiếng xấu” này. Dù khá phổ biến trong giới công nghệ (đến mức được chính Google đặc biệt tin dùng), những chiếc PC gắn mác Táo Cắn Dở vẫn thường bị antifan coi là “xa xỉ phẩm” thua kém PC Windows. Khi Apple tuyên bố từ bỏ Intel để chuyển sang dùng chip tự thiết kế, nhiều người cũng đã ngay lập tức lớn tiếng coi bước đi này là sai lầm… Xét cho cùng, Apple không phải là kẻ đầu tiên nỗ lực đưa ARM lên PC.
Nơi Microsoft và Qualcomm thất bại
Microsoft đã không ít lần nỗ lực đưa Windows lên ARM…
Năm 2012, cùng với Windows 8, Microsoft trở thành kẻ đầu tiên cố gắng đưa những con chip smartphone trở thành “trái tim” của máy tính. Sau 3 năm, nỗ lực này thất bại thảm hại khi phiên bản Windows cho ARM hoàn toàn không tương thích với các ứng dụng Windows truyền thống. Khoản lỗ mà Microsoft phải ghi lận lên tới gần 1 tỷ USD.
Nhưng sức hút của ARM là quá lớn… Qua nửa thập kỷ, Microsoft lại một lần nữa đưa Windows trở lại với Snapdragon, lần này là qua một phiên bản Windows chạy giả lập x86 trên nền ARM. Những chiếc laptop đầu tiên sử dụng Snapdragon 8cx ra mắt vào năm 2018, và đến 2019 đích thân Microsoft nhảy vào cuộc chơi khi công bố Surface Pro X. Trên chiếc laptop nghìn đô, Microsoft đã đích thân cùng Qualcomm chế tạo con chip SQ1 để mở ra chương mới cho Surface.
Kết quả đến nay vẫn là một thất bại thảm hại. Ngay cả khi Microsoft đã ra mắt thế hệ chip mới ở mức giá lên tới 1500 USD, Surface Pro X vẫn là một cỗ máy chậm chạm hơn đáng kể so với chính những chiếc Surface Pro 7 có giá chỉ bằng một nửa. Trong video đánh giá, kênh YouTube Linus Tech Tips khẳng định: “Mặc dù Chrome có thể chạy ổn phần lớn thời gian, việc web treo, giật và tải giữa chừng không phải là hiếm. Dù bạn có thể cài đặt các ứng dụng chuyên nghiệp như Photoshop, việc chạy các ứng dụng này thực sự là một trải nghiệm khiến bạn điên đầu”.
Kết quả đến giờ vẫn là những chiếc Surface, đắt, chậm và tương thích kém.
Tệ hại nhất là vấn đề tương thích. Ngay cả khi Surface Pro X đã bước sang thế hệ thứ 2 với con chip SQ2 mới nhất, Microsoft vẫn chưa thể giải quyết được vấn đề tương thích. Bài đánh giá của Windows Central cho biết: “Nếu bạn cần chơi game trên PC, muốn chạy các ứng dụng CAD, muốn dùng các tác vụ như edit video hay tạo nội dung đa phương tiện, Pro X sẽ gây ra vấn đề”. Tương tự, tạp chí IT Pro cho biết Chrome hay Photoshop sẽ gặp tình trạng crash bất chợt, và “có nhiều ứng dụng không được xuất bản dưới dạng ARM hay Windows 32-bit, và do đó sẽ không hề tương thích với Pro X”.
Cuộc chiến không cân sức
Bởi thế, khi Apple tuyên bố từ bỏ x86 để chuyển sang ARM, thứ đầu tiên nhà Táo nhận được là sự hoài nghi. Nhắc đến Apple vẫn là nhắc đến “đẹp, độc, đắt” trước tiên, hiếm ai lại nghĩ Apple có thể vượt mặt Microsoft trong lĩnh vực công nghệ thuần túy.
Video đang HOT
Sự vượt trội của M1 so với chip Intel là không phải bàn cãi.
Ấy thế mà những gì mang lại đã phải khiến cho tất cả mọi người ngỡ ngàng. Khi đối đầu cùng “đàn anh” chạy chip Intel, những chiếc Mac mới cho thời gian build (dựng) ứng dụng chỉ bằng một nửa. Trong các thử nghiệm benchmark được Tom’s Guide, Extreme Tech hay Notebookcheck công bố, chiếc MacBook Air M1 giá 800 USD dễ dàng đánh bại những chiếc laptop Windows có giá gấp đôi như Dell XPS 13 hay Lenovo ThinkPad X13.
