Nhiều giải pháp hiệu quả trong thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự

Sau 6 năm thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự (NVQS) sửa đổi, bổ sung năm 2015, các địa phương trong tỉnh đã có nhiều cách làm hay, nhiều giải pháp hiệu quả nhằm đưa luật vào thực tiễn.

Chủ tịch UBND tỉnh, Chủ tịch Hội đồng Nghĩa vụ quân sự tỉnh Cao Tiến Dũng khen thưởng các tập thể, cá nhân thực hiện tốt Luật Nghĩa vụ quân sự thời gian qua. Ảnh: N.Hà

Hằng năm, Đồng Nai luôn hoàn thành chỉ tiêu giao quân 3 cấp có chất lượng, được cấp trên đánh giá cao. Hoàn thành tốt nhiệm vụ này có ý nghĩa quan trọng, quyết định chất lượng xây dựng quân đội, xây dựng lực lượng vũ trang (LLVT) tỉnh vững mạnh toàn diện, sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao.

* Những kết quả tích cực…

Khi Luật NVQS năm 2015 có hiệu lực, Hội đồng NVQS tỉnh đã tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng kế hoạch tổ chức hội nghị quán triệt, học tập nghiên cứu luật và các văn bản hướng dẫn thi hành luật cho cán bộ chủ chốt các cấp. Từ đó, các cơ quan, đơn vị đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực đưa luật vào thực tiễn; tích cực phối hợp với các cơ quan báo chí tổ chức tuyên truyền, giáo dục các nội dung của luật, góp phần nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, ý thức chấp hành Luật NVQS của từng gia đình, nhất là thanh niên ngày càng tốt hơn.

Cụ thể, các địa phương trong tỉnh đã tổ chức đăng ký, quản lý nguồn thanh niên trong độ tuổi sẵn sàng nhập ngũ. Chất lượng đăng ký ngày càng được nâng cao, nhất là những năm gần đây, việc đăng ký thanh niên tuổi 17 được tiến hành chặt chẽ; số lượng công dân nam tuổi 17 đăng ký lần đầu chiếm 0,54% tổng dân số toàn tỉnh. Thực hiện tốt việc sơ tuyển sức khỏe, làm cơ sở xét duyệt các tiêu chuẩn nhập ngũ một cách chặt chẽ theo quy định của Luật NVQS.

Thượng tá Trần Phương Đông, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự (CHQS) TP.Long Khánh cho hay, 6 năm qua, TP.Long Khánh đã giao trên 1,2 ngàn công dân về các đơn vị của Bộ Quốc phòng, Quân khu 7 và Bộ CHQS tỉnh đảm bảo số lượng và chất lượng theo yêu cầu. “Điều quan trọng nhất khi thực hiện Luật NVQS là các xã, phường trên địa bàn thành phố đã chỉ đạo chặt chẽ các khâu theo quy định. Nội dung bình cử công khai, chính sách hậu phương quân đội được làm tốt nên 100% thanh niên yên tâm lên đường nhập ngũ. Nhờ đó, 6 năm qua không phát sinh đơn thư khiếu nại, tố cáo về vấn đề này nên đã góp phần hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương hằng năm” – thượng tá Trần Phương Đông nhấn mạnh.

Trong 6 năm thực hiện Luật NVQS, H.Xuân Lộc luôn hoàn thành tốt và xuất sắc các chỉ tiêu giao quân 2 cấp, bảo đảm đủ về số lượng và chất lượng mọi mặt. Chủ tịch UBND huyện, Chủ tịch Hội đồng NVQS H.Xuân Lộc Nguyễn Thị Cát Tiên cho hay, sở dĩ huyện luôn bảo đảm tốt chỉ tiêu pháp lệnh ngay từ đầu mỗi năm là nhờ Hội đồng NVQS huyện đã tham mưu thực hiện tốt các quy định pháp luật. Đặc biệt, nhờ thực hiện tốt công tác chính sách, hậu phương quân đội nên 100% công dân H.Xuân Lộc đều yên tâm lên đường nhập ngũ.

