Nhiều quy định tác động lợi nhuận nhà băng
Đầu năm 2020, nhiều quy định pháp lý mới trong ngành ngân hàng (NH) sẽ chính thức có hiệu lực. Các chính sách này sẽ có tác động với mức ảnh hưởng khác nhau đến kết quả kinh doanh của các NH thương mại cổ phần (NHTMCP).
Tăng trưởng giảm tốc, NIM vẫn cải thiện
Trong 9 tháng năm 2019, tín dụng tăng trưởng với tốc độ thấp hơn so với cùng kỳ 2018, dựa theo hạn mức tín dụng NHNN giao. Trong bối cảnh này, tỷ lệ thu nhập lãi thuần (NIM) vẫn được cải thiện ở các NHTMCP. Đơn cử, NHTMCP Quân đội (MBB) với sự mở rộng của tài chính tiêu dùng; NHTMCP Quốc tế Việt Nam (VIB) với hình thức cho vay ô tô và mua nhà (VIB); NHTMCP Ngoại thương Việt Nam (VCB) với sự dịch chuyển danh mục đầu tư chứng khoán nợ; NHTMCP Phát triển TPHCM (HDB) với việc đẩy mạnh dư nợ tín dụng trên vốn huy động (LDR).
Từ đó, có thể thấy thu nhập lãi vẫn là động lực của các NH, dù tốc độ tăng trưởng trong 9 tháng 2019 đã chậm lại nhiều so với cùng kỳ năm trước. Đối với 10 NH trong danh sách VDSC theo dõi, tỷ trọng của thu nhập lãi trong thu nhập hoạt động đã tăng từ mức 75,5% của năm 2018 lên 77,7% trong giai đoạn này, gồm: MBB, VCB, VIB, HDB, NHTCP Á Châu (ACB), NHTMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BID), NHTMCP Công thương Việt Nam (CTG), NHTMCP Việt Nam Thịnh vượng (VPB), NHTMCP Tiên Phong (TPB), NHTMCP Kỹ thương Việt Nam (TCB).
Bắt đầu ảnh hưởng
Ngày 18-11-2019, NHNN liên tục ban hành các quyết định về việc giảm lãi suất tiề.n gửi đối với một số kỳ hạn ngắn và lãi suất cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên. Đầu tiên là Quyết định 2415/QĐ-NHNN về mức lãi suất tối đa đối với tiề.n gửi bằng VNĐ của tổ chức, cá nhân tại tổ chức tín dụng (TCTD) theo quy định tại Thông tư 07/2014/TT-NHNN ngày 17-3-2014. Quyết định 2416/QĐ-NHNN về mức lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VNĐ của TCTD đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế theo quy định tại Thông tư 39/2016/TT-NHNN.
Các quy định này có thể có tác động trước mắt khác nhau, phụ thuộc vào chính sách cụ thể của từng NH khi tuân thủ. Đơn cử, VCB không chỉ giảm lãi suất cho vay các lĩnh vực ưu tiên, còn giảm 0,5% lãi suất đối với tất cả khoản vay của doanh nghiệp trong 2 tháng cuối năm. Với chính sách này, VCB ước tính lợi nhuận của NH sẽ giảm 260 tỷ đồng so với việc không giảm lãi suất. Trái lại, các NH khác chịu ảnh hưởng nhẹ hơn, hoặc có thể được lợi khi tác động của việc giảm lãi suất đầu vào có thể bù trừ, thậm chí mạnh hơn tác động của việc giảm lãi suất đầu ra.
Tác động của các quy định mới sẽ ảnh hưởng mạnh đến các NHTM có vốn nhà nước.
Dù vậy, về lâu dài theo mục tiêu giảm mặt bằng lãi suất của Chính phủ, cũng như các nỗ lực gần đây của NHNN để đạt mục tiêu này, khả năng mở rộng lợi tức tài sản của các NH sẽ trở nên hạn chế hơn.
Tác động đa chiều
Từ đầu năm 2020, hàng loạt quy định mới về an toàn vốn, huy động, tài chính tiêu dùng trong lĩnh vực NH chính thức có hiệu lực. Các quy định này sẽ có tác động nhiều chiều đến hoạt động kinh doanh của NH. Đầu tiên về an toàn vốn mới (theo Thông tư 41/2016-TT-NHNN hoặc Thông tư 22/2019-TT-NHNN) và việc giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn (Thông tư 22/2019-TT-NHNN), đặt ra yêu cầu chặt chẽ hơn về vốn và huy động. Quy định mới này sẽ hạn chế khả năng mở rộng NIM của các NH. Tác động của các quy định này sẽ mạnh hơn đối với các NH có bộ đệm vốn mỏng như CTG, hay tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn như VIB.
