NHÌN LẠI THẾ GIỚI 2022: ‘Điểm sáng’ Việt Nam trong bức tranh kinh tế thế giới

Bạch Dương20:09 26/12/2022

“Chúng ta cần phải kể câu chuyện thành công của Việt Nam ra thế giới”, đó phát biểu của ông Tim Evans, Giám đốc điều hành (CEO) Tập đoàn HSBC Việt Nam tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp đầu tư nước ngoài hồi tháng 9 vừa qua.

Không chỉ ông Tim Evans mà rất nhiều tổ chức tài chính lớn trên thế giới, các quan chức nước ngoài và truyền thông quốc tế cũng bày tỏ ấn tượng về sự phục hồi nhanh chóng của kinh tế Việt Nam năm 2022, trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu có nhiều bất ổn. Nhiều ý kiến cho rằng kinh tế Việt Nam trong năm 2022 có thể xem là “phép màu ở châu Á”, là “điểm sáng tăng trưởng kinh tế” trong số các nước châu Á – Thái Bình Dương, mà kết quả tích cực này đạt được nhờ chính sách điều hành kinh tế hợp lý và hiệu quả của Chính phủ Việt Nam.

Hoạt động sản xuất tại công ty Ohashi Tekko Việt Nam khu công nghiệp Bình Xuyên, Vĩnh Phúc . Ảnh: Hoàng Hùng/TTXVN

Tại cuộc gặp Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc trong khuôn khổ tham dự Tuần lễ cấp cao APEC 2022 ở Thái Lan, Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva đánh giá kinh tế Việt Nam vẫn là “điểm sáng về tăng trưởng và ổn định” trong khu vực, với nền kinh tế mở, năng động, có sức chống chịu qua đại dịch COVID-19.

Báo cáo Triển vọng kinh tế châu Á của IMF, công bố tháng 10, dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam năm nay đạt 7%, đứng đầu nhóm 5 nền kinh tế mới nổi trong ASEAN (ASEAN-5). Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo kinh tế Việt Nam sẽ dẫn đầu khu vực Đông Á – Thái Bình Dương với mức tăng trưởng 7,2% trong năm 2022. Nikkei Asia đánh giá Việt Nam dẫn đầu khu vực Đông Nam Á và đứng thứ tám thế giới về đà phục hồi sau đại dịch COVID-19.

Điểm sáng nhất trong nền kinh tế Việt Nam năm 2022 chính là kiểm soát được tỷ lệ lạm phát tương đối thấp trong bối cảnh các nước trên thế giới chật vật đối phó với lạm phát phi mã và “bão giá”. Bà Era Dabla Norris – Trợ lý Vụ trưởng Vụ châu Á – Thái Bình Dương, Trưởng đoàn giám sát của IMF về Việt Nam nêu bật việc Việt Nam giữ được lạm phát thấp hơn so với hầu hết các nước trong khu vực.

Chủ tịch điều hành Quỹ đầu tư Dragon Capital (Anh), ông Dominic Scriven nhận định trong khi sự bất ổn trên toàn cầu năm 2022 chủ yếu là do khủng hoảng lương thực và năng lượng, Việt Nam dường như không chịu tác động quá lớn. Việt Nam là một nhà sản xuất lớn và tương đối ổn định, bên cạnh khả năng sản xuất năng lượng tương đối, trong khi lượng nhập khẩu xăng dầu không quá lớn so với quy mô của cả nền kinh tế.

Đề cập các chính sách của Chính phủ Việt Nam giúp đem lại hiệu quả kinh tế, bà Norris, Trưởng đoàn giám sát của IMF, nhấn mạnh sự chuyển hướng chiến lược trong chống dịch COVID-19 và mở cửa trở lại hoàn toàn nền kinh tế vào tháng 3 năm nay (nhờ chiến dịch tiêm chủng thần tốc) chính là “chìa khóa” để tái kích hoạt động lực của nền kinh tế.

