Nhiều dự án BT lộ sai phạm

Minh Chiến09:42 25/05/2020

Kiểm toán Nhà nước kiến nghị xử lý 5.228 tỉ đồng sau khi kết quả kiểm toán 29 dự án BT (xây dựng – chuyển giao) cho thấy nhiều bất thường khi lựa chọn nhà đầu tư.

Trong báo cáo kết quả kiểm toán tổng hợp năm 2019 gửi Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế của 29 dự án BT thuộc diện kiểm toán năm 2019.

Nhiều tồn tại

Kết quả kiểm toán 29 dự án cho thấy hầu hết đều chỉ định nhà đầu tư. Các dự án chủ yếu do nhà đầu tư đề xuất và đưa vào danh mục đầu tư như tại tỉnh Bắc Ninh có tới 72/83 dự án do nhà đầu tư đề xuất. Dự án Công viên hồ điều hòa Văn Miếu và dự án Nhà máy nước mặt TP Bắc Ninh do nhà đầu tư đề xuất không lấy ý kiến các bộ, ngành theo quy định.

Trong quá trình đầu tư xây dựng, một số địa phương lựa chọn nhà đầu tư hạn chế năng lực tài chính nên phải thay đổi từ hình thức thanh toán bằng đất sang bằng tiền như dự án xây dựng đường kết nối với cầu Phú Mỹ tại TP HCM.

Theo PGS-TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), tình trạng chỉ định thầu là vấn đề chung của nhiều dự án BT. Các địa phương không thực hiện đúng quy trình lựa chọn nhà đầu tư, thẩm định, đánh giá năng lực đối với nhà đầu tư dẫn đến nhiều dự án chậm tiến độ, tăng tổng mức đầu tư. Nhiều dự án chưa hoàn thiện nhưng đã giao đất đối ứng cho các nhà đầu tư để triển khai các dự án chung cư, biệt thự rao bán rầm rộ. Giá đất tại thời điểm đó thường rất thấp, sau khi được đầu tư hạ tầng, giá đất lên cao, nhà đầu tư thu lợi lớn.

Đáng chú ý, KTNN kết luận hầu hết các dự án thuộc diện kiểm toán tại Hà Nội đều xác định tổng mức đầu tư ban đầu lớn hơn nhiều so với giá trị thực tế triển khai. Dự án tuyến đường từ đê Ngọc Thụy đến khu đô thị mới Thượng Thanh (quận Long Biên) giảm dự toán 69,2 tỉ đồng, chi phí đền bù giải phóng mặt bằng giảm 754,3 tỉ đồng; dự án đường 2,5 đoạn Đầm Hồng – Quốc lộ 1A giảm 251,4 tỉ đồng…

Một số dự án BT được phê duyệt sau khi triển khai thi công và chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường, phê duyệt điều chỉnh một số nội dung không đúng quy định và còn sai sót, phê duyệt diện tích và giá đất tạm tính vượt giá trị dự án BT. Có tình trạng ký hợp đồng chưa đúng quy định, không bảo đảm nguyên tắc ngang giá, không quy định cơ cấu tỉ lệ vốn.

Đơn cử dự án hệ thống tuyến đường nhánh (giai đoạn 2) khu du lịch Bắc bán đảo Cam Ranh (Khánh Hòa). Địa phương này quyết định dự kiến giao quỹ đất thanh toán hoàn vốn cho nhà đầu tư với giá trị 1.100 tỉ đồng (tính theo đơn giá 459.000 đồng/m2) để thanh toán cho hợp đồng BT với giá trị 312 tỉ đồng, chưa bảo đảm nguyên tắc ngang giá theo quy định tại khoản 3, điều 3 Quyết định 23/2015 của Thủ tướng.

Video đang HOT

Nhiều sai phạm tại dự án Công viên hồ điều hòa Văn Miếu Bắc Ninh. Ảnh: MINH PHONG

Làm rõ có lợi ích nhóm hay không

Theo kết quả kiểm toán, KTNN kiến nghị xử lý 5.228 tỉ đồng, trong đó tăng thu ngân sách nhà nước 112,4 tỉ đồng, giảm chi ngân sách 1.262 tỉ đồng, xử lý khác 1.355,3 tỉ đồng, thu hồi nộp ngân sách nhà nước thanh toán vượt giá trị dự án BT 552,3 tỉ đồng, giảm giá trị hợp đồng BT 2.246,4 tỉ đồng. Trong số này, có dự án tỉ lệ xử lý lớn so với giá trị được kiểm toán như TP HCM 1.182,6 tỉ đồng (chiếm 25%); TP Hà Nội 1.854,59 tỉ đồng (23,29%); Bắc Ninh 132,43 tỉ đồng (11,08%).