Video đang HOT
Kế đến là quy định áp dụng tỷ lệ LDR tối đa mới đồng bộ ở mức 85% cho tất cả NH (Thông tư 22/2019-TT-NHNN), sẽ cho phép các NH tư nhân có thêm cơ hội đẩy mạnh tỷ lệ này (so với mức ngưỡng tối đa 80% trước đây) để cải thiện NIM. Trái lại, việc giảm tỷ lệ LDR tối đa đối với các NH có vốn nhà nước từ 90% xuống 85%, dự kiến sẽ khiến các NH này phải kiềm chế tín dụng hoặc đẩy mạnh huy động, làm ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng và biên lãi ròng.
Quy định về việc chuyển số dư tiề.n gửi không kỳ hạn của Kho bạc Nhà nước (KBNN) tại các NHTMCP về NHNN vào cuối mỗi ngày (Thông tư 58/2019/TT-BTC), nhiều khả năng sẽ ảnh hưởng đến chi phí huy động của các NH có vốn nhà nước, nơi có tỷ lệ tiề.n gửi không kỳ hạn của KBNN cao.
Cuối cùng là quy định quản lý chặt chẽ hơn hoạt động cho vay của các công ty tài chính tiêu dùng (Thông tư 18/2019/TT-NHNN). Theo quy định, các NH phải giảm dần tỷ lệ giải ngân trực tiếp cho khách hàng (có số dư nợ giải ngân trực tiếp tại công ty tài chính tiêu dùng đó trên 20 triệu đồng) về 30% kể từ năm 2024.
Trong số các công ty tài chính tiêu dùng có thị phần tương đối trên thị trường, FE Credit và MCredit là 2 công ty điển hình đang có trên 70% dư nợ từ hoạt động cho vay tiề.n mặt. Dù vậy, tỷ lệ cho vay giải ngân trực tiếp khách hàng dư nợ trên 20 triệu đồng (chịu sự điều chỉnh của quy định nêu trên) nhiều khả năng thấp hơn 60% (đối với FE Credit là 59%). Do đó, tác động của Thông tư 18 sẽ chưa đáng kể trong ngắn hạn, dù trong dài hạn nhiều khả năng sẽ có ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng và biên lãi ròng của các công ty tập trung cho vay tiề.n mặt.
Tóm lại, các quy định mới của NHNN sẽ hạn chế khả năng mở rộng biên lãi ròng của các NH có vốn nhà nước, trong khi tác động tới các NH tư nhân sẽ đa chiều và ở mức độ nhẹ hơn (ACB và HDB nhiều khả năng là những NH ít bị ảnh hưởng nhất). Đặc biệt, chúng tôi hy vọng các NH đang mở rộng tài chính tiêu dùng (MBB, HDB) vẫn có cơ hội cải thiện NIM trong năm 2020.
Các NH quốc doanh nhiều khả năng gặp khó khăn hơn trong việc mở rộng biên lãi ròng, trong khi tác động lên các NH tư nhân là đa chiều và ở mức độ nhẹ hơn so với khối NH quốc doanh.
Nguyễn Thị Thúy Anh, CTCK Rồng Việt (VDSC)
Theo saigondautu.com.vn
Bài toán phí vốn các nhà băng
Từ năm 2018, các quy định chặt chẽ hơn về vốn như Basel 2 hay tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn, đã khiến việc mở rộng biên lãi ròng của các NH trở nên khó khăn. Vì vậy, việc duy trì tỷ lệ tiề.n gửi không kỳ hạn/tổng tiề.n gửi khách hàng (CASA) ở mức tích cực sẽ đóng góp quan trọng việc kiểm soát chi phí vốn của các NH.
Tầm quan trọng của CASA
Ở thời điểm hiện tại, nguồn vốn đầu vào của các NH phần lớn đều thông qua cạnh tranh huy động bằng việc nâng lãi suất tiề.n gửi khách hàng, cũng như đẩy mạnh phát hành trái phiếu dài hạn. Trong số các NH VDSC theo dõi, xu hướng tăng chi phí vốn bình quân rõ rệt nhất ở NHTMCP Tiên Phong (TPB) và NHTMCP Quốc tế Việt Nam (VIB). Các NH kế tiếp là NHTMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BID), NHTMCP Quân đội (MBB), NHTMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPB) và NHTMCP Phát triển TPHCM (HDB).
