Nhật Bản chủ trương ủng hộ công dân làm việc 4 ngày/tuần

Chính phủ Nhật Bản đang phát động chiến dịch “ cải cách phong cách làm việc” khuyến nghị giảm số ngày làm việc trong tuần, giới hạn thời gian làm thêm…

Nhật Bản vốn nổi tiếng với văn hóa làm việc căng thẳng, nơi thậm chí có những người lao động tử vong vì làm việc quá sức.

Cảnh đông đúc tại thủ đô Tokyo, Nhật Bản năm 2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Chính phủ Nhật Bản lần đầu tiên bày tỏ ủng hộ đối với giảm số ngày làm việc trong tuần vào năm 2021, khi các nhà lập pháp tán thành ý tưởng này. Tuy nhiên, theo Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, chỉ 8% công ty ở nước này cho phép nhân viên nghỉ ba ngày trở lên mỗi tuần, trong khi 7% đồng ý để nhân viên nghỉ một ngày theo quy định của pháp luật.

Chính phủ Nhật Bản đã phát động chiến dịch “cải cách phong cách làm việc”, thúc đẩy giờ làm việc ngắn hơn cùng các thỏa thuận linh hoạt khác, nghỉ phép hàng năm có lương, giới hạn làm thêm giờ…

Trên trang web của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản đã đề cập đến chiến dịch mang tên “hatarakikata kaikaku”, có nghĩa là đổi mới cách chúng ta làm việc.

Bộ này nhấn mạnh: “Bằng cách hiện thực hóa một xã hội mà người lao động có thể lựa chọn nhiều phong cách làm việc khác nhau, dựa trên hoàn cảnh của họ, chúng tôi hướng đến mục tiêu tạo ra một chu kỳ tăng trưởng và phân phối lành mạnh, giúp mọi người lao động có triển vọng tốt hơn cho tương lai”.

Tuy nhiên, mới chỉ có ba công ty yêu cầu tư vấn về thực hiện thay đổi, quy định có liên quan và các khoản trợ cấp có sẵn. Điều này phản ánh những thách thức mà sáng kiến này phải đối mặt. Ngoài ra, trong số 63.000 nhân viên của Panasonic ở Nhật Bản đủ điều kiện làm việc bốn ngày/tuần, chỉ có 150 nhân viên chọn làm việc theo lịch trình này.

Việc chính phủ Nhật Bản ủng hộ cân bằng giữa công việc và cuộc sống tốt hơn thể hiện sự thay đổi rõ rệt ở quốc gia Mặt Trời mọc, nơi nổi tiếng với nền văn hóa “nghiện công việc”, được ghi nhận là động lực dẫn đến phục hồi và tăng trưởng kinh tế vượt bậc sau Chiến tranh Thế giới Thứ hai. Áp lực cần hy sinh vì công ty là rất lớn. Làm việc nhiều giờ là chuẩn mực. Một báo cáo gần đây của chính phủ về “ karoshi”, thuật ngữ tiếng Nhật có nghĩa là tử vong do làm việc quá sức, cho biết Nhật Bản có ít nhất 54 trường hợp như vậy mỗi năm.

Ông Tim Craig, tác giả một cuốn sách về Nhật Bản nhận định người dân quốc gia này “nghiêm túc, tận tâm và chăm chỉ”, họ có xu hướng coi trọng quan hệ với đồng nghiệp và hình thành mối liên kết với công ty của họ. Các chương trình truyền hình và truyện tranh manga của Nhật Bản thường tập trung vào nơi làm việc.

Một số quan chức coi việc thay đổi tư duy là rất quan trọng để duy trì lực lượng lao động trong bối cảnh tỷ lệ sinh giảm mạnh của Nhật Bản. Theo dữ liệu của chính phủ, với tốc độ thấp hiện tại của tỷ lệ sinh tại Nhật Bản, một phần là do văn hóa tập trung vào công việc, dân số trong độ tuổi lao động dự kiến sẽ giảm 40% xuống còn 45 triệu người vào năm 2065, từ mức 74 triệu người hiện tại.

Những người ủng hộ mô hình nghỉ ba ngày/tuần cho biết nó khuyến khích những lao động có con, phải chăm sóc người thân lớn tuổi, người về hưu sống bằng lương hưu và những người khác muốn có thu nhập bổ sung, tiếp tục làm việc lâu hơn.

Cô Akiko Yokohama, làm việc tại Spelldata, công ty công nghệ nhỏ có trụ sở tại Tokyo cho phép nhân viên làm việc theo lịch trình bốn ngày, nghỉ vào thứ Tư cùng thứ Bảy và Chủ Nhật. Với những ngày nghỉ còn lại trong tuần, cô dành thời gian đi làm đẹp, tham dự các cuộc hẹn khác hoặc đi mua sắm.

Năm 2022, Anh đã thử nghiệm tuần làm việc chỉ có 4 ngày. Trong số 61 công ty tham gia, 91% cho biết họ sẽ duy trì lịch trình mới này.