Nhiều người bị sán não vì ăn tiết canh, thực phẩm tái, sống

Cuối năm, tiệc tùng và liên hoan kéo dài, nhiều cuộc gặp gỡ bạn bè ăn uống, chúc tụng đã khiến nhiều người phải nhập viện do thích những món “khoái khẩu” như đồ tái, sống.

Có mặt tại Bệnh viện Đặng Văn Ngữ (thuộc Viện Sốt rét, Ký sinh trùng và Côn trùng Trung ương) vào những ngày giáp Tết, chúng tôi gặp nhiều bệnh nhân đang phải điều trị căn bệnh sán não do thói quen ăn tiết canh và thực phẩm tái, sống.

Mắc sán não lại tưởng động kinh, đột quỵ

Điều trị tại Bệnh viện Đặng Văn Ngữ ngày 19/1, ông T.T.H (74 tuổi, Hà Giang) cho biết, mình vốn khoẻ mạnh bình thường, nhưng cách đây hơn 1 năm, vào ban đêm dậy đi vệ sinh, ông bỗng lên cơn co giật, mồm méo, mắt trợn. Sau 20 phút ông tỉnh lại. Sáu tháng sau, ông lại bị cơn co giật với triệu chứng trên, nhưng nửa tiếng sau cũng trở lại bình thường. Cả hai lần ông đều không đi bệnh viện.

Vào tháng 1/2024, ông lên cơn co giật nặng cũng vào lúc nửa đêm về sáng. Ông được đưa đến Bệnh viện Đa khoa Hà Giang, chụp CT não phát hiện có 3 ổ sán làm tổ trong não. Các ổ sán này lan rộng, có ổ đã vôi hoá. Sau đó, ông được chuyển xuống Bệnh viện Đặng Văn Ngữ điều trị.

Người bệnh chờ khám ở Bệnh viện Đặng Văn Ngữ. Ảnh minh họa.

Theo ông H, ông có thói quen ăn tiết canh, thịt tái. “Hầu như mùng 1 nào tôi cũng ăn tiết canh. Đặc biệt ngày Tết tôi thường ăn tiết canh cả ngan và lợn, nhưng không ngờ món ăn này lại khiến mình mắc bệnh nặng như vậy. Ban đầu tôi nghĩ mình bị đột quỵ chứ không nghĩ lại mắc sán não, căn bệnh gây cho mình mệt mỏi kéo dài thế này”, ông H nói. Khi biết ông bị sán não, những người bạn hay đi ăn cùng ông chưa biết sợ, vẫn sử dụng món “khoái khẩu” này bình thường.

Trường hợp khác là ông N.V.T (65 tuổi, Bắc Giang), nhiều năm nay ông T. hay đau đầu, chóng mặt, đau bụng, đi nhiều bệnh viện nhưng không tìm ra bệnh. Sau đó, ông được một bác sĩ ở bệnh viện tư nhân nghi mắc sán não giới thiệu lên bệnh viện tỉnh. “Bệnh viện tỉnh giới thiệu tôi xuống Bệnh viện Đặng Văn Ngữ điều trị, sau đó tôi thấy đỡ. Gần đây tôi lại thấy co giật như động kinh, nghẹo cả đầu và cổ, nước mắt tràn ra không kiểm soát, chân tay run lẩy bẩy, nên đi khám và bác sĩ bảo tôi lại tái phát căn bệnh cũ”, ông T nói.

Các bác sĩ đã tìm ra căn nguyên khiến các cơn “động kinh” của ông T ngày một nặng là bị sán làm tổ trên não. Theo BS Phan Thị Thu Phương, Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, ông T điều trị sán não từ năm 2016, nhưng chỉ được 3 đợt thì tự ý bỏ. Lần này ông vào viện trong tình trạng ngủ kém, đi lại khó, giật hai tay. Chụp cộng hưởng từ vẫn còn hình ảnh ấu trùng sán lợn ở trên não. Cũng giống ông H, món tiết canh đã trở thành khoái khẩu của ông T và bạn bè ông trong nhiều năm. Ngoài ra, ông còn hay ăn các món tái như nem thính, gỏi…

Tiết canh ngan, vịt, lợn nhà nuôi cũng không an toàn

Theo TS.BS Trần Huy Thọ, Phó Giám đốc thường trực Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, thời gian vừa qua, bệnh viện tiếp nhận nhiều trường hợp nhiễm các bệnh ký sinh trùng, điển hình là những bệnh ấu trùng sán dây lợn và một số bệnh ký sinh trùng khác. Nhiều bệnh nhân bị nhiễm sán não vào nhập viện trong tình trạng đau đầu, hoa mắt, nhìn mờ và liệt nửa người, khiến gia đình tưởng bị đột quỵ. Bệnh nhân này cho biết, ông hay ăn rau sống, nem thính và thỉnh thoảng ăn tiết canh, thịt lợn tái.

Theo TS.BS Trần Huy Thọ, các biểu hiện nhiễm ấu trùng sán lợn sẽ khiến nhiều người lầm tưởng sang trường hợp tai biến, đột quỵ. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể bị liệt nửa người và những di chứng khác kèm theo. Nhiều người dân đến viện luôn khẳng định ăn tiết canh lợn nhà nuôi, tiết canh vịt nhà tự làm nên không thể bị nhiễm sán. Nhưng suy nghĩ này là chưa đúng. Tất cả các loại tiết canh dù là tiết canh lợn, dê, vịt… tự làm hay ăn ngoài hàng thực chất đều là máu sống và đều tiềm ẩn rất nhiều mầm bệnh nguy hiểm, từ tiêu chảy, tả, lị, liên cầu khuẩn, giun sán…

“Nhiều người tưởng ăn tiết canh vịt nhà tự làm sẽ không bị nhiễm giun sán hay liên cầu khuẩn lợn. Nhưng trong quá trình cắt tiết, chế biến không đảm bảo dẫn tới vi khuẩn ở da, lông con vật dễ dàng xâm nhập vào máu. Bên cạnh đó, tiết canh vịt dù không có liên cầu khuẩn nhưng để hấp dẫn, người chế biến lại lấy những bộ phận của lợn chế biến làm nguyên liệu đánh tiết canh thì cũng tiềm ẩn nguy cơ nhiễm bệnh cao”, BS Thọ phân tích rõ.

Bên cạnh đó còn nhiều người chủ quan, khi mắc sán não điều trị thấy đỡ đã bỏ giữa chừng, hoặc khi xuất viện về nhà, vẫn ăn đồ tái, sống. Người mắc sán não ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống, như suy giảm trí nhớ, bệnh nhân tới nhập viện trong trạng nhớ nhớ, quên quên như bệnh nhân tâm thần. Nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng một ngày có 5, 6 cơn co giật toàn thân. Đặc biệt trường hợp nặng còn để lại di chứng là những nốt vôi hóa không mất đi, khiến người bệnh thỉnh thoảng đau đầu, giật cơ nhẹ.

Vì vậy, theo khuyến cáo của bác sĩ, bệnh nhân phải điều trị triệt để và còn tuỳ thuộc vào từng giai đoạn của bệnh, sự đáp ứng thuốc của từng bệnh nhân. Đồng thời, cần bỏ các món “khoái khẩu” như tiết canh, thực phẩm tái, sống để không mắc bệnh ký sinh trùng tấn công vào cơ thể và lên não, chịu nhiều di chứng kéo dài suốt cuộc đời sau này