Nhìn lại vai trò của Ấn Độ sau hội nghị thượng đỉnh SCO
Nhiệm kỳ Chủ tịch Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) 2022-2023 được đ.ánh giá là thành công.
Ấn Độ đã có thể áp dụng các sáng kiến mới, mang lại động lực cũng như định hướng mới cho sự phát triển của SCO trong những năm tới, đồng thời có thể phát huy vai trò tích cực hơn trong việc xoa dịu căng thẳng ở quy mô toàn cầu.
Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái), Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi (giữa) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc gặp bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Osaka, Nhật Bản năm 2019. Ảnh: Sputnik
Hội nghị thượng đỉnh SCO năm nay do nước Chủ tịch luân phiên Ấn Độ tổ chức theo hình thức trực tuyến. Tham dự hội nghị, bên cạnh Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, có Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Nga Vladimir Putin, Thủ tướng Pakistan, Tổng thống Turkmenistan (khách mời của Chủ tịch), các nhà lãnh đạo của các quốc gia thành viên khác gồm Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Uzbekistan, và các nước quan sát viên gồm Belarus, Iran và Mông Cổ. Hội nghị đã chính thức kết nạp Iran làm thành thành viên đầy đủ của SCO và Belarus sẽ trở thành thành viên vào năm tới.
Ngay từ đầu, Thủ tướng Modi đã nêu rõ ngoài triết lý “Cả thế giới là một gia đình”, tầm nhìn của Ấn Độ về vai trò chủ tịch SCO được định hướng bởi SECURE, viết tắt của cụm từ “An ninh, Phát triển kinh tế, Kết nối, Thống nhất, Tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, và Bảo vệ môi trường”. Ấn Độ đã thiết lập 5 trụ cột hợp tác mới trong SCO gồm khởi nghiệp và đổi mới, y học cổ truyền, trao quyền cho thanh niên, hội nhập kỹ thuật số và chia sẻ di sản Phật giáo. Thành phố Varanasi được chọn làm thủ đô văn hóa và du lịch đầu tiên của SCO.
Video đang HOT
Thủ tướng Modi đã đề cập một số câu hỏi quan trọng liên quan việc SCO liệu đã sẵn sàng giải quyết các thách thức hiện đại và liệu có phát triển thành một tổ chức được chuẩn bị đầy đủ cho tương lai hay không. Ông tuyên bố Ấn Độ hoàn toàn ủng hộ cải cách và hiện đại hóa SCO.
Thủ tướng Modi tuyên bố điều cần thiết là phải duy trì các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương SCO, đặc biệt là tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia thành viên.
Các thành viên đã thông qua Tuyên bố New Delhi, đề cập sâu rộng thách thức của chủ nghĩa k.hủng b.ố, chủ nghĩa cực đoan và chủ nghĩa ly khai, cũng như yêu cầu tất cả các quốc gia cùng nhau đối phó với vấn đề này. Tuyên bố cũng đề cập tình hình ở Afghanistan và việc thực hiện Thỏa thuận hạt nhân Iran nhưng không đề cập cuộc xung đột Nga – Ukraine.
Lãnh đạo các quốc gia và giới chức của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) tham dự hội nghị thượng đỉnh theo hình thức trực tuyến ngày 4/7 Ảnh: Sputnik
Theo kế hoạch dự kiến ban đầu, mọi công tác chuẩn bị đã được thực hiện để tổ chức Hội nghị thượng đỉnh SCO lần thứ 23 trực tiếp, nhưng cuối tháng 5, Ấn Độ bất ngờ thông báo hội nghị sẽ được tổ chức theo hình thức trực tuyến. Không có lý do cụ thể nào được đưa ra cho sự thay đổi này, ngoài thông báo có một số yếu tố dẫn đến quyết định đó.
Quyết định này lúc đầu có vẻ gây ra một số thất vọng nhưng nhìn nhận lại, đó có thể là một quyết định sáng suốt. Nếu tất cả các nhà lãnh đạo phản đối phương Tây như Chủ tịch Trung Quốc, Tổng thống Nga, Tổng thống Belarus cùng có mặt ở Ấn Độ và gặp Thủ tướng Modi, điều đó sẽ gửi thông điệp khá bất lợi tới các đối tác chiến lược của Ấn Độ như Mỹ, châu Âu và các nơi khác, nhất là sau chuyến thăm thành công gần đây của Thủ tướng Modi tới Mỹ.
Có thể nói, Hội nghị thượng đỉnh SCO lần thứ 23 đã mang lại cơ hội để Ấn Độ thể hiện hình ảnh nước lớn trỗi dậy.
Mặc dù còn những vấn đề tồn tại nhưng Hội nghị thượng đỉnh SCO vẫn có lợi cho việc giúp xoa dịu mâu thuẫn, đồng thời thiết lập lòng tin cho sự hợp tác giữa Ấn Độ với hai quốc gia láng giềng.
Chuyển đổi toàn cầu thúc đẩy vị thế của SCO
Số đơn đăng ký trở thành thành viên của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) đang tăng lên, điều này giúp tổ chức này có thể mở rộng phạm vi tiếp cận toàn cầu.
