Nhiều kẽ hở trong cho vay trực tuyến
Cho vay trực tuyến (online) ngày càng phổ biến nhưng gần như không có quy định hay cơ quan nào trực tiếp giám sát, quản lý, có thể dẫn đến nhiều hệ lụy cho người vay lẫn người cho vay
Ngày 9-1, anh Thanh (quận Phú Nhuận, TP HCM) cho biết hằng tuần, Công ty TNHH MTV Tư vấn tài chính LGC (tạm gọi Doctor Đồng) nhắn tin mời anh vay tiề.n. Tương tự, chị Lan (quận Bình Thạnh, TP HCM) cũng liên tục bị nhân viên Doctor Đồng gọi điện chào mời vay tiề.n trực tuyến. Trong khi đó, hàng chục công ty khác đã xây dựng trang web, tạo lập ứng dụng (app) để quảng bá, kết nối người vay với người cho vay.
Theo anh Thanh, cách đây 2 tháng anh có vay tiề.n trực tuyến từ Doctor Đồng nên có thể bên cho vay đã lưu thông tin, tiếp tục tiếp thị nhằm tìm kiếm thêm người vay. Còn chị Lan thì vài tháng trước có đăng ký vay 2 triệu đồng qua ứng dụng của Doctor Đồng. Thế nhưng, do chi phí vay vốn lên tới 30%/tháng nên chị từ chối vay. “Lúc đó, một số người xưng là nhân viên Doctor Đồng gọi điện thoại với lời lẽ thô bạo khiến tôi hết sức lo sợ” – chị Lan kể lại.
Chuyên gia tài chính – TS Cấn Văn Lực giải thích dòng tiề.n cho vay trực tuyến thường là vốn tự có của công ty cung cấp công nghệ dịch vụ tài chính (Fintech) hoặc vốn tự có của công ty này lẫn vốn huy động từ các tổ chức, cá nhân khác để cho vay lại. Vì thế, để dòng tiề.n lưu thông, các công ty Fintech tìm mọi cách lôi kéo người vay.
Tại hội nghị bàn về giải pháp phòng chống tín dụng đen vừa được tổ chức, đại diện Bộ Công an cho biết một số đối tượng chuyên về cầm đồ, tín dụng đen lợi dụng hình thức cho vay trực tuyến để mời chào người vay tiề.n với lãi suất ngất ngưởng. Nhiều người tuy không phải đối tượng cho vay chuyên nghiệp nhưng do muốn hưởng chênh lệch lãi suất nên đã vay tiề.n từ người thân rồi giao cho công ty Fintech, để công ty này cho người khác vay lại. Khi người vay tiề.n trực tuyến không trả được nợ thì người đã giao tiề.n cho công ty Fintech sẽ khó đòi lại được, làm cho xã hội phát sinh nhiều vấn đề phức tạp.
Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công Thương cho biết trong quý III/2018, sự sụp đổ của hàng loạt mô hình cho vay trực tuyến ở Trung Quốc, kéo theo các vấn đề khác đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc sống, tính mạng của người dân. Tại Việt Nam, trong vài năm gần đây đã xuất hiện rộng rãi các mô hình cho vay trực tuyến, thường được biết đến như “Vay tiề.n nhanh online”; “Vay tiề.n không thế chấp”, “Vay tiề.n không cần gặp mặt”…
Theo Ngân hàng (NH) Nhà nước, cho vay trực tuyến tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các bên tham gia, có thể gây mất ổn định kinh tế – xã hội do bên vay không trả được nợ; để lại nhiều hệ lụy kéo dài mà nhiều nước trên thế giới đã phải trả giá trong thời gian qua. Ở Việt Nam, một số công ty Fintech làm trung gian kết nối người cho vay và người vay thường đưa ra lãi suất cao để lôi kéo người cho vay tham gia. Nếu xảy ra tranh chấp do không đòi được số tiề.n đã cho công ty Fintech vay, khó truy cứu trách nhiệm từ các công ty này.
Mặt khác, NH Nhà nước nhận định cho vay trực tuyến có thể biến tướng thành huy động tài chính đa cấp, khiến người cho vay, người vay trở thành nạ.n nhâ.n của hành vi lừ.a đả.o, chiếm dụng vốn bất hợp pháp…
Video đang HOT
Ứng dụng cho vay trực tuyến ngày càng nhiều
Lách luật
Thực tế cho thấy các mô hình cho vay trực tuyến tại Việt Nam thường được giới thiệu là công ty tư vấn tài chính nhưng lại hợp tác với các tổ chức khác để thu phí tư vấn, phí quản lý khoản vay… nhằm né quy định của Bộ Luật Dân sự 2015 – lãi suất không vượt quá 20%/năm.