Theo báo cáo của IMF, kinh tế Việt Nam phục hồi nhanh chóng sau khi nới lỏng các biện pháp kiểm soát dịch COVID-19 và áp dụng chiến lược sống chung với COVID-19, cũng như đẩy nhanh chiến dịch tiêm chủng đại trà. Sự chuyển hướng chiến lược sang “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19″ đã tạo ra tiền đề thuận lợi cho kinh tế Việt Nam từng bước phục hồi và tiếp tục phát triển trong năm 2022.

Trong khi đó, Giáo sư Tiến sĩ Andreas Hauskrecht hiện giảng dạy tại Trường Kinh doanh Kelley thuộc Đại học Indiana (Mỹ), nhận định các cơ quan quản lý của Việt Nam đã ứng phó tốt trước những tác động của COVID-19, góp phần kiềm chế lạm phát, và Việt Nam đã làm rất tốt trong việc kiềm chế lạm phát.

Lý do thứ hai, theo các chuyên gia, là việc áp dụng các chính sách kinh tế vĩ mô lành mạnh, đặc biệt là chính sách tiền tệ linh hoạt. Báo cáo của IMF ghi nhận Chính phủ Việt Nam thực hiện các chính sách hỗ trợ như lãi suất thấp, tăng trưởng tín dụng mạnh, cho phép các doanh nghiệp nhanh chóng quay trở lại hoạt động sản xuất khi nền kinh tế mở cửa trở lại. Việc giảm thuế và hỗ trợ cho người lao động trong Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế – xã hội (PRD) giúp nền kinh tế lấy lại động lực.

Giám đốc quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam Andrew Jeffries nêu rõ nền kinh tế Việt Nam đã phục hồi rất nhanh chóng, nhanh hơn dự kiến trong nửa đầu của năm. Kết quả này được hỗ trợ bởi những cân đối kinh tế vĩ mô vững chắc, chính sách tiền tệ linh hoạt và sự phục hồi ổn định trong lĩnh vực chế biến, chế tạo, dịch vụ và tiêu dùng trong nước. Ông Jeffries nhấn mạnh đầu tư ngày càng tăng, lạm phát được kiểm soát và các điều kiện tài chính, tiền tệ phù hợp thúc đẩy tiêu dùng trong nước, đẩy mạnh sự phục hồi kinh tế của năm 2022.

Giám đốc quốc gia ADB tại Việt Nam khẳng định: “Chính sách tiền tệ thận trọng của Việt Nam và các biện pháp kiểm soát giá cả xăng dầu, điện, thực phẩm, y tế và giáo dục hiệu quả sẽ giữ lạm phát ở mức 3,8% năm 2022 và 4% vào năm 2023″.

Giáo sư David Dapice (chuyên gia kinh tế tại Trung tâm ASH thuộc Trường Chính sách công Kennedy của Đại học Harvard, Mỹ) nêu một lý do khác khiến Việt Nam đang ở vị trí tốt hơn nhiều quốc gia, đó là nhờ vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục đổ vào Việt Nam. Trong giai đoạn tháng 1 – 11/2022, giải ngân vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã tăng hơn 15% so với cùng kỳ năm 2021. WB cũng đánh giá đầu tư là một trong 4 động lực tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2022.

Video đang HOT

Cùng chung quan điểm này, chuyên gia về khu vực Đông Nam Á Vincenzo Caporale cho biết Việt Nam được hưởng lợi khi các công ty lớn chuyển hoạt động sản xuất sang Việt Nam để tận dụng lợi thế về chi phí thấp, cơ sở hạ tầng phát triển, môi trường kinh doanh thuận lợi và thành công trong việc giảm thiểu tác động kinh tế do COVID-19.

Trong bối cảnh triển vọng kinh tế toàn cầu năm 2023 được dự báo ảm đạm, ông Andrea Coppola, chuyên gia kinh tế trưởng WB tại Việt Nam, đánh giá kinh tế Việt Nam sẽ đối mặt với nhiều khó khăn hơn. Áp lực lạm phát dai dẳng, các điều kiện tài chính xấu đi và đà tăng trưởng kinh tế chậm lại ở Trung Quốc cùng các nền kinh tế lớn khác khiến kinh tế Việt Nam phải đối mặt với những “cơn gió ngược” mạnh ở cả bên ngoài và bên trong. Điều chỉnh và phối hợp đồng bộ giữa các chính sách để thích ứng với hoàn cảnh thay đổi sẽ là chìa khóa để kinh tế Việt Nam vượt qua “những cơn gió ngược”, tiếp tục là “điểm sáng” về phục hồi kinh tế hậu đại dịch.

