Nhiều vấn đề nóng được cử tri và nhân dân cả nước quan tâm trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn

“Qua phiên chất vấn và trả lời chất vấn cho thấy việc lựa chọn và quyết định hai nội dung chất vấn tại Phiên họp thứ 9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) là đúng và trúng, vừa có tính thời sự cấp bách, vừa mang tính quan trọng, cơ bản và lâu dài”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định sau một ngày thực hiện phiên chất vấn đầu tiên của UBTVQH nhiệm kỳ Khóa XV thu hút sự quan tâm, chú ý rộng rãi của cử tri cả nước.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu kết thúc phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Kết luận phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại UBTVQH chiều 16/3, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh: Mặc dù được tổ chức trực tiếp kết hợp trực tuyến với 62 điểm cầu trên cả nước, nhưng phiên chất vấn vẫn tạo được sự tương tác, đối thoại trực diện giữa người hỏi và người trả lời về vấn đề được chất vấn, thể hiện tinh thần dân chủ, trách nhiệm của cả người điều hành, người chất vấn và người trả lời chất vấn, đáp ứng được yêu cầu đặt ra.

Không vòng vo, né tránh

Tham gia phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với 2 Bộ trưởng: Công Thương và Tài nguyên Môi trường, đã có 64 đại biểu đăng ký chất vấn (35 đại biểu đối với lĩnh vực công thương, 31 đại biểu đối với lĩnh vực tài nguyên và môi trường), trong đó có 48 đại biểu tham gia chất vấn, có 10 đại biểu Quốc hội đã tiến hành tranh luận để làm rõ hơn vấn đề mà đại biểu quân tâm. Đối với các đại biểu Quốc hội hỏi nhưng chưa được trả lời hoặc nhiều đại biểu đăng ký nhưng do hết thời gian nên chưa được chất vấn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục gửi câu hỏi đến các thành viên chính phủ để được trả lời bằng văn bản.

Tham gia trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ Công thương, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đã giải trình, tiếp thu đầy đủ những ý kiến của đại biểu Quốc hội; Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, các Bộ trưởng Bộ: Tài chính, Công an, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tư pháp… đã tham gia giải trình, làm rõ thêm đối với những nội dung có liên quan.

Đối với lĩnh vực Công thương nội dung chất vấn chủ yếu tập trung vào vấn đề về sản xuất, cung ứng, nhập khẩu xăng dầu, công tác điều hành giá xăng dầu; công tác quản lý thị trường, phòng, chống buôn lậu hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc; về các giải pháp lưu thông xuất, nhập khẩu hàng hóa trong tình hình dịch COVID-19, nhất là mặt hàng nông sản.

Đối với ngành Tài nguyên và Môi trường, nội dung chủ yếu tập trung công tác quy hoạch, quản lý, sử dụng đất, đấu giá quyền sử dụng đất, hợp đồng mua bán, chuyển nhượng về đất đai, công tác giải quyết các khiếu nại, tố cáo đến lĩnh vực, việc kiểm soát hoạt động xả thải của các nhà máy, xử lý chất thải công nghiệp, giải pháp đầu tư xây dựng nhà máy xử lý tại các địa phương…

“Qua phiên chất vấn cho thấy, các vị Bộ trưởng, trưởng ngành mặc dù là đã có kinh nghiệm đăng đàn như Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, hay mới lần đầu trực tiếp trả lời chất vấn như Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên; lĩnh vực quản lý rộng, phạm vi, đối tượng điều chỉnh lớn, nhạy cảm, ảnh hưởng, tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp, đời sống của nhân dân, nhưng các vị Bộ trưởng đã thể hiện được tinh thần trách nhiệm, cầu thị, nắm chắc thực trạng ngành, lĩnh vực mình phụ trách, thẳng thắn, không vòng vo, né tránh, giải trình làm rõ nhiều vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, trong đó có những vấn đề dân sinh bức xúc, tồn tại nhiều năm, đồng thời đã nêu rõ những khó khăn, vướng mắc, làm rõ những nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan và tiếp thu đầy đủ các ý kiến xác đáng của các vị đại biểu Quốc hội, từ đó nâng cao năng lực điều hành, quản lý, quản trị, kiến nghị hoàn thiện cơ chế, chính sách phục vụ phát triển kinh tế – xã hội của đất nước”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Các đại biểu Quốc hội đã thể hiện tinh thần trách nhiệm trước cử tri, nghiên cứu rất kỹ các tài liệu, nắm chắc vấn đề, đặc biệt là các vấn đề dư luận và cử tri quan tâm, bám sát thực tiễn, thực tế địa phương và lĩnh vực được chất vấn để đặt các câu hỏi và tranh luận có chất lượng. Phó Thủ tướng phụ trách lĩnh vực và các trưởng ngành liên quan, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ theo quy định đã tham gia trả lời, giải trình làm rõ thêm nhiều vấn đề liên quan.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị: Để tiếp tục triển khai nhiệm vụ tạo sự chuyển biến thực sự trong thời gian tới, ngoài kết luận của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành từng nội dung chất vấn, UBTVQH đề nghị Chính phủ, các Bộ, ngành và các cơ quan lưu ý quan tâm tập trung thực hiện những nội dung được các địa biểu Quốc hội đề cập.