Trong khi việc mở rộng lợi suất tài sản sinh lãi trở nên hạn chế hơn, do việc dịch chuyển sang cho vay bán lẻ chậm lại và cạnh tranh ngày càng gia tăng, việc kiểm soát chi phí vốn sẽ có ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng thu nhập lãi. Thực tế cho thấy, để kiểm soát chi phí vốn, việc duy trì tỷ lệ CASA sẽ đóng một phần quan trọng. Tiề.n gửi không kỳ hạn là nguồn vốn chi phí thấp (chỉ từ 0,1-0,5%/năm), nếu duy trì được tăng trưởng tốt so với tổng huy động, sẽ có khả năng bù đắp cho việc tăng chi phí từ huy động có kỳ hạn và phát hành trái phiếu.
TechcomBank là một trong những ngân hàng tăng trưởng CASA, kéo theo chi phí vốn được cải thiện.
Chúng tôi nhận thấy BID, VPB, MBB, VIB là những NH có xu hướng CASA giảm khá rõ kể từ cuối 2017, cùng với đó chi phí vốn bình quân cũng đang có xu hướng tăng lên. Trong khi đó, CASA tăng khá tích cực ở NHTMCP Kỹ thương Việt Nam (TCB), kéo theo chi phí vốn được cải thiện nhiều vào nửa đầu năm nay.
Điển hình thành công
ể tăng CASA, nhiều NH trên thế giới đã phát triển hệ thống thanh toán (transaction banking) hiện đại, có khả năng đáp ứng tốt nhu cầu của khách hàng, nhằm tăng cường số lượng các giao dịch chuyển tiề.n qua NH. Theo Báo cáo giám sát tài chính cá nhân quý IV-2018 của Nielsen, các khách hàng ngày nay chú trọng nhất là tính thuận tiện, mức dễ dàng, độ nhanh chóng và phí giao dịch của dịch vụ tài chính. Do đó khi đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin có thể đảm bảo được các tiêu chí trên, khách hàng sẽ có xu hướng tăng số lượng giao dịch, từ đó số dư tiề.n gửi không kỳ hạn sẽ gia tăng theo tỷ lệ tương ứng.
Một trong các NH giao dịch tiêu biểu thường được nhắc tới là Bank Central Asia (BCA) - 1 trong 4 NH lớn nhất Indonesia, với hoạt động cốt lõi tập trung vào mảng thanh toán, bên cạnh việc cho vay và cung cấp các giải pháp tài chính khác cho khách hàng. Năm 2018, thu nhập hoạt động của BCA tăng trưởng 10,6% (trong đó thu nhập lãi tăng 8,3% và thu nhập ngoài lãi tăng 17%), còn lợi nhuận tăng trưởng 10,9%. Có được kết quả này nhờ BCA khai thác hiệu quả các lợi thế của mình.
Việc đầu tư phát triển các nền tảng công nghệ và khả năng đổi mới cũng như cung cấp các sản phẩm và dịch vụ được phát triển trên nền NH số, đã giúp BCA phục vụ tốt nhu cầu đa dạng của khách hàng, trở thành NH giao dịch chính. Nhờ đó, BCA duy trì được tỷ lệ CASA rất cao và ổn định (đạt 76,7% vào cuối năm 2018), từ đó đóng góp vào nguồn vốn rẻ và biên lãi ròng cao.
Trong báo cáo thường niên về các thương hiệu NH mạnh và có giá trị nhất của Brand Finance năm 2019, BCA xếp ở vị trí thứ 2 và cổ phiếu của BCA hiện đang được giao dịch ở mức PB trên 4 lần, rất cao so với các NH trong khu vực.
Tại Việt Nam, NHTMCP Ngoại thương Việt Nam (VCB) có một số điểm tương đồng với BCA, như hệ số định giá, vai trò NH thanh toán hàng đầu và hệ số CASA ở mức cao trong ngành. Đặc biệt, VCB luôn dẫn đầu trong lĩnh vực thẻ và thanh toán, với 13% thị phần thẻ quốc tế và 19% thị phần thẻ nội địa. Số lượng người dùng NH điện tử cũng tăng rất nhanh, đạt 10,6 triệu người dùng dịch vụ SMS Banking và 6,2 triệu người dùng dịch vụ NH trực tuyến và NH di động vào cuối năm 2018. Khối lượng thanh toán thẻ của VCB năm 2018 là 114.200 tỷ đồng (tăng 31%).
Thị phần dẫn đầu, thương hiệu mạnh, mạng lưới đối tác lớn, hệ thống NH lõi được nâng cấp gần đây, là những yếu tố quan trọng giúp VCB tiếp tục có lợi thế trên thị trường thẻ và thanh toán, nhờ đó duy trì được hệ số CASA liên tục ổn định ở mức 30%.