Bứt tốc tăng trưởng - Bài cuối: Lực cản tăng trưởng từ vòng xoáy suy giảm toàn cầu

Mặc dù nhiều nước trên thế giới đã mở cửa trở lại hoàn toàn, nhưng kinh tế thế giới vẫn đang trong một thời kỳ bất ổn hơn bao giờ hết.

Ngày 7/6 vừa qua, cùng với việc cắt giảm dự báo tăng trưởng toàn cầu xuống còn 2,1% cho năm 2022, Ngân hàng Thế giới (WB) cũng cảnh báo, xung đột Nga-Ukraine đã làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái kinh tế, làm tăng nguy cơ lạm phát đình trệ trên toàn thế giới.

Sản xuất linh kiện điện tử tại Công ty Youngbag ViiNa khu Công nghiệp Bình Xuyên, Vĩnh Phúc. Ảnh: Hoàng Hùng/TTXVN

Để cùng nhìn nhận rõ hơn về bức tranh kinh tế toàn cầu trong nửa đầu năm nay và những thách thức đối với kinh tế Việt Nam trong những tháng còn lại của năm 2022, phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê.

Thưa ông, từ góc độ các chỉ số vĩ mô, ông nhìn nhận như thế nào về đà phục hồi của nền kinh tế thế giới trong 6 tháng qua, đặc biệt là tại các nền kinh tế đầu tàu thế giới như Mỹ, Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU)?

Sau năm 2020 chịu tác động của đại dịch COVID-19, kinh tế thế giới năm 2021 đã có sự phục hồi mạnh mẽ. Tăng trưởng của toàn thế giới trong năm 2021 là 5,9%; trong đó Mỹ là nền kinh tế hàng đầu có mức tăng trưởng 5,7%, cao hơn cả mức tăng trưởng trước đại dịch. Tuy vậy, cũng trong năm 2021, lạm phát của thế giới nói chung và của các nền kinh tế hàng đầu thế giới đều tăng cao.

Trong những tháng đầu năm nay, kinh tế thế giới đã phát triển chậm lại. Cụ thể, kinh tế Mỹ quý I chỉ tăng 1,7%, là mức tăng trưởng khá thấp và dự báo quý II sẽ không tăng. Tương tự tại Trung Quốc, quý I/2022 nền kinh tế này tăng trưởng 4,8%, trong khi quý I năm trước đã tăng tới 18,3%.

Nhìn chung nền kinh tế thế giới trong nửa đầu năm 2022 tăng trưởng chậm lại trong bối cảnh lạm phát tăng cao và đã có dấu hiệu suy thoái kinh tế.

Thưa ông, đâu là những yếu tố chủ yếu khiến kinh tế toàn cầu vẫn chưa phục hồi như mong đợi?

Yếu tố đầu tiên là lạm phát tăng cao. Đây là hậu quả của năm 2021 khi các nền kinh tế lớn đều tăng mức chi tiêu, cộng thêm chính sách tiền tệ nới lỏng. Tại Mỹ, lạm phát đạt mức 8,5% vào tháng 3/2022 và các nhà kinh tế Mỹ cho rằng lạm phát lúc đó đã đạt đỉnh. Sang tháng 4, con số này giảm xuống còn 8,3% nhưng rồi lại bùng lên 8,6% khi sang tháng 5. Tương tự tại EU, lạm phát tăng lên đến trên 8% và đã tăng 7 tháng liên tiếp. Lạm phát tăng cao cũng làm cho các chính phủ phải xem xét lại chính sách tài khóa và tiền tệ mở rộng.

