Nhà Trắng chuẩn bị ‘kế hoạch B’ trước phán quyết về thuế quan của Tòa án Tối cao

Chính quyền Tổng thống Donald Trump được cho là đang âm thầm chuẩn bị các phương án dự phòng trong trường hợp Tòa án Tối cao ra phán quyết bất lợi đối với một trong những công cụ thuế quan chủ chốt của ông.

Động thái này cho thấy Nhà Trắng đang chuẩn bị sẵn sàng để áp lại các loại thuế một cách nhanh nhất có thể.

Nhà Trắng tại Washington, D.C., Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Theo các nguồn thạo tin, cả Bộ Thương mại và Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đều đã nghiên cứu các phương án thay thế.

Các phương án này bao gồm việc sử dụng Mục 301 và Mục 122 của Đạo luật Thương mại, vốn cho phép Tổng thống có quyền đơn phương áp đặt thuế quan.
Tuy nhiên, các phương án thay thế này đều đi kèm rủi ro: chúng thường chậm hơn hoặc có phạm vi hạn chế hơn so với các quyền mà ông Trump đã sử dụng. Các phương án này cũng có thể đối mặt với các thách thức pháp lý riêng. Dù vậy, một quan chức giấu tên khẳng định thuế quan sẽ vẫn là một phần cốt lõi trong chương trình nghị sự kinh tế của ông Trump bất kể quyết định của tòa án.
Vụ kiện tại Tòa án Tối cao xoay quanh việc ông Trump sử dụng Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp đặt thuế quan đối ứng trên toàn thế giới , cũng như các loại thuế đối với hàng hóa Trung Quốc , Canada và Mexico. Theo ước tính của hãng tin Bloomberg, hơn một nửa trong tổng mức thuế suất thực tế 14,4% đối với hàng nhập khẩu của Mỹ là do các loại thuế theo IEEPA. Một phán quyết bất lợi có thể buộc chính quyền phải hoàn trả hơn 88 tỷ USD tiền thuế đã thu.
Hiện chưa rõ khi nào Tòa án Tối cao sẽ ra phán quyết. Các thẩm phán có thể duy trì thuế quan, bãi bỏ hoàn toàn hoặc áp dụng biện pháp có mục tiêu hơn. Phán quyết này có nguy cơ gây thêm bất ổn cho các doanh nghiệp và chính phủ nước ngoài.
Trong trường hợp tòa ra phán quyết bất lợi cho Tổng thống Trump, ông Scott Lincicome, Phó Chủ tịch phụ trách mảng kinh tế tại Viện nghiên cứu chính sách Cato nhận định đội ngũ của ông Trump sẽ hành động ngay lập tức để khôi phục các mức thuế.
Giới quan sát chỉ ra một số kế hoạch dự phòng đã được khởi động. Chẳng hạn, ông Trump đã khởi động một cuộc điều tra theo Mục 301 đối với Brazil và vẫn duy trì thuế quan theo mục này đối với một số hàng hóa của Trung Quốc. Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett cũng xác nhận Tổng thống Mỹ có thể sử dụng Mục 301 hoặc Mục 122 để tái áp đặt thuế nhập khẩu nếu tòa ra phán quyết chống lại chính sách thuế quan của ông.
Dù vậy, việc áp dụng các biện pháp mới sẽ không dễ dàng. Mục 122 chỉ cho phép áp thuế 15% trong tối đa 150 ngày. Trong khi đó, Mục 338 của Đạo luật Thuế quan chưa từng được sử dụng và có thể nhanh chóng vướng vào một cuộc chiến pháp lý mới.

Nhìn chung, các quan chức sẽ phải vật lộn với những câu hỏi chưa có lời giải, chẳng hạn như liệu chính quyền có thể áp dụng đồng thời các mức thuế theo Mục 122, hủy bỏ chúng trước thời hạn và sau đó áp dụng lại theo khung thời gian mới hay không? Hoặc liệu chính quyền có nên áp dụng hồi tố để tránh phải hoàn trả số tiền đã thu theo hệ thống hiện tại hay không. Theo đánh giá của ông Lincicome, đó có thể trở thành một mớ bòng bong pháp lý khổng lồ.
Phía Nhà Trắng từ chối bình luận chi tiết, nhưng thừa nhận đang xem xét “những cách thức mới” để duy trì chính sách thương mại của mình. Phó Chánh văn phòng Nhà Trắng James Blair nhận định cơ hội chiến thắng của chính quyền tại tòa là 50-50 hoặc cao hơn. Nhưng nếu thua, ông khẳng định các quan chức sẽ khôi phục lại các loại thuế đã bị hủy. Theo ông Blair, Tổng thống Trump có sẵn công cụ trong các quyền hạn hiện có để tái lập các mức thuế.