Cờ các nước tại trụ sở của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) ở Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 4/7/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo ông Alexander Knyazev, người đứng đầu chi nhánh khu vực của Viện CIS có trụ sở tại Moskva, cho biết hệ thống quan hệ quốc tế toàn cầu đang trải qua quá trình chuyển đổi, mở ra cơ hội cho Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) vươn lên với tư cách là một chủ thể toàn cầu.
Ngày 4/7, Cộng hòa Hồi giáo Iran đã trở thành thành viên chính thức của SCO. Dự kiến, Belarus sẽ đạt được quy chế này vào năm 2024. Trước khi Iran gia nhập, tổ chức này bao gồm 8 thành viên thường trực là Trung Quốc, Ấn Độ, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Pakistan, Nga, Tajikistan và Uzbekistan; và 9 đối tác đối thoại - Armenia, Azerbaijan, Campuchia, Nepal, Sri Lanka, Turkiye, Ai Cập, Qatar và Saudi Arabia.
Theo ông Bakhtiyor Khakimov - đại diện đặc biệt của Tổng thống Liên bang Nga về các vấn đề SCO, số lượng đơn xin gia nhập SCO ngày càng tăng.
"Các điều kiện khách quan để biến SCO thành một tổ chức hiệu quả, có sức ảnh hưởng vượt xa lãnh thổ của các quốc gia thành viên, đã xuất hiện. Trước hết, mọi thứ phụ thuộc vào ý chí chính trị của giới lãnh đạo các quốc gia này. Số lượng các quốc gia tham gia và rộng hơn là các quốc gia muốn tham gia, hoặc có tư cách là quốc gia quan sát viên, đối tác đối thoại đối với SCO, đã đưa tổ chức đến sát hơn mục tiêu trở thành một chủ thể toàn cầu", đại diện Knyazev nhận định với đài Sputnik.
Xét trên phương diện này, sự gia nhập của Iran đã mang lại một làn gió mới cho tổ chức với vai trò của quốc gia Cộng hòa Hồi giáo này trong khu vực Á-Âu rộng lớn từ Trung Đông đến bờ biển Thái Bình Dương, cũng như vị thế của nước này ở châu Phi và ảnh hưởng ở một số quốc gia Mỹ Latinh.
Đại diện Knyazev nhấn mạnh sự tham gia SCO của Iran có thể có tác động đáng kể đến các quá trình tiếp theo trong tổ chức này. Quyết định này có thể làm phong phú thêm các hoạt động của SCO về mặt đảm bảo an ninh trong một khu vực rộng lớn từ Ấn Độ Dương đến Bắc Cực và từ Đông Nam Âu đến Đông Nam Á. Chuyên gia đặc biệt đề cập đến các cuộc tập trận hải quân chung của Iran, Nga và Trung Quốc ở Vịnh Oman và các vùng biển xung quanh, bắt đầu vào tháng 12/2019 và đã trở thành một sự kiện thường xuyên.
"Iran là một ví dụ về cách một quốc gia đang tiến dần tới việc khẳng định vị thế của một cường quốc. Ngày nay, một số lượng lớn các tiến trình quốc tế không thể diễn ra nếu không có sự tham gia của Iran, vì ảnh hưởng trực tiếp của nước này đối với các quá trình. Iran đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong các tiến trình diễn ra ở Trung Đông, Kavkaz, Vịnh Ba Tư và lưu vực Ấn Độ Dương, hoặc một phần ở Địa Trung Hải. Mặc dù Iran chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ các lệnh trừng phạt của phương Tây, nhưng qua nhiều năm, quốc gia này đã cho thấy rằng họ có thể tự cung tự cấp, mang lại một vị trí độc lập tuyệt đối trong nền chính trị thế giới", học giả chỉ ra.
Theo ông Knyazev, SCO đang ở giai đoạn phát triển rất quan trọng nhưng vẫn mang tính chuyển tiếp. Ông tin rằng các quốc gia khác nhau vẫn có những kỳ vọng khác nhau đối với SCO.
"Tôi nghĩ sự chuyển đổi toàn cầu đang diễn ra trong toàn bộ hệ thống quan hệ quốc tế trên thế giới sẽ trở thành chất xúc tác cho tính tự quyết của SCO. Không thể loại trừ khả năng đến một lúc nào đó, SCO sẽ được coi không phải là một tổ chức khu vực, mà là một nhân tố toàn cầu có vai trò quan trọng", đại diện Knyazev kết luận.
Iran khẳng định quyết tâm gia nhập Tổ chức Hợp tác Thượng Hải Bộ Ngoại giao Iran cho biết tại cuộc họp với Tổng thư ký Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) Trương Minh, Ngoại trưởng nước này Hossein Amir-Abdollahian đã "lưu ý tới quyết tâm của Iran" gia nhập tổ chức này. Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian. Ảnh: AFP/TTXVN Trong thông cáo đăng tải trên trang Telegram, bộ trên xác nhận: "Ngoại trưởng Hossein...