Trong bối cảnh đó, ngân hàng trung ương các nước đã tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát. Tháng 6 vừa qua, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tăng lãi suất thêm 75 điểm cơ bản, tức là 0,75 điểm phần trăm, lên mức từ 1,5-1,75%.

Ủy ban Thị trường mở Liên bang Mỹ (FOMC) dự kiến Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất trong năm nay lên mức khoảng từ 3,1-3,6%. Nếu lạm phát không giảm, lãi suất sẽ tiếp tục tăng trong năm 2023. Và nếu cứ tăng như vậy, đến cuối năm 2023, lãi suất có thể ở mức từ 4,1-4,6%.

Từ ngày 1/7 tới, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng sẽ tăng lãi suất. Đây là lý do khiến cho chính sách nới lỏng tiền tệ, tài khóa bị thu hẹp lại, làm giảm tăng trưởng.

Nguyên nhân nữa là do đại dịch COVID-19 bùng phát và gây ra hàng loạt hệ lụy mà kinh tế thế giới chưa khắc phục được, như đứt gãy chuỗi cung ứng, giá cả nguyên vật liệu tăng cao do thiếu hụt nguồn cung.

Thêm nữa, cuộc khủng hoảng Nga - Ukraine càng làm trầm trọng hơn những hệ lụy của dịch COVID-19.

Đây là 3 nhóm yếu tố khiến tình hình kinh tế nói chung, nhất là tăng trưởng kinh tế nửa đầu năm suy giảm.

Thưa ông, những bất ổn mà kinh tế thế giới đang đối mặt đã tác động như thế nào đến đà phục hồi của kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm nay?

Việt Nam là nền kinh tế có độ mở lớn. Có đến 37% nguyên, nhiên, vật liệu phục vụ sản xuất trong nước là nhập khẩu từ nước ngoài.

Trong năm 2021 và những tháng đầu năm 2022, giá nguyên, nhiên, vật liệu tăng rất mạnh. Nền kinh tế có độ mở cao sẽ phải chịu nhập khẩu lạm phát. Nói cách khác, sản xuất trong nước sẽ phải chịu giá thành tăng cao hơn.

Thứ hai, các ngân hàng trung ương tăng lãi suất cũng sẽ tác động đến tỷ giá hối đoái của Việt Nam, làm sao để giữ ổn định cho kinh tế trong nước là thách thức lớn.

Việc nhiều nước tăng lãi suất tác động rất lớn đến kinh tế Việt Nam. Khi lãi suất tăng thì các nhà đầu tư nước ngoài cũng sẽ tính toán lại dòng vốn, họ có thể sẽ quay dòng vốn trở về chính quốc, nơi mà dòng tiền có giá trị hơn.

Khi chính phủ các nước nâng lãi suất cũng ảnh hưởng đến thương mại Việt Nam bởi nâng lãi suất làm tiền Việt mất giá đi, xuất khẩu khó hơn. Đồng thời khi lãi suất tăng cao, kinh tế các nước suy giảm thì tổng cầu của các nước cũng suy giảm theo, điều này sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu của Việt Nam.

Trong bối cảnh lạm phát tăng cao, người dân các nước đang tính toán lại chi phí để làm sao trang trải được cuộc sống. Điều này cũng ảnh hưởng đến xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam.

Thưa ông, báo cáo mới nhất công bố trong tháng 6, các định chế tài chính lớn và nhiều tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hay Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đều hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2022. Vậy ông dự báo như thế nào về kịch bản tăng trưởng kinh tế thế giới năm 2022?

Trước khi xảy ra xung đột Nga - Ukraine, các định chế tài chính quốc tế đã dự báo kinh tế toàn cầu năm 2022 sẽ vẫn tăng nhưng mức tăng thấp hơn năm 2021. Hiện nay thế giới đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng 3 chiều: Lương thực - năng lượng - tài chính. Cuộc chiến giữa Nga - Ukraine càng làm những khó khăn trở thành quy mô toàn cầu. Chưa kể thiên tai, biến đổi khí hậu khó lường đang làm trầm trọng hơn nguy cơ thiếu hụt năng lượng toàn cầu.