Dĩ nhiên, benchmark không phải là đại diện hoàn hảo cho hiệu năng thực tế – bên cạnh sức mạnh chip, khả năng tối ưu của chính các nhà phát triển ứng dụng sẽ quyết định đến hiệu năng thực tế trong trải nghiệm người dùng. Nhưng với vấn đề tối ưu, chính Microsoft đã là một trong những tên tuổi đầu tiên lên tiếng hứa sẽ tối ưu ứng dụng (Office) cho Apple Silicon từ tháng 6, tức là từ khi tên gọi “M1″ còn chưa được công bố.
Ngay cả khi chạy giả lập ứng dụng benchmark, Apple Silicon M1 đôi khi vẫn cho ra kết quả đánh bại chip Intel/AMD chạy trực tiếp. Rõ ràng, sự chênh lệch giữa 2 nền tảng là quá lớn.
MacBook Air M1 chạy Windows 10 ARM giả lập còn tốt hơn Surface Pro X chạy trực tiếp…
Và nếu tất cả những điều này chưa thuyết phục bạn rằng Apple đã khiến cho Microsoft, Qualcomm và Intel phải thừa nhận thất bại ê chề: Windows 10 ARM khi chạy giả lập trên chiếc MacBook Air M1 giá 800 USD vẫn nhanh gấp đôi chiếc Surface Pro X giá 1500 USD…
Kẻ tiên phong công nghệ
Cần chỉ ra rằng Mac chỉ chiếm khoảng 10% doanh thu của Apple. Khoản tiền được Mac mang về mỗi quý thường không chênh lệch nhiều với iPad hay phụ kiện (Apple Watch, AirPods…) và luôn thua xa iPhone. Nhưng Mac là những cỗ máy được sử dụng để phát triển ứng dụng cho iPhone, iPad, Apple Watch, Apple TV và tất cả các thiết bị khác của người dùng. Máy Mac là những cỗ máy mạnh mẽ nhất được mang mác Táo Cắn Dở. Ngay cả khi không phải là nguồn thu lớn nhất, Mac vẫn là biểu tượng cho sức mạnh công nghệ của Apple.
Và biểu tượng công nghệ ấy không chỉ là của riêng Táo: các kỹ sư Google cũng dùng MacBook, các công ty công nghệ lớn như IBM hay SAP cũng trang bị Mac cho nhân viên… Sự vượt trội của M1 sẽ càng khiến cho vai trò “PC dành riêng cho Pro” của Mac càng được củng cố trong cuộc đấu với PC Windows.
Máy Mac là lựa chọn phổ biến của các kỹ sư/nhà phát triển – những kẻ có vai trò quan trọng nhất đối với tương lai công nghệ.
Chưa hết, trong những năm vừa qua, tỷ lệ HPC (“siêu máy tính”) hay tỷ lệ máy chủ đám mây sử dụng ARM cũng đang tăng đột biến, đặc biệt là trong các lĩnh vực ứng dụng AI và Big Data. Mới gần đây, NVIDIA cũng đã trực tiếp mua lại ARM với tham vọng không hề che giấu: gia tăng hơn nữa vị thế của ARM trong hệ sinh thái điện toán trên toàn cầu.
Muốn ARM phát triển trên đám mây, các nhà phát triển sẽ cần có những chiếc PC ARM chất lượng. Ngay lúc này đây, chẳng có ai khác ngoài Apple là tạo ra được những chiếc PC ấy. Như thế, trong một lần hiếm hoi, Apple đã khiến cả thế giới công nghệ phải thực sự “tâm phục khẩu phục”.
Nhờ có Apple, Microsoft và Google, thương vụ NVIDIA mua ARM sẽ là cú đấm cực mạnh nhắm vào... Intel
Nhắc đến ARM, người ta sẽ nghĩ ngay đến những con chip di động. Nhưng, dưới bàn tay của NVIDIA, ARM có thể tiến sâu vào một lĩnh vực trước nay vẫn do Intel làm chủ.
Trên con đường này, NVIDIA/ARM sẽ nhận được sự trợ giúp từ những "đồng minh" rất bất ngờ.
Như vậy, sau rất nhiều đồn đoán, NVIDIA đã chính thức công bố thâu tóm công ty thiết kế chip ARM từ tay SoftBank. Thương vụ có trị giá 40 tỷ USD này sẽ chứng kiến lần đầu tiên ARM thuộc về một gã khổng lồ của ngành chip, điều có thể đe dọa đến cán cân quyền lực trong thế giới di động.