“6 năm thực hiện Luật NVQS, H.Xuân Lộc đã đón và giải quyết việc làm cho trên 2,6 ngàn quân nhân xuất ngũ; đón nhận và chuyển sinh hoạt Đảng cho những quân nhân là đảng viên. Đặc biệt năm 2021, Huyện ủy, UBND huyện trực tiếp làm việc với Công ty TNHH Giày Dona Standard Việt Nam (đóng trên địa bàn huyện) ký cam kết tạo điều kiện cho 41 lao động của công ty lên đường nhập ngũ năm 2021 được trở lại làm việc sau khi hoàn thành NVQS. Doanh nghiệp này còn tặng mỗi thanh niên trước khi lên đường nhập ngũ phần quà trị giá 3,5 triệu đồng” – bà Nguyễn Thị Cát Tiên cho biết.

Cũng theo Hội đồng NVQS H.Xuân Lộc, năm 2021, các thành viên Hội đồng NVQS huyện còn khảo sát và vận động xây dựng 1 căn nhà tình nghĩa quân dân trị giá 100 triệu đồng trao tặng thanh niên có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở trước ngày lên đường nhập ngũ.

* Quan tâm yếu tố đặc thù

Quá trình thực hiện Luật NVQS, tỉnh Đồng Nai còn đặc biệt quan tâm yếu tố đặc thù trong tuyển chọn, gọi thanh niên lên đường nhập ngũ như: dân tộc, tôn giáo, khu vực đông công nhân lao động. Nhờ đó, tỷ lệ thanh niên trong khu vực đặc thù tình nguyện nhập ngũ hằng năm đạt cao, góp phần vào hoàn thành chỉ tiêu giao quân 3 cấp trên địa bàn.

Thượng tá Lê Phùng Lộc, Chỉ huy trưởng Ban CHQS H.Thống Nhất cho hay, là địa phương có 87% đồng bào có đạo (phần lớn là đạo Công giáo) nên các thành viên hội đồng NVQS địa phương bám sát đặc thù này, trong đó quan tâm kết nối với chức sắc, chức việc, nhà tu hành các tôn giáo để tham mưu, thực hiện tốt Luật NVQS. Nhờ đó, 6 năm thực hiện Luật NVQS, H.Thống Nhất luôn hoàn thành chỉ tiêu giao quân 3 cấp có chất lượng và 2 năm liền được Bộ Quốc phòng tặng cờ thi đua xuất sắc trong phong trào thi đua quyết thắng.

Theo linh mục Lê Vinh Hiến, Trưởng ban Đoàn kết Công giáo H.Thống Nhất, 100% thanh niên trúng tuyển NVQS hằng năm là người Công giáo đều tình nguyện nhập ngũ và rèn luyện rất tốt trong môi trường quân ngũ. “Các đơn vị nhận quân phản ánh tốt và khen thưởng nhiều thanh niên Công giáo có thành tích trong huấn luyện, chấp hành kỷ luật” – linh mục Lê Vinh Hiến nhấn mạnh.

Chủ tịch UBND H.Nhơn Trạch Nguyễn Thị Giang Hương cho biết, Nhơn Trạch là địa phương có nhiều khu công nghiệp, nhiều công nhân lao động trong độ tuổi thực hiện Luật NVQS. Hội đồng NVQS huyện đã chỉ đạo việc đăng ký, quản lý nguồn và thực hiện Luật NVQS phải bám sát nội dung này, trong đó tập trung tuyên truyền Luật NVQS cho doanh nghiệp, công nhân lao động. Nhờ vậy, 100% thanh niên trúng tuyển đều tình nguyện nhập ngũ hằng năm, trong đó có từ 25-35% là công nhân lao động.

Là đơn vị lần đầu tiên thực hiện nhiệm vụ huấn luyện và nhận quân tại Đồng Nai năm 2021, thượng tá Bùi Quốc Kiên, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Trung tâm Huấn luyện Vùng 2 Hải quân nhận xét: “Thanh niên 2 huyện Xuân Lộc và Nhơn Trạch của Đồng Nai về huấn luyện tại trung tâm phần lớn là công nhân lao động nên chấp hành rất tốt kỷ luật quân đội; nhanh hòa nhập với môi trường quân ngũ và hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện”.