Đối với lĩnh vực Công Thương

Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ cần xây dựng kịch bản đảm bảo an toàn, an ninh năng lượng, đảm bảo nguồn cung xăng dầu cho sản xuất và tiêu dùng trong mọi tình huống, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô; cần có những giải pháp tổng thể, kịp thời, căn cơ để giải quyết những vướng mắc của nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn; xem xét trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan đối với việc không thực hiện đầy đủ cam kết trong các hợp đồng về đầu tư, kinh doanh; nghiên cứu đề xuất mở rộng, nâng cao năng lực dự trữ xăng dầu, nhất là dự trữ quốc gia, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia; thực hiện công khai, minh bạch và có giải pháp tách bạch giữa dự trữ quốc gia và dự trữ lưu thông của doanh nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Tiếp tục điều hành giá xăng dầu bám sát diễn biến giá xăng dầu thế giới, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Tiếp tục rà soát và điều chỉnh các loại thuế, phí, các yếu tố cấu thành giá cước mở, các định mức hao hụt, định mức chi phí, định mức lợi nhuận… cấu thành trong công thức tính giá cơ sở mặt hàng xăng dầu cho phù hợp với thực tế, góp phần kiểm soát giá xăng dầu nếu giá xăng dầu tiếp tục tăng cao. Sử dụng hợp lý Quỹ Bình ổn giá xăng dầu phù hợp với diễn biến cung cầu xăng dầu, góp phần kiểm soát lạm phát, hỗ trợ hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, đời sống của người dân.

“Chính phủ sớm trình các cơ quan của Quốc hội để thẩm tra và trình UBTVQH xem xét thông qua Nghị quyết về giảm thuế môi trường đối với xăng dầu ngay tại đợt 2 của Phiên họp thứ 9 trong tháng 3/2022, để chúng ta tiến hành thực hiện ngay từ tháng 4. Nếu giá xăng dầu tiếp tục diễn biến phức tạp thì bên cạnh kết hợp Quỹ Bình ổn giá xăng dầu và điều hành bằng thuế, chúng ta cần tiếp tục áp dụng các công cụ khác để kịp thời hỗ trợ người dân trước những khó khăn do ảnh hưởng của giá xăng dầu. Tiếp tục tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp đầu cơ, găm hàng và tăng giá bất hợp lý, trái quy định. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý, điều hành thị trường xăng dầu”, Chủ tịch Quốc hội phát biểu.

Tiếp tục thực hiện tốt các nghị quyết về chất vấn của Quốc hội trong công tác quản lý thị trường, phòng, chống buôn lậu, hàng giả; tăng cường phối hợp các lực lượng kiểm tra, kiểm soát thị trường, đặc biệt là lực lượng công an, biên phòng, hải quan và thanh tra chuyên ngành; ngăn chặn tình trạng hàng lậu, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ ngay từ tuyến biên giới đường biển và đường bộ, nhất là đối với mặt hàng vật tư y tế phòng, chống dịch COVID-19.