Có vẻ như NVIDIA đã lường trước được điều này. Trong công bố chính thức, gã khổng lồ GPU khẳng định ARM sẽ được "tiếp tục hoạt động với vai trò độc lập và duy trì sự trung lập đối với khách hàng toàn cầu". Tuy không trực tiếp nhắc đến các khách hàng lớn (của ARM) như Apple, Qualcomm, Samsung, MediaTek..., CEO của NVIDIA là tỷ phú Jen Hsun-Huang cho biết " NVIDIA đã bỏ ra rất nhiều tiền để thâu tóm ARM và không có lý do gì để làm những điều có thể khiến khách hàng bỏ đi".
Lấn sân Intel và AMD
Ngay sau khi công bố thâu tóm ARM, NVIDIA đã phải vội vàng khẳng định rằng tham vọng của hãng này không phải là trở lại cạnh tranh với Apple, Qualcomm và Samsung.
Nói cách khác, ARM sẽ không tìm cách trở lại thị trường chip di động trong tương lai gần. Nhưng hiển nhiên là cũng chẳng có ông lớn công nghệ nào bỏ ra 40 tỷ USD mà không ôm tham vọng lớn. Với NVIDIA, tham vọng đó là thị trường máy chủ: " Chúng tôi biết các trung tâm dữ liệu và đám mây đang rất chờ đợi vi xử lý ARM. Hiệu suất tiêu thụ năng lượng trực tiếp dẫn đến giới hạn tính toán, tốc độ xử lý và chi phí cung cấp dịch vụ".
Ngay lúc này đây, có ít nhất 2 ông lớn đang nhìn thấy mối đe dọa từ NVIDIA: Intel và AMD. Rõ ràng, khoản tiền 40 tỷ USD của NVIDIA đã biến ARM trở thành vũ khí để tấn công vào thị trường máy chủ vốn do Intel và AMD cùng nhau làm chủ bấy lâu nay. Theo số liệu mới nhất của IDC, 90% doanh thu máy chủ trong quý 1/2020 được dành cho x86, vi xử lý ARM chỉ chiếm 10% còn lại.
Đây là nguồn thu ổn định nhất, tiềm năng nhất của Intel và AMD. Trong quý 2 vừa qua, giãn cách xã hội đã khiến doanh thu các dịch vụ online và đám mây tăng cao. Nhờ thế, doanh số Epyc của AMD tăng gấp đôi so với cùng kỳ 2019. Intel dù đang trải qua một thời kỳ khủng hoảng nhưng cũng vẫn ghi nhận doanh thu từ mảng kinh doanh máy chủ tăng 43% trong quý vừa rồi.
Mối đe dọa từ NVIDIA
Thất bại của Qualcomm và AMD cho thấy không phải ai cũng có thể đưa ARM lên mây.
Nhưng, khác với những kẻ đi trước, NVIDIA đã chứng minh năng lực vượt trội trong lĩnh vực đám mây.
Song, mối đe dọa từ ARM đã ngày một lớn hơn trong suốt nhiều năm qua. So với x86, ARM vốn nổi tiếng là có hiệu suất tiêu thụ điện năng tốt hơn (tỏa nhiệt ít hơn khi xử lý cùng một khối lượng tính toán). Với bản chất là một thiết kế tham chiếu, ARM cũng cho phép các công ty có thể tạo ra các dòng chip tùy biến theo nhu cầu của riêng mình. Ví dụ, Amazon đã tự thiết kế chip Graviton để triển khai lên đám mây AWS. Đặc biệt nhất, một số công ty đã tùy biến được ARM để tạo ra sức mạnh xử lý song song tốt hơn cả x86 - điều hoàn toàn dễ hiểu khi xét tới hiệu suất vượt trội của chip ARM.
Vấn đề lớn nhất của máy chủ ARM là năng lực của các nhà sản xuất chip, những kẻ biến thiết kế tham chiếu của ARM thành sức mạnh thực tế cho doanh nghiệp. Không phải ai cũng có thể dùng ARM để tạo ra những con chip thành phẩm có hiệu năng vượt mặt x86. Không phải ai cũng có đủ năng lực để tạo ra một hệ sinh thái phần mềm và dịch vụ hỗ trợ như Intel. Đây là nỗi lo lớn nhất của các nhà sản xuất máy chủ, các trung tâm dữ liệu và nhà cung ứng đám mây, khiến họ tiếp tục ở lại với x86.
Tâm lý này đã khiến cho phần lớn các dòng chip máy chủ ARM thất bại. Trong danh sách những kẻ từng ôm mộng đưa ARM lên mây có AMD và Qualcomm: các dòng chip ARM cho server của 2 công ty này là Opteron và Centriq không sống được quá 2 năm sau khi ra mắt. AMD gần đây đã trở lại với thị trường server một cách đầy ấn tượng với Epyc, dòng chip x86 được đánh giá có hiệu năng vượt mặt Xeon ở mức giá rẻ hơn.