Vì thế, gần đây WB đã giảm mức dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu từ 4,1% xuống còn 2,9%. Bên cạnh đó IMF cũng cắt giảm dự báo từ 4,4% xuống còn 3,6% và dự báo tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021-2025 chỉ còn 3,3% so với mức bình quân của giai đoạn trước là 4,1%.

Với những dự báo như vậy, tôi cho rằng kinh tế thế giới năm nay sẽ tăng trong khoảng từ 3-3,3%.

Nhiều chuyên gia cho rằng nỗ lực của các ngân hàng trung ương trong chống lạm phát cao kéo dài đang bộc lộ những tác dụng không mong muốn, có thể khiến nhiều quốc gia đi vào suy thoái kinh tế. Quan điểm của ông về nhận định này như thế nào?

Ở góc độ của sản xuất, chi phí vay vốn, chi phí sản xuất tăng cao. Ngay cả vay tiêu dùng của khu vực dân cư cũng sẽ gặp khó khăn. Điều đó sẽ khiến nguồn cung thiếu hụt và ngay cả tổng cầu cũng suy giảm. Đây là 2 yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế.

ADVERTISING

00:00

Trong bối cảnh đó, tất cả các kế hoạch đầu tư sản xuất cũng phải thay đổi. Các nhà kinh tế thế giới nói rằng thế giới đang phải đối mặt với khủng hoảng tài chính, có nghĩa là thiếu tài chính trầm trọng do đó đầu tư bị thiếu hụt. Đồng thời bối cảnh trên cũng kìm nén sản xuất của thế giới, suy thoái, đình trệ.
Như trường hợp của Mỹ, quý I chỉ còn tăng 1,5%, quý II không tăng. Theo các nhà kinh tế, cứ 2 quý liên tiếp không tăng hoặc giảm so với quý trước thì đã gọi là suy thoái.

Thưa ông, là nước đã hội nhập sâu rộng, Việt Nam cần tập trung vào những giải pháp gì để ứng phó với những tác động không mong muốn từ đà suy giảm của nền kinh tế thế giới để duy trì được đà tăng trưởng và ổn định các cán cân kinh tế vĩ mô?

Thứ nhất, cần chủ động linh hoạt, phối hợp hiệu quả trong điều hành chính sách tài khóa và tiền tệ trong bối cảnh lạm phát tăng cao và ngân hàng trung ương các nước tăng lãi suất.

Thứ hai cần chủ động và khẩn trương thực hiện các giải pháp trong gói hỗ trợ kinh tế.

Thứ ba, cần chủ động nguồn cung, đa dạng hóa nguồn cung đảm bảo đủ nguyên, nhiên, vật liệu cho sản xuất của nền kinh tế, không đứt gãy trong khâu sản xuất và đủ hàng hóa cho tiêu dùng.

Thứ tư, cần nâng cao năng lực dự trữ để đảm bảo luôn đủ nguồn cung đối với các nguyên, nhiên, vật liệu thiết yếu như xăng dầu, lương thực... để đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh lương thực.

Thứ năm, cần khơi thông các điểm nghẽn về thể chế để có thể đẩy mạnh đầu tư, nhất là đầu tư công.

Ngoài ra, cũng cần có giải pháp về chính sách tài khóa và tiền tệ để kích thích tổng cầu của nền kinh tế. Đặc biệt, Việt Nam đang có 100 triệu dân và tầng lớp trung lưu phát triển khá mạnh. Những loại hàng hóa nào mà người dân đang quan tâm thì cần có các chính sách, nhất là tín dụng, để hỗ trợ tiêu dùng, giúp đẩy mạnh tổng cầu.

Trân trọng cảm ơn ông!

Đã là doanh nhân, phải chấp nhận đối mặt với khó khăn, thách thức Đó là chia sẻ của ông Bùi Thành Nhơn khi được đề nghị quay trở lại với cương vị Chủ tịch HĐQT Novaland. Tập đoàn này đang trải qua giai đoạn khó khăn trước tác động của biến động kinh tế thế giới và trong nước. Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (HoSE: NVL) đang thực hiện...