Hy sinh thu nhập
Mảng NH số đang trở thành xu hướng được các NH chú trọng và có nhiều chính sách khuyến khích để thúc đẩy khách hàng sử dụng, qua đó mở rộng thanh toán và cải thiện CASA. TCB có thể xem là NH tư nhân đầu tiên tập trung xây dựng các lợi thế về thanh toán và số hóa, với mục tiêu trở thành NH giao dịch chính. Kể từ tháng 9-2016, nhiều chương trình khuyến mại đã được áp dụng, như miễn phí các giao dịch trên NH điện tử/di động, miễn phí quản lý tài khoản nếu số dư bình quân hàng tháng đạt trên 2 triệu đồng, hay chính sách hoàn tiề.n không giới hạn khi chi tiêu qua thẻ.
Nhờ những chương trình này NH đã có tăng trưởng đáng kể về mảng thanh toán và CASA. Các số liệu của TCB cho thấy lượng khách hàng sử dụng NH điện tử cuối quý II-2019 hơn 2 triệu người (tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ), tổng giá trị giao dịch NH điện tử trong 6 tháng đầu năm hơn 1 triệu tỷ đồng (tăng 3 lần so với cùng kỳ). Cùng với đó, CASA được cải thiện từ mức 22,7% của năm 2016 lên 30,4% vào cuối quý II-2019, giúp giảm chi phí vốn trong bối cảnh chi phí này ở các NH khác đang có xu hướng tăng.
Tương tự, năm 2018 VIB có chính sách miễn phí chuyển tiề.n, rút tiề.n cho khách hàng mới hoặc tài khoản thanh toán có số dư bình quân đạt mức tối thiểu 5 triệu đồng. NH này cũng miễn phí dịch vụ và hoàn tiề.n qua thẻ với khách hàng sử dụng một số gói tài khoản mới. Năm 2019, VPB áp dụng miễn phí chuyển tiề.n trong 3 tháng cho khách hàng kích hoạt dịch vụ NH điện tử trong thời hạn nhất định.
NHTMCP Á Châu (ACB) cũng xác định đẩy mạnh CASA là ưu tiên sắp tới, với mục tiêu nâng tỷ lệ này lên 25% vào năm 2021. ACB kỳ vọng tăng gấp đôi số tài khoản có tiề.n gửi thanh toán trong 2 năm tới lên 5 triệu tài khoản, thông qua việc mở rộng chi nhánh, phòng giao dịch, ATM và kênh trực tuyến, đồng thời miễn phí chuyển tiề.n trên ứng dụng mobile banking (có thời hạn hoặc vô thời hạn tùy theo phân loại tài khoản).
Dù vậy, để đán.h đổi lấy tỷ lệ CASA, các NH sẽ phải hy sinh một phần thu nhập phí dịch vụ. Các chính sách miễn phí cũng làm hạn chế tăng trưởng thu nhập từ hoạt động thanh toán, như chính sách hoàn tiề.n khiến chi phí thanh toán tăng nhanh hơn. Đối với trường hợp của TCB, thu nhập từ hoạt động thanh toán năm 2018 tăng 20,3%, trong khi chi phí từ hoạt động thanh toán tăng tới 86,5%. Mức tăng trưởng tương ứng của 6 tháng đầu năm 2019 là 22% và 152,8%. Kết quả, thu thuần từ thanh toán của TCB tăng không đáng kể so với các NH khác.
Hiện nay phần chi phí vốn tiết kiệm được của TCB nhờ tăng CASA chỉ đủ bù đắp phần tăng lên của chi phí thanh toán, tức chưa thu được lợi nhuận trực tiếp từ việc này. Như vậy, lợi ích thu được chủ yếu là gián tiếp trong dài hạn, như mở rộng thu hút khách hàng và tăng cường sự gắn bó với NH.
Việc đầu tư NH số và chính sách khuyến khích phí có thể giúp các NH hỗ trợ CASA, nhưng cũng sẽ làm tăng các chi phí hoạt động và thanh toán. Vì vậy, các NH cần có chiến lược đầu tư và cạnh tranh hiệu quả để duy trì CASA và thu được lợi ích trong dài hạn.
Nguyễn Thị Thúy Anh, CTCK Rồng Việt (VDSC)
Theo saigondautu.com.vn
Lãi vay ngân hàng giảm dần cuối năm Sau khi thực hiện điều chỉnh biểu lãi suất huy động (VND) ở các kỳ hạn theo quy định của NHNN, các ngân hàng đã vào cuộc giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ DN mở rộng sản xuất - kinh doanh cũng như kích thích tiêu dùng dịp cuối năm. Nhưng vay ở ngân hàng nào để có mức lãi suất...