Điều này thể hiện khá rõ tại hồ sơ của một khách hàng vay Doctor Đồng 1,5 triệu đồng. Theo đó, đơn vị cung cấp dịch vụ là Doctor Đồng, thu phí tư vấn hỗ trợ vay vốn 27.000 đồng/ngày. Còn đơn vị cho vay là Công ty TNHH MTV Thương mại Dịch vụ Vạn An Phát (Công ty Vạn An Phát), thu phí quản lý khoản vay 3.000 đồng/ngày và không tính lãi suất dù hợp đồng cho vay vẫn thể hiện lãi suất 19,9%/năm.
Tuy nhiên, điểm đáng chú ý là hợp đồng cung cấp dịch vụ của Doctor Đồng lẫn hợp đồng vay tiề.n của Công ty Vạn An Phát đều không có chữ ký của người vay, thay vào đó là một mã số xác nhận (mã OTP) do Doctor Đồng tạo ra.
“Với các chiêu thức này, nếu có tranh chấp giữa bên cho vay và bên vay, cơ quan chức năng rất khó phân xử vì thiếu cơ sở pháp lý, vì hợp đồng vay tiề.n chỉ thể hiện thu phí quản lý khoản vay, lãi suất dưới 20%/năm, đặc biệt là hợp đồng không có chữ ký của người vay. Từ đó, cơ quan công an rất khó kết luận bên cho vay về tội cho vay nặng lãi” – chuyên gia tài chính, ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu nhận định.
TS Cấn Văn Lực cho hay do pháp luật chưa có quy định về hoạt động của công ty Fintech liên quan đến cho vay trực tuyến nên việc người dân giao tiề.n cho các công ty này để cho vay là hết sức rủi ro. Ngoài tình huống người vay không trả được nợ, nếu chẳng may hệ thống của công ty Fintech bị mất dữ liệu thì khó có căn cứ để người cho vay đòi lại tiề.n.
Còn theo NH Nhà nước, cho vay trực tuyến không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật NH Nhà nước và Luật Các tổ chức tín dụng. Bởi cho vay trực tuyến không được thực hiện từ các tổ chức tín dụng mà là giao dịch giữa các tổ chức, cá nhân thông qua việc sử dụng kết nối dựa trên ứng dụng công nghệ.
Đang xây dựng lộ trình pháp lý
Lãnh đạo của cơ quan thanh tra, giám sát NH – đơn vị trực thuộc NH Nhà nước cho biết cơ quan này đang xây dựng phương án, lộ trình cho vay trực tuyến. Bước đầu cơ quan này có thể cho phép một số công ty tài chính áp dụng thí điểm vai trò trung gian kết nối người vay với người cho vay. Từ đó, NH Nhà nước sẽ xem xét các vấn đề phát sinh để phối hợp với các bộ, ngành ban hành các quy định, trình cấp trên giao cho một hoặc nhiều bộ ngành quản lý, giám sát cho vay trực tuyến.
Bài và ảnh: Thy Thơ
Theo nld.com.vn
Không để vốn vay ngân hàng tiếp tay cho tín dụng đen
Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục mở rộng các kênh cung cấp vốn, giúp người dân tiếp cận vốn dễ dàng hơn nhưng cũng kiểm soát chặt không để vốn ngân hàng tiếp tay cho tín dụng đen.
Ngày 26-12, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã tổ chức Hội nghị trực tuyến triển khi Nghị định 116/2018/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn và các giải pháp của ngành NH góp phần hạn chế tín dụng đen.
Phó thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết hội nghị được NHNN tổ chức trực tuyến trên 63 tỉnh, TP cả nước nhằm cùng bàn bạc, đưa ra giải pháp của ngành NH để đẩy mạnh tín dụng ở lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, cho vay sản xuất kinh doanh để hạn chế, đẩy lùi tín dụng đen.
Số liệu của NHNN cho thấy ngành NH đã phối hợp theo đề nghị của cơ quan công an, các sở, ban ngành, chính quyền địa phương tham gia xử lý 218 vụ việc liên quan đến tín dụng đen tại 16 tỉnh, TP với tổng số tiề.n khoảng 117 tỉ đồng. Trong đó, 72 vụ việc đã xử lý, khởi tố 14 vụ, lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính 37 vụ.
Hội nghị của toàn ngành NH nhằm trao đổi giải pháp tăng kênh tiếp cận vốn, giảm tín dụng đen. Ảnh: Linh Anh
Trong khi đó, theo số liệu thống kê chưa đầy đủ của Bộ Công an, trong 4 năm gần đây, cả nước có 7.624 vụ phạm tội liên quan đến tín dụng đen, với 56 vụ g.i.ế.t người, 398 vụ cố ý gây thương tích, 629 vụ cướp tài sản, 1.809 vụ lừ.a đả.o... Ông Phạm Huyền Anh, Phó Chánh thanh tra, Cơ quan Thanh tra giám sát NHNN, nhìn nhận chưa có khái niệm chính thống về tín dụng đen cũng như quy định của pháp luật. Tín dụng đen được hiểu là các tổ chức, cá nhân có hoạt động cho vay không được cấp phép của NHNN với lãi suất rất cao so với quy định, hay là cho vay nặng lãi.