* Khắc phục khó khăn, hạn chế

Quá trình thực hiện Luật NVQS, bên cạnh những thành tích đạt được, vẫn còn những khó khăn, vướng mắc, bất cập cần tập trung giải quyết nhằm tiếp tục đưa luật triển khai có hiệu quả trong thực tiễn.

Theo thượng tá Dương Văn Thường, Phó tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh, công tác quản lý nguồn công dân trong độ tuổi thực hiện NVQS còn nhiều bất cập. Dù hệ thống văn bản pháp luật đã quy định việc quản lý công dân nhưng ở cấp xã, phường, thị trấn vẫn chưa chặt chẽ, còn bộc lộ nhiều bất cập. Việc phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong quản lý nguồn (chuyển đi, chuyển đến, xuất cảnh); việc đăng ký NVQS khi chuyển đi, chuyển đến chưa thực sự được quan tâm. Từ đó, dẫn đến số lượng thanh niên vắng mặt ở địa phương không có lý do còn nhiều làm ảnh hưởng đến nguồn thanh niên trong độ tuổi nhập ngũ.

Mặt khác, công tác vận động thanh niên trong độ tuổi nhập ngũ ở một số vùng đặc thù còn gặp khó khăn. Quy định không tuyển những công dân sức khỏe loại 3 có tật khúc xạ mắt (cận từ 1,5 diop trở lên, viễn thị các mức độ) cũng làm giảm nguồn thanh niên có chất lượng cao, nhất là thanh niên có trình độ cao đẳng, đại học. Công tác phát triển đảng viên trẻ nhập ngũ chưa được chú trọng, còn chạy theo chỉ tiêu nên dẫn đến tình trạng sau khi xuất ngũ, một số đảng viên xin ra khỏi Đảng hoặc bỏ sinh hoạt Đảng…

Thượng tá Dương Văn Thường cho biết thêm, tại khoản 2, Điều 32 Luật Cư trú quy định: “Người trong độ tuổi làm NVQS, dự bị động viên đi khỏi quận, huyện, thành phố thuộc tỉnh nơi mình cư trú từ 3 tháng trở lên có trách nhiệm khai báo tạm vắng”. Lợi dụng quy định này, hằng năm đến thời điểm đăng ký NVQS, nhiều công dân trong độ tuổi đi khỏi địa phương, vắng mặt, gây khó khăn cho việc thực hiện các khâu, các bước trong quy trình tuyển quân theo phương thức “tròn khâu”. Vì vậy, thanh niên chống, trốn lệnh nhập ngũ, tiến hành kiểm tra lưu trú, cũng chỉ lập hồ sơ, thủ tục, không xử phạt được.

Mặt khác, mức xử phạt vi phạm hành chính về thực hiện Luật NVQS chưa đủ sức răn đe. Tại Khoản 8, Điều 3 Luật NVQS quy định mức xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ tối đa 2,5 triệu đồng; không chấp hành lệnh gọi khám sức khỏe chỉ là 1,2 triệu đồng (nếu không chấp hành trong 2 năm liên tục chỉ bị phạt 2,4 triệu đồng, không có tình tiết tăng nặng)… Thực tế, mức phạt này không đủ sức răn đe và không phù hợp thực tiễn phát triển kinh tế hiện nay.

Chủ tịch UBND tỉnh, Chủ tịch Hội đồng NVQS tỉnh Cao Tiến Dũng cho rằng, từ những hạn chế trên, thời gian tới, các sở, ban, ngành, các cơ quan, đơn vị tiếp tục đẩy mạnh công tác giáo dục, tuyên truyền Luật NVQS năm 2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành luật đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và toàn dân. Qua đó, nâng cao hơn nữa nhận thức về nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là nhiệm vụ chiến lược, vừa cấp bách trước mắt, vừa cơ bản lâu dài và là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị cùng toàn dân. Đồng thời, phải tiếp tục nghiên cứu, cụ thể hóa các quan điểm, chủ trương thành các nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch để tập trung thực hiện có hiệu quả, đưa Luật NVQS vào thực tiễn.