Tiếp tục hoàn thiện tổ chức, hoạt động của lực lượng quản lý thị trường; xây dựng lực lượng quản lý thị trường trong sạch, vững mạnh; tăng cường kỷ cương, kỷ luật công vụ, phòng chống các biểu hiện tiêu cực, tham nhũng của công chức thực thi, đề cao tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu, gắn trách nhiệm nếu để xảy ra sai phạm, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, bao che, tiếp tay cho buôn lậu; tăng cường công tác phối hợp giữa lực lượng quản lý thị trường với các lực lượng chức năng và chính quyền ở địa phương. Bám sát và bảo đảm sự lãnh đạo của các cấp ủy, địa phương đối với công tác quan trọng này.

Đa dạng các hình thức truyền thông, tuyên truyền để nâng cao ý thức người dân về tác hại của hàng giả, hàng kém chất lượng. Trong năm 2022, ban hành các đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử; về nâng cao năng lực của cơ quan quản lý thị trường trong xử lý xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bằng biện pháp hành chính; về ứng dụng công nghệ số và kỹ thuật tiên tiến nhằm truy xuất nguồn gốc sản phẩm công nghiệp thuộc lĩnh vực ưu tiên phát triển. Xây dựng các hệ cơ sở dữ liệu về đấu tranh, ngăn chặn hàng giả trong thương mại điện tử.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh cần có giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu, đa dạng hóa thị trường tiêu thụ nhất là mặt hàng nông sản. Có chính sách thúc đẩy nhanh và mạnh và có cam kết, lộ trình rất cụ thể nhằm chuyển từ xuất khẩu hàng hóa theo đường tiểu ngạch sang xuất khẩu hàng hóa chính ngạch. Tăng cường hợp tác quốc tế về thương mại, tiếp tục đẩy nhanh tiến độ đàm phán các Nghị định thư với Trung Quốc để giảm tỷ lệ nông sản Việt Nam phải qua kiểm tra khi xuất khẩu vào Trung Quốc.

“Thường xuyên cập nhật thông tin, tình hình trong nước và quốc tế để người dân, doanh nghiệp chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất, tiến độ thu hoạch và điều tiết lượng hàng vận chuyển lên các cửa khẩu. Phối hợp với các địa phương, Hiệp hội ngành hàng trong công tác thông tin thị trường, tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp nắm bắt, tận dụng ưu đãi từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương mà Việt Nam đã ký kết để thúc đẩy xuất khẩu; vận động hệ thống phân phối, tập đoàn bán lẻ, siêu thị đẩy mạnh thu mua, tiêu thụ trong chuỗi cung ứng; chú trọng giới thiệu, phân phối sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Đối với lĩnh vực tài nguyên và môi trường

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu bám sát chương trình xây dựng pháp luật của Quốc hội, bảo đảm căn cứ chính trị và yêu cầu của thực tiễn để nghiên cứu trình Quốc hội sửa đổi Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản và các luật khác có liên quan cũng như các văn bản hướng dẫn luật để khắc phục những vướng mắc, hạn chế, bất cập hiện nay, quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên đất đai; hoàn thiện chính sách điều tiết các nguồn thu từ đất, các qui định về thu hồi đất, giải phóng mắt bằng; cải cách thủ tục hành chính; khẩn trương hoàn thành quy hoạch tỉnh, kế hoạch sử dụng đất 5 năm cấp tỉnh, quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, công khai minh bạch thông tin quy hoạch sử dụng đất; tăng cường phân công, phân cấp đi đôi với kiểm tra, kiểm soát; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong quản lý nhà nước về đất đai, nhất là trong khâu lập qui hoạch, kế hoạch sử dụng đất; kiểm tra, giám sát xử lý nghiêm tình trạng lãng phí đất đai, đất được giao cho thuê nhưng chậm đưa vào sử dụng, các hành vi gây ô nhiễm, làm hủy hoại đất, thoái hóa đất; hoàn thiện hệ thống thông tin đất đai, cơ sở dữ liệu đất đai.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trả lời chất vấn. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Rà soát, nghiên cứu sửa đổi bổ sung Luật Đấu giá tài sản, các văn bản hướng dẫn luật và các văn bản có liên quan, trong đó, chú trọng đến các qui định liên quan đến đấu giá quyền sử dụng đất không để xảy ra tình trạng lợi dụng các phiên đấu giá để trục lợi; đặc biệt là qui định chặt chẽ về điều kiện tham gia đấu giá, việc xác định giá khởi điểm, thời hạn nộp tiền trúng đấu giá; việc xử lý khi cuộc đấu giá có dấu hiệu bất thường; có chế tài đủ mạnh để ngăn chặn các trường hợp trúng đấu giá nhưng không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các cam kết. Sửa đổi, bổ sung các quy định có liên quan phù hợp với pháp luật về đất đai để bảo đảm tính thống nhất trong điều chỉnh các quan hệ về đất đai, tài sản gắn liền với đất, giao dịch quyền sử dụng đất, các quy định về hợp đồng, đặt cọc khi mua bán chuyển nhượng, hứa mua, hứa bán về đất đai.