Đối tượng vay nặng lãi mà các tổ chức, cá nhân nhắm tới là những người cần tiề.n để chữa bệnh, giải quyết nhu cầu cuộc sống, người có thu nhập không ổn định, người dân sống ở vùng sâu vùng xa không có hiểu biết, đối tượng cờ bạc c.á đ.ộ bóng đá...
"Tín dụng đen ngày càng biến tướng, tiếp cận người dân bằng cách treo tờ rơi, áp phích nơi công cộng, sử dụng mạng xã hội, núp bóng dưới các cửa hàng cầm đồ, công ty cho vay tài chính, núp dưới danh nghĩa "kết nối NH và khách hàng"... Các đối tượng cho vay nặng lãi thường không quy định lãi suất cụ thể mà thường tính lãi suất theo ngày; thu nợ với nhiều hình thức trái pháp luật, thuê xã hội đen" - ông Phạm Huyền Anh dẫn chứng.
Cũng theo ông Phạm Huyền Anh, tín dụng đen chưa ảnh hưởng đến ngành NH, nhưng nếu quản lý không chặt chẽ sẽ dẫn đến vốn vay được sử dụng để cấp cho các đối tượng cho vay nặng lãi, từ đó nguy cơ rủi ro, nợ xấu, ảnh hưởng đến hoạt động của NH. Do đó, ngành NH đang tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách cho vay, phục vụ đời sống tiêu dùng, chỉ đạo hệ thống tín dụng, tạo điều kiện thuận lợi, tiếp cận cho vay nhất là khu vực nông nghiệp, nông thôn, công khai, minh bạch các mức lãi suất cho vay, hướng dẫn người dân về thủ tục vay vốn... Tái cơ cấu các quỹ tín dụng nhân dân, các tổ chức tín dụng vi mô không để xảy ra tình trạng móc ngoặt, tiếp tay cho tín dụng đen.
Dưới góc độ cơ quan công an, ông Phạm Văn Tám, Phó cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, đán.h giá tình trạng cho vay nặng lãi, tín dụng đen đã xảy ra từ nhiều năm nay và ngành công an cũng áp dụng nhiều giải pháp. Đáng lưu ý, tín dụng đen không chỉ có ở nông thôn, vùng sâu vùng xa, mà các KCN - KCX, TP lớn...
Các đối tượng cho vay nặng lãi cho vay rất nhanh gọn, nhưng lại gắn nhiều thủ đoạn đòi nợ, nếu không trả nợ thì chỉ bỏ nhà đi trốn nhưng trốn cũng không xong vì bị xã hội đen tìm đến người thân, bố mẹ anh chị em ruột, cơ quan... Các đối tượng hoạt động tín dụng đen thường núp bóng cầm đồ, kinh doanh đòi nợ thuê, các công ty tài chính cấp phép hoặc không được cấp phép, các tổ chức biến tướng huy động vốn với lãi suất rất cao, hoạt động dưới hình thức kinh doanh đa cấp, góp hội, họ, phường, dưới hình thức cho vay trực tuyến, cho vay online...
"Trong khi người đi vay không chỉ hộ nghèo, sinh viên mà cả cán bộ công chức, đối tượng chơi cờ bạc, l.ô đ.ề hoặc đầu tư vào hoạt động bất hợp pháp. Lãi suất cao "cắt cổ" tính theo ngày, tuần ở mức rất cao khiến nhiều người chỉ vay vài chục triệu đồng nhưng vài tháng sau đã phải viết giấy nợ hàng trăm triệu đồng, không có khả năng trả nổi" - ông Phạm Văn Tám nói.
Để đẩy lùi tín dụng đen, theo đại diện Bộ Công an cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trong đó quy định rõ trách nhiệm của các bộ ngành. Bộ Công an đang có kế hoạch điều tra cơ bản, yêu cầu tất cả công an từng địa phương lên từng đối sách với từng băng nhóm, đối tượng. Chỉ đạo các công an đơn vị địa phương mở đợt cao điểm trấn áp tội phạm, gắn với bảo vệ an ninh trật tự trong dịp Tết Nguyên Đán. Cơ quan công an cũng đề nghị ngành NH cần đơn giản thủ tục, hồ sơ vay vốn và cung cấp nhiều gói tín dụng phù hợp đối với người dân ở vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa và nhiều đối tượng có nhu cầu vốn phù hợp.
Thái Phương - Thy Thơ
Theo nld.com.vn
Chuyên gia mách nước tránh rủi ro khi vay tiề.n trực tuyến Hình thức vay tiề.n trực tuyến đã thu hút hàng triệu người tham gia. Tuy nhiên, đã có những biến tướng. Dịch vụ cho vay trực tuyến hay còn gọi là vay ngang hàng (P2P) đang bùng nổ, nhiều website quảng bá cho dịch vụ này đã thu hút hàng triệu khách hàng tham gia, với những lời quảng cáo đầy hấp dẫn...