Nhiều vụ án ma túy tồn đọng vì thiếu “hàm lượng”

Vì yêu cầu phải xác định hàm lượng chất ma túy nên nhiều vụ án ma túy bị tồn đọng không thể giải quyết được. Yêu cầu này được đặt ra từ Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT ngày 24/12/2007 của Bộ Công an, VKSNDTC, TANDTC và Bộ Tư pháp.

Tại tiểu mục 1.4 Mục 1 Phần I trong Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT ngày 24/12/2007 của Bộ Công an, VKSNDTC, TANDTC và Bộ Tư pháp (sau đây viết tắt là Thông tư liên tịch số 17/2007) có hướng dẫn như sau: “Trong mọi trường hợp khi thu giữ được các chất nghi là chất ma túy hoặc tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy thì cần phải trưng cầu giám định để xác định loại, hàm lượng, trọng lượng chất ma túy, tiền chất. Nếu chất được giám định không phải là chất ma túy hoặc không phải là tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy, nhưng người thực hiện hành vi ý thức rằng chất đó là chất ma túy hoặc chất đó là tiềm chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy thì tùy hành vi cụ thể mà truy cứu trách nhiệm hình sự người đó theo tội danh quy định tại khoản 1 của điều luật tương ứng đối với các tội phạm về ma túy”. Chúng tôi nhận thấy hướng dẫn này không đúng với quy định của BLHS hiện hành.

Theo Luật Phòng chống ma túy được Quốc hội thông qua ngày 9/12/2000 thì chất ma túy là “các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành”.

Trong danh mục hàng hóa cấm lưu thông, dịch vụ thương mại cấm thực hiện hàng hóa dịch vụ cấm kinh doanh, kinh doanh có điều kiện được ban hành kèm theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Thương mại số 0088/TM-QĐ ngày 18/1/2000 thì có 44 chất ma túy, có 181 chất ma túy độc hại được dùng trong y tế, trong nghiên cứu khoa học có 22 tiền chất sử dụng vào sản xuất chất ma túy.

Hải quan Tân Sơn Nhất bắt giữ vụ vận chuyển 397kg cocain

Điều chưa biết về phiên tòa xét xử vụ ma túy lớn nhất Việt Nam

Trong Nghị định số 133/2003/NĐ-CP ngày 6/11/2003 của Chính phủ bổ sung một số chất vào danh mục các chất ma túy và tiền chất ma túy ban hành kèm theo Nghị định số 67/2001/NĐ-CP ngày 1/10/2001 của Chính phủ. Tại Điều 22 của Nghị định này bổ sung 18 hóa chất không thể thiếu trong quá trình sản xuất, điều chế chất ma túy đưa tổng số tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy lên 40 tiền chất.

Trong BLHS hiện hành chỉ quy định người có hành vi sản xuất trái phép chất ma túy hoặc người có hành vi tang trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy, chiếm đoạt chất ma túy… và quy định về trọng lượng chất ma túy, là phạm tội phải bị trừng trị. Ví dụ 1: Tại điểm e khoản 2 Điều 193 quy định như sau: “Hêrôin hoặc côcain có trọng lượng từ năm gam đến dưới ba mươi gam”. Ví dụ 2, tại điểm m khoản 2 Điều 194 quy định như sau: Các chất ma túy khác ở thể rắn có trọng lượng từ hai mươi gam đến dưới một trăm gam. Ví dụ 3, tại điểm đ khoản 2 Điều 195 quy định: “Tiền chất có trọng lượng từ hai tram gam đến dưới năm trăm gam”.

Các điều 193, 194 của BLHS hiện hành là các điều trừng trị đối với người phạm tội về ma túy, trong các điều luật này chỉ quy định chất ma túy, tiền chất và trọng lượng của chất ma túy, của tiền chất mà không quy định hàm lượng chất ma túy cũng không quy định hàm lượng tiền chất là bao nhiêu phần trăm. Nhưng trong Thông tư liên tịch số 17/2007 lại hướng dẫn phải xác định hàm lượng chất ma túy, hàm lượng tiền chất. Hướng dẫn này rõ rang là không đúng với BLHS hiện hành.

Hậu quả của sự hướng dẫn không đúng này là có nhiều vụ án về ma túy phải “đắp chiếu” mà không đưa ra xét xử được chỉ vì thiếu hàm lượng chất ma túy, tiền chất.

Để thực hiện đúng pháp luật, chúng tôi đề nghị cơ quan có thẩm quyền sớm sửa đổi bổ sung tiểu mục 1.4 Mục 1 Phần I của Thông tư liên tịch số 17/2007 để đưa ra xét xử những vụ án về ma túy đang phải đắp chiếu vì thiếu hàm lượng. Nội dung sửa đổi, bổ sung là:

Một là: Chuyển tiểu mục 1.4 Mục 1 Phần I trong Thông tư liên tịch số 17/2007 sang phần khác của Thông tư. Lý do là nội dung hướng dẫn không phù hợp với tiêu đề của Mục 1. Cụ thể là tiêu đề của Mục 1 là: Về một số khái niệm. Với tiêu đề này được hiểu là Mục giải thích từ ngữ và thực tế là: tiểu mục 1.1 giải thích chất ma túy; tiểu mục 1.3 giải thích phương tiện, dụng cụ vào việc sản xuất trái phép chất ma túy. Còn tiểu mục 1.4 lại không giải thích từ ngữ mà hướng dẫn xác định chất yêu cầu giám định là chất ma túy gì, là tiền chất gì và trọng lượng, hàm lượng của chất yêu cầu giám định. Đây là nội dung về chuyên môn.

Hai là: Bãi bỏ cụm từ hàm lượng. Lý do là không đúng với quy định trong Bộ luật về hình sự. Vì trong BLHS không quy định hàm lượng chất ma túy, hàm lượng tiền chất là một nội dung xác định tội phạm về ma túy. Do đó chỉ cần xác định chất yêu cầu giám định có phải là chất ma túy, là tiền chất không? Nếu là chất ma túy, là tiền chất thì tên gọi của chất đó là gì? Chất đó có trong danh mục mà Chính phủ công bố hay không?

Ba là: Bãi bỏ cụm từ “khoản 1 của” ở cuối đoạn 1 trong tiểu mục 1.4. Lý do bãi bỏ là tội danh (tên tội) quy định tại điều luật chứ tội danh không quy định tại khoản 1 của điều luật như Thông tư liên tịch số 17/2007 xác định. Sau khi bãi bỏ cụm từ “khoản 1 của” cuối đoạn 1 trong tiểu mục 1.4 Mục 1 Phần I của Thông tư liên tịch số 17/2007 đọc là: “… thì tùy hành vi phạm tội cụ thể mà truy cứu trách nhiệm hình sự người đó theo tội danh quy định tại điều luật tương ứng đối với các tội phạm về ma túy”.

Có bạn đọc thắc mắc hàm lượng là gì? Trong Thông tư liên tịch số 17/2007 không giải thích hàm lượng là gì. Theo Từ điển Tiếng Việt thì hàm lượng là “lượng của một chất chứa trong một hỗn hợp hoặc trong một chất nào đó tính bằng phần tram (%)” (Xem trang 418 Từ điển Tiếng Việt Viện Ngôn ngữ học. Nxb Đà Nẵng – Trung tâm Từ điển học xuất bản năm 2002).

Theo Công lý