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng cơ quan chức năng cần làm rõ có lợi ích nhóm hay không. Việc chỉ định nhà đầu tư, giao đất sai quy định đã thể hiện những điểm bất thường trong quá trình triển khai dự án BT, thất thoát ngân sách và nguồn lực nhà nước. Các chuyên gia kinh tế khi đánh giá về quá trình thực hiện dự án BT đã lưu ý phải tuân thủ theo nguyên tắc thị trường, giao đất không thấp hơn với mức giá của thị trường đã định.

Để ngăn chặn lỗ hổng này, Bộ Tài chính đã tham mưu, trình Chính phủ ban hành Nghị định 69/2019/NĐ-CP quy định việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư. Theo đó, nguyên tắc thanh toán dự án BT bằng tài sản công cũng được quy định rõ tại nghị định. Giá trị tài sản công phải được xác định theo giá thị trường, theo quy định của pháp luật tại thời điểm thanh toán.

Chuyên gia tài chính – TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng để ngăn chặn thất thoát tài sản nhà nước khi thanh toán các dự án BT thì việc sử dụng tài sản công để thanh toán khi thực hiện dự án BT phải theo nguyên tắc ngang giá, giá trị dự án BT tương đương với giá trị tài sản công thanh toán. “Giá trị tài sản công được xác định theo giá thị trường theo quy định của pháp luật tại thời điểm thanh toán; giá trị dự án BT được xác định theo kết quả đấu thầu” – ông Hiếu cho hay.

Chuyên gia này cũng cho rằng các cơ quan quản lý cần công khai, minh bạch từ quá trình lập dự án, đấu thầu, thanh toán. Đặc biệt, cần giám sát quá trình triển khai để hạn chế tình trạng chậm tiến độ dự án BT nhưng lại “đòi” nhà nước thanh toán đất đối ứng để thu lợi. Cần thực hiện đấu thầu công khai nhằm tìm được nhà đầu tư có năng lực và triển khai nghiêm chỉnh, tránh đầu tư chỉ định sẽ dẫn đến trường hợp ưu tiên cho doanh nghiệp thân quen, dẫn tới tham nhũng, thất thoát nguồn lực đất đai.

Xác định sai giá đất

Theo KTNN, hầu hết các dự án BT và các dự án đối ứng đều chậm tiến độ so với hợp đồng và có địa phương còn giao đất cho nhà đầu tư thanh toán dự án BT khi đã có văn bản tạm dừng của Bộ Tài chính hồi tháng 3-2018 như các tỉnh Thanh Hóa, Vĩnh Phúc và Hưng Yên.

Nhiều khoản đầu tư có vấn đề tại VietinBank, PTI, VDB...

Kiểm toán Nhà nước nêu cụ thể nhiều khoản đầu tư không hiệu quả, thậm chí có khả năng mất vốn tại một số ngân hàng và tổ chức tài chính.

Kiểm toán Nhà nước vừa có báo cáo gửi đến Quốc hội cho biết, liên quan đến nợ công, hiện còn tồn đọng một số dự án vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ có nợ quá hạn.

Cụ thể, đến 31/12/2018, có 54 dự án cho vay lại được thực hiện từ trước năm 2010 quá hạn (ủy thác qua Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) 43 dự án, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) 8 dự án; Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (VCB) 3 dự án) với dư nợ là 5.122 tỷ đồng, trong đó các khoản nợ quá hạn chưa thanh toán là 3.551,68 tỷ đồng.

Năm 2018 còn phải ứng Quỹ tích lũy trả nợ để trả nợ cho 2 dự án Chính phủ bảo lãnh 1.184 tỷ đồng.