Tiếp tục tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm theo quy định pháp luật, không hình sự hóa các quan hệ dân sự và quan hệ hành chính. Thực hiện tốt các chính sách mới trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; kiểm soát chặt chẽ các nguồn nước thải, khí thải công nghiệp; nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường; sớm phê duyệt quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia; tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định về xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, đặc biệt là chế tài xử lý vi phạm; thúc đẩy xây dựng, hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật thu gom, xử lý nước thải, rác thải sinh hoạt; ưu tiên sử dụng công nghệ xử lý, tái chế thân thiện môi trường; công nghệ xử lý chất thải rắn thu hồi năng lượng; chú trọng giải pháp, phương án thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải nhựa, chất thải y tế, đặc biệt là chất thải lây nhiễm phát sinh do công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Nâng cao hiệu quả của hoạt động kiểm tra, thanh tra về bảo vệ môi trường, đấu tranh phòng, chống tội phạm về môi trường; quan tâm đầu tư, thu hút và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho công tác thu gom, xử lý nước thải và chất thải rắn. Nghiên cứu, đề xuất chính sách phù hợp để thu hút đầu tư cho cải tạo, phục hồi các dòng sông bị suy thoái, ô nhiễm, cạn kiệt như sông Nhuệ, sông Đáy, khu thủy lợi Bắc Hưng Hải. Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, nhất là trong lĩnh vực quản lý rác thải, thực hiện phân loại rác thải tại nguồn.

Chủ tịch Quốc hội khẳng định: “Có thể nói, từ các chất vấn của đại biểu Quốc hội, nhiều vấn đề tồn tại trong xã hội đã được giải quyết; nhiều chủ trương, chính sách đã được ban hành, góp phần quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, bảo đảm an sinh xã hội. Bên cạnh đó, thông qua hoạt động chất vấn còn giúp phát hiện những bất cập, hạn chế trong quá trình thực thi pháp luật cũng như nâng cao trách nhiệm của các Bộ trưởng, trưởng ngành trong việc tìm ra các giải pháp để khắc phục những hạn chế, tồn tại. Nói cách khác, hoạt động chất vấn chính là sự cảnh báo của Quốc hội, UBTVQH về một vấn đề hay một thực trạng cần được lưu ý giải quyết. Chất vấn cũng là cơ hội để các “tư lệnh” ngành thực hiện trách nhiệm giải trình, minh bạch hóa các chính sách được ban hành để từ đó gián tiếp tạo nên sự đồng thuận trong thực hiện chính sách, không chỉ từ phía các cơ quan quản lý nhà nước mà còn từ phía các tầng lớp nhân dân trong xã hội”.

“Trên cơ sở chất vấn của các đại biểu Quốc hội và trả lời của các thành viên Chính phủ, kết luận đối với từng phiên chất vấn về từng nhóm vấn đề, tôi đề nghị Tổng Thư ký Quốc hội phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan chuẩn bị thật tốt dự thảo Nghị quyết của UBTVQH về hoạt động chất vấn, trình UBTVQH xem xét, biểu quyết thông qua tại đợt 2 của Phiên họp thứ 9. Đây cũng là một trong những đổi mới căn cơ trong hoạt động chất vấn tại phiên họp của UBTVQH, tiền đề quan trọng cho việc tiếp tục chủ động đổi mới trong hoạt động giám sát nói chung và hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn nói riêng, làm cho hoạt động giám sát thực sự trở thành một trong những công cụ kiểm soát quyền lực hiệu quả, góp phần xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.