‘Nhà tù ở Honduras như những quả bom hẹn giờ’

Cơ sở vật chất tồi tàn và tình trạng quản lý yếu kém đang biến các nhà tù quá tải ở Honduras thành nơi đầy rẫy nguy hiểm cho tính mạng tù nhân.

“Nhà tù ở đây như những quả bom hẹn giờ”, một tù nhân ở nhà tù quốc gia ở La Paz nói và nhún vai ngán ngẩm khi nhắc tới hệ thống nhà tù ở Honduras. Không rõ là anh ta đang đề cập đến sự bất bình ngày càng tăng của tù nhân với chính quyền, hay nói đến cơ sở hạ tầng đổ nát trong các nhà giam, nhưng chắc chắn người đàn ông này và các bạn tù đang lo sợ rằng, vụ cháy nhà tù khủng khiếp ở Comayagua có thể lặp lại bất kỳ lúc nào trong nhà tù chật chội của họ. Vụ cháy nhà tù Comayagua hôm thứ 3 vừa rồi đã làm 359 người chết.

Mặc dù nhà tù ở La Paz nhỏ hơn nhà tù Comayagua nhiều, nhưng cả hai đang tồn tại nhiều vấn đề giống nhau. Tại nhà tù La Paz, có 201 tù nhân được giam trong một không gian vốn chỉ dành cho 130 người. Bên cạnh đó, nhà giam này cũng có nhiều vấn đề nghiêm trọng khác như nguồn điện, nước uống và thực phẩm.

“Bạn không bao giờ biết về những nhà tù ở đây”, một tù nhân khác ở La Paz nói với BBC và thêm rằng, anh có một người thân đã thiệt mạng trong vụ cháy ở Comayagua.

Thảm họa cháy nhà tù kinh hoàng ở Comayagua không phải là lần đầu tiên diễn ra trong lịch sử Honduras. Tháng 5/2004, hơn 100 tù nhân đã thiệt mạng trong vụ hỏa hoạn tại một nhà tù ở San Pedro Sula. Hai sự kiện này có những điểm tương đồng, và các tờ báo lớn của Honduras phải dùng từ “kinh khủng” để miêu tả về hai vụ cháy.

Cảnh sát Honduras đổ lỗi cho một vụ chập điện gây ra hỏa hoạn trong vụ cháy mới đây. Trong khi đó, gia đình của các tù nhân thiệt mạng vì mắc kẹt trong xà lim, lại buộc tội giới chức không kịp thời hành động để cứu sống nạn nhân. Thậm chí có người cho rằng giới chức đồng lõa trong việc gây ra cái chết cho các tù nhân.

Bên cạnh đó, chính quyền Honduras cũng đưa ra những lời hứa giống nhau sau hai vụ hỏa hoạn. Năm 2004, chính phủ của Tổng thống Ricardo Maduro lúc đó hứa sẽ thực hiện cuộc điều tra toàn diện và chi tiết, đồng thời thực hiện một cuộc cải cách lớn để cải thiện hệ thống nhà tù. Hôm thứ Tư vừa rồi, Tổng thống đương nhiệm Porfirio Lobo cũng hứa như vậy.

Một phụ nữ gào khóc phía ngoài nhà tù Comayagua, Honduras ngày 15/2.

Tuy nhiên, có một số thay đổi đáng kể giữa thời điểm diễn ra hai vụ hỏa hoạn. Đặc biệt tại thời điểm hiện tại, tình trạng bạo lực liên quan đến ma túy tăng cao đến mức Honduras được xem là quốc gia có tỷ lệ giết người cao nhất thế giới. Những người chỉ trích cho rằng, hệ thống hình phạt chưa được sửa đổi phù hợp đang là nguyên nhân khiến bạo lực ngày càng nghiêm trọng.

Vũ lực là biện pháp được ngầm hiểu của chính phủ Honduras nhằm ngăn chặn tình trạng bạo lực tăng cao. Tuy nhiên, việc tống giam ngày càng nhiều thanh niên lại làm tăng áp lực với hệ thống nhà tù vốn đã quá tải. Mới đây, một vị Bộ trưởng Honduras khi đến thăm hiện trường của vụ cháy ở Comayagua đã thừa nhận rằng, 359 tù nhân đã chết một cách vô ích.

“Đó là lý do tại sao chúng ta cần cải tạo nhà tù. Đây là vấn đề cấp bách và chính phủ hiểu điều đó”, Bộ trưởng Lao động Miguel Rodrigo Pastor phát biểu, khi những túi thi thể được chất lên xe tải sau lưng ông. Ông cũng cho rằng, giới chức cần tăng cường đảm bảo an ninh cho tù nhân.

Một số người cho rằng, vấn đề sâu xa không nằm ở tình trạng nhà tù, mà ở chỗ hệ thống pháp luật của Honduras quá cũ kỹ và nhiều tham nhũng. Ví dụ như có báo cáo cho hay, một nửa số tù nhân ở Comayagua vẫn chưa bị buộc tội hay đang chờ ngày xét xử, vì bị cáo buộc có mối quan hệ với các băng đảng tội phạm.

Honduras có vấn đề nghiêm trọng với những băng đảng đường phố đầy quyền lực, còn gọi là Maras. Trong khi đó, một số tổ chức nhân quyền cho biết, nhiều thanh niên bình thường đang bị phân biệt đối xử và bị tống vào tù một cách vô lý. Một đạo luật hà khắc ở Honduras cho phép giới chức tống giam những người có hình xăm của một băng đảng đường phố. Ở một số nhà tù, Maras về bản chất là những kẻ điều hành.

Honduras là nơi sản xuất lượng lớn ma túy và nằm trên tuyến đường vận chuyển ma túy quan trọng từ Colombia, qua Mexico rồi vào Mỹ. Ảnh hưởng của các băng đảng ma túy Mexico đang tăng lên ở Trung Mỹ, và Honduras là một chiến trường trọng yếu.

Chính phủ Honduras nói rằng, họ ưu tiên cuộc chiến chống lại các băng đảng ma túy. Tuy nhiên, nguồn lực hạn chế cho cuộc chiến và vấn đề tham nhũng nghiêm trọng khiến việc cải cách hệ thống nhà tù, mà Tổng thống Lobo nhắc đến, sẽ không dễ dàng đạt được.

Do vậy, ngay cả khi thế giới đang theo dõi Honduras và tình trạng nhà tù tồi tệ của nước này, nhiều tù nhân cho rằng sẽ không có gì thay đổi. “Lúc này, chính phủ và truyền thông đang nói nhiều về điều đó, nhưng Tổng thống cần xuống đây và tự mình chứng kiến chúng tôi đang sống như thế nào”, một tù nhân của băng James phát biểu.

Bình An

Theo Infonet.vn