Kết quả chung về kiểm toán nợ công cũng được nêu tại báo cáo. Theo đó, dư nợ công đến 31/12/2018 là 3.232.411 tỷ đồng, bằng 58,3% GDP thực hiện (3.232.411/5.542.300 tỷ đồng). Mặc dù các chỉ tiêu nợ công, nợ Chính phủ so với GDP tiếp tục giảm so với các năm trước nhưng dư nợ công năm 2018 tiếp tục gia tăng 159.117 tỷ đồng tương đương 5,18% so với năm 2017.

Kiểm toán Nhà nước nhận định, nợ công tăng dẫn đến áp lực về nghĩa vụ nợ ngày càng cao đối với ngân sách nhà nước (NSNN) (chi trả phí, lãi vay) và quản lý nợ công (vay để trả nợ gốc) trong cả hiện tại và tương lai.

Năm 2018, hệ số trả nợ của Chính phủ so với tổng thu NSNN ở mức 12,3% (230.823/1.880.029 tỷ đồng), trong đó chi trả nợ lãi 104.443 tỷ đồng bằng 146% tổng chi đầu tư phát triển của ngân sách Trung ương và bằng 68,2% bội chi NSNN năm 2018.

Khái quát kết quả kiểm toán báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2018 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và 10 tổ chức tài chính, ngân hàng, Tổng Kiểm toán nêu rõ: Ngân hàng Nhà nước đã điều hành chính sách tiền tệ góp phần kiểm soát lạm phát cơ bản bình quân cả năm 1,48%, lạm phát bình quân ở mức 3,54%, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế đạt 7,08%, tỷ giá và thị trường ngoại tệ cơ bản ổn định, dự trữ ngoại hối Nhà nước tăng 12%.

Hầu hết các tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm được kiểm toán đều đảm bảo các chỉ tiêu an toàn trong hoạt động (trừ Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam), kinh doanh có lãi hoặc chênh lệch thu chi dương (trừ VDB).

Song, lãi suất cho vay bình quân năm 2018 tăng so với năm 2017, không đạt mục tiêu giảm lãi suất cho vay theo Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 1/1/2018 của Chính phủ. Một số tổ chức tín dụng tăng trưởng tín dụng vượt mức tối đa cho phép của Ngân hàng Nhà nước.

Kiểm toán Nhà nước cũng điểm danh một số đơn vị đầu tư tài chính không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp.

Cụ thể như Tổng công ty Cổ phần Bảo hiểm Bưu điện (PTI) lãi từ hoạt động đầu tư ngắn hạn và dài hạn chỉ đạt 0,1%/năm, thấp hơn lãi suất tiền gửi không kỳ hạn tại các ngân hàng thương mại, đến 31/12/2018 phải trích lập dự phòng các khoản đầu tư 163 tỷ đồng; góp 88 tỷ đồng thành lập Công ty CP Bất động sản Bưu điện từ năm 2008 chỉ nhận được 1 tỷ đồng cổ tức, đến 31/12/2018 lỗ lũy kế 0,5 tỷ đồng.

Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, PTI ủy thác đầu tư 34 tỷ đồng thời hạn 2 năm cho Công ty CP Bất động sản Bưu điện để đầu tư Dự án biệt thự nghỉ dưỡng Hồ Tuyền Lâm (Đà Lạt), dự án chậm tiến độ, hết thời hạn ủy thác chưa thu hồi được vốn đầu tư phải gia hạn hợp đồng ủy thác; rồi khoản ủy thác cho vay 45 tỷ đồng để Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Thăng Long cho vay Công ty CP Vận tải biển VISHIP đã quá hạn từ năm 2011, thu hồi từ việc bán đấu giá tài sản được 6,6 tỷ đồng, số còn lại phải trích lập dự phòng 100%.

Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam (DATC) đến 31/12/2018 trích lập dự phòng 239/711 tỷ đồng vốn đầu tư, năm 2018 không được nhận cổ tức từ 25 đơn vị DATC đầu tư dưới hình thức chuyển nợ thành vốn góp (580 tỷ đồng) do các đơn vị hoạt động cầm chừng, sản xuất kinh doanh thua lỗ.

Tổng công ty Bảo hiểm Bảo Việt (BHBV) phải trích lập dự phòng 100% khoản đầu tư 72 tỷ đồng tiền gửi tại Công ty CP Cho thuê tài chính II Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, 95% khoản đầu tư 190 tỷ đồng trái phiếu Vinashin; đã thanh lý hợp đồng ủy thác BIDV cho Công ty TNHH đèn hình Orion Hannel vay vốn năm 2004 nhưng chưa thu được 25,4 tỷ đồng tiền lãi.