May mắn cho ARM là "ông chủ" mới của hãng có đầy đủ năng lực để xóa tan những nghi ngại trên. Thành công trong lĩnh vực AI đã cho phép NVIDIA len lỏi sâu vào thị trường máy chủ - các nhà sản xuất server và các nhà cung ứng đám mây có quyền tin rằng CPU ARM sẽ được NVIDIA hỗ trợ tốt như GPU Tesla. Năm ngoái, NVIDIA thậm chí đã ra mắt thiết kế tham chiếu cho các siêu máy tính dùng chip ARM và GPU của NVIDIA. CUDA-X, bộ thư viện và công cụ phổ biến trong cộng đồng data và AI, sẽ được hỗ trợ đầy đủ trên nền tảng nói trên.
Mảnh ghép cuối cùng từ Apple
Lo ngại cuối cùng của NVIDIA/ARM: Chỉ riêng đám mây ARM là không đủ, các nhà sản xuất PC chuyên nghiệp cũng phải chuyển sang ARM nữa.
Song, NVIDIA và ARM vẫn còn một mối lo cuối cùng: các nhà phát triển phần mềm. Khi bàn về ARM và x86, cha đẻ của hệ điều hành Linux - vốn là hệ điều hành thống trị trên máy chủ và đám mây, đã từng tuyên bố ARM sẽ không bao giờ thành công:
" Nếu bạn phát triển phần mềm trên x86, bạn sẽ muốn triển khai trên môi trường (máy chủ) x86... Bạn sẽ trả nhiều tiền hơn để mua đám mây x86, đơn giản vì môi trường này trùng khớp với những gì bạn có thể tự kiểm thử trên máy tính của bạn, và các lỗi bạn gặp sẽ dễ phát hiện hơn". Theo ông, x86 trở thành nền tảng thống trị máy chủ chỉ vì trong quá khứ, các nhà phát triển đã chọn kiến trúc này cho thiết bị cá nhân của họ. Từ thiết bị cá nhân, x86 đã lan tỏa ra thị trường máy chủ và giết chết các kiến trúc khác.
Phát biểu này được đưa ra từ năm 2019. Năm 2020, một bước đi của Apple có thể giúp ARM đảo chiều cuộc chiến với Intel: máy Mac được chuyển từ x86 sang ARM. Nếu như Linus cho rằng máy tính cá nhân và máy chủ cần phải có sự đồng nhất về thiết kế, những chiếc Mac tương lai sẽ là sự lựa chọn tất yếu của những người muốn đưa phần mềm lên đám mây chạy chip ARM (và GPU NVIDIA).
May mắn cho NVIDIA, cả Apple, Google và Microsoft đều đang hướng đến tương lai của PC trên ARM.
Apple không phải là kẻ duy nhất. Microsoft năm 2019 đã ra mắt chiếc Surface đầu tiên dùng chip Qualcomm thay cho Intel. Những chiếc ChromeBook giá rẻ chạy ARM của Google cũng đã tràn ngập thị trường. Đáng chú ý nhất, với đám mây ARM, ngay cả smartphone cũng có thể biến hình thành PC chuyên nghiệp - sự tương thích sẽ được đẩy lên mức độ cao nhất.
Câu hỏi duy nhất còn lại là, liệu Apple, Samsung, Qualcomm, Microsoft, Google... sẽ phản ứng như thế nào với thương vụ của NVIDIA? Hiện tại, vụ thâu tóm này mới chỉ được công bố chứ chưa được các cơ quan hành pháp thông qua. Nguy cơ Apple và các công ty thiết kế chip khác phản đối mạnh mẽ tới mức thay thế hoàn toàn ARM và chuyển sang RISC-V cũng vẫn có thể xảy ra. Vô tình, số phận tương lai của Intel đang phụ thuộc rất lớn vào chính những kẻ đã không lựa chọn x86.
Chip M1 của Apple nhận lời khen có cánh từ đối thủ Mới đây chủ tịch Qualcomm - Cristiano Amon cũng phải dành lời khen về chip Apple M1 Khi được hỏi liệu có bài học nào mà Qualcomm và Microsoft có thể học được từ Apple và M1 hay không, Chủ tịch Qualcomm, Cristiano Amon nói rằng Qualcomm rất vui mừng về thông báo này "bởi vì nó chứng minh niềm tin của chúng...