Đáng chú ý, Ngân hàng Công thương Việt Nam (VietinBank) có khoản đầu tư trái phiếu doanh nghiệp có khả năng mất vốn 1.070 tỷ đồng, với số lãi chưa thu được 532 tỷ đồng, theo Kiểm toán Nhà nước nêu.

Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) góp 3.690 tỷ đồng vào Tổng công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam để đầu tư Dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Dự án chưa cân đối được dòng tiền, VDB không thu được lợi nhuận kể từ khi góp vốn năm 2007. Nợ xấu tại 31/12/2018 của VDB chiếm 17,2% tổng dư nợ.

Cũng theo báo cáo của Kiểm toán Nhà nước, Sở Giao dịch 1- VDB giải ngân cho vay Công ty CP Tập đoàn Thái Hoà Việt Nam chưa chặt chẽ, Công ty có dấu hiệu lập khống hồ sơ mua bán hàng hoá giữa công ty mẹ và công ty con để hợp thức hóa hồ sơ vay vốn và không phối hợp với ngân hàng trong việc kiểm tra hàng hóa hình thành từ vốn vay, nợ khó có khả năng thu hồi tại 31/12/2018 của Công ty là 337,1 tỷ đồng.

7 dự án BOT bị đề nghị giảm thời gian thu phí 56 năm Qua kiểm toán các dự án BOT trong năm 2019, Kiểm toán nhà nước đã giảm trừ chi phí đầu tư thực hiện hơn 660 tỉ đồng, kiến nghị giảm thời gian thu phí hoàn vốn của 7 dự án 56,4 năm so với phương án ban đầu. Kiểm toán nhà nước vừa gửi báo cáo Quốc hội tổng hợp kết quả kiểm...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Cảnh sát đột kích "sào huyệt" tổ chức quốc tế lừa đảo hàng trăm tỷ đồng02:24

Công an xác minh clip người đàn ông khuyết tật bị hai thanh niên đi xe máy không mũ bảo hiểm tát vào đầu01:20

Đòn giáng của ông Trump vào Ukraine trước ngưỡng cửa đàm phán với Nga09:07

Khởi tố kẻ 'bắt cá hai tay', đánh gục bạn gái ở quán cà phê khi bị phát hiện21:01

Lời khai của nghi phạm cướp tiệm vàng ở Lâm Đồng01:22

Thực hư clip xe cứu thương chế còi "cố lên, sắp tới rồi" chạy ở TPHCM00:28

Ông Trump bất ngờ nặng lời về ông Zelensky, nhiều bên bị sốc08:41

Ô tô đâm sập cửa nhà dân ở Thái Nguyên, cuốn người đàn ông vào gầm08:05

Xác minh clip 2 tài xế ô tô cầm kiếm dọa chém nhau giữa đường ở TPHCM00:52

Vụ cướp tiệm vàng ở Di Linh: 'Khai quật' tìm vàng tang vật trong đêm09:46

500 ngày xung đột khốc liệt cày nát Dải Gaza01:49

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Bắt khẩn cấp Giám đốc và Phó Giám đốc Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới 29-07D

17:03:21 25/02/2023

Ngày 25/2, Công an TP Hà Nội cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Đông Anh đã tiến hành bắt khẩn cấp 5 đối tượng và ra lệnh khám xét khẩn cấp Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới 29-07D, có địa chỉ tại xã Mai Lâm, Đông Anh, Hà Nội...

Sau khi thay Chủ tịch HĐQT, NCB tiếp tục bổ nhiệm mới một loạt nhân sự cấp cao

18:51:58 04/08/2021

NCB có Quyền Tổng giám đốc mới và 2 Phó Tổng giám đốc, cả 3 đều là nữ.

Tăng trưởng tín dụng tới 21/12 đạt 10,14%

10:40:01 24/12/2020

Sáng 24/12, thông tin tại họp báo triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng năm 2021, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết tính đến ngày 21/12/2020, tín dụng tăng 10,14% so với cuối năm 2019 và tăng 11,62% so với cùng kỳ năm trước.