Nguyên nhân bất ngờ khiến ‘Siêu mặt trời’ mờ đi bí ẩn

Diệu Hoa20:13 17/08/2020

Betelgeuse – một trong những ngôi sao sáng nhất trên bầu trời mờ đi một cách bí ẩn vào năm 2019.

Khi một trong những ngôi sao sáng nhất bầu trời đêm bắt đầu mờ đi vào năm 2019, các nhà thiên văn cố gắng tìm hiểu liệu “siêu mặt trời” này có sắp bùng nổ hay không.

Hiện tượng này cuối cùng cũng được giải đáp.

Hình ảnh mô phỏng quá trình plasma siêu nóng phóng ra từ bề mặt Betelgeuse. (Ảnh: STScI)

Tháng 10/2019, Betelgeuse, có kích thước gần gấp 1.000 lần Mặt trời, nằm cách Trái đất khoảng 725 năm ánh sáng trong chòm sao Orion bất ngờ mờ đi.

Thông thường, khi một ngôi sao mờ đi, giả thiết được đặt ra là một vụ nổ siêu tân tinh có thể sắp xảy ra.

Tuy nhiên, các quan sát từ Kính viễn vọng Hubble đã tiết lộ lý do khác. Theo đó, plasma siêu nóng phóng ra từ bề mặt Betelgeuse giống như bong bóng hình thành trên nước sôi dần nguội đi trước khi chuyển thành đám mây bụi.

Đám mây bụi này sau đó chặn ánh sáng từ khoảng 1/4 bề mặt Betelgeuse, làm giảm độ sáng tổng thể của nó tới 2/3.

Hiện tại, Betelgeuse đã trở lại độ sáng vốn có của nó. Hiện tượng Betelgeuse mờ đi diễn ra trong chưa đầy 1 năm và cho tới nay các nhà khoa học vẫn chưa thể giải thích nguyên nhân dẫn tới vụ phun trào plasma trên bề mặt “siêu mặt trời này”.

Phát hiện sóng radio bí ẩn trong dải Ngân Hà

Phát xạ sóng vô tuyến (FRB), một trong những bí ẩn lớn nhất của lĩnh vực thiên văn học trên toàn thế giới vừa được phát hiện trong hệ thiên hà của chúng ta.

Vốn được biết đến là những tín hiệu vô tuyến cực mạnh, một số có thể gấp tới 500 triệu lần năng lượng Mặt Trời, FRB đến từ những không gian sâu thẳm, cách xa chúng ta hàng triệu năm ánh sáng.

Tuy chứa đựng nguồn năng lượng khổng lồ, những phát xạ sóng vô tuyến này lại chỉ diễn ra trong 1/1000 giây - nhanh hơn một cái chớp mắt - và hầu như không lặp lại, khiến những sự kiện như này xảy ra rất khó dự đoán và theo dõi.

Kính thiên văn CHIME, thiết bị chuyên phát hiện các sóng vô tuyến ngoài Trái Đất. Ảnh: CHIME FRB.

Nguồn gốc của FRB

Vào ngày 28/4, các đài quan sát vô tuyến trên khắp thế giới đã có cơ hội ghi lại được sự phát xạ sóng vô tuyến diễn ra tại một ngôi sao chết trong dải ngân hà mang tên SGR 1935 2154 - cách Trái Đất 30.000 năm ánh sáng. Qua cuộc nghiên cứu và phân tích dữ liệu, các nhà thiên văn học đã tìm ra được nguyên nhân xảy ra những đợt phát xạ sóng vô tuyến này.

ScienceAlert dẫn lời nhà thiên văn học Shrinivas Kulkarni đến từ Caltech cho rằng căn nguyên của sự xuất hiện các đợt FRB đến từ những xung từ trường cực mạnh của những ngôi sao

Đã có rất nhiều giả thuyết về sự hình thành những FRB, từ dao động của các siêu tân tinh cho đến những tín hiệu của người ngoài hành tinh. Tuy vậy, khả năng lớn nhất là các FRB xuất hiện do các ngôi sao có xung từ trường lớn

Giả thuyết được tin cậy nhát về FRB là từ các vụ nổ của một ngôi sao khổng lồ. Ảnh: Beijing Planetarium.

Đây là một ngôi sao neutron cực kì đặc biệt, với lớp lõi tàn dư dày đặc còn sót lại sau khi một ngôi sao khổng lồ chuyển thành siêu tân tinh. Từ trường của chúng mạnh hơn gấp 1000 lần so với những ngôi sao neutron thông thường.

Khi lực hấp dẫn cố gắng giữ các ngôi sao lại với nhau, sức mạnh của lực từ trường bên trong đã làm biến dạng hình dáng của ngôi sao. Điều này dẫn đến một sự dao động năng lượng, tạo thành những vụ nổ tinh thể khổng lồ và các ngọn lửa từ tính.

Phát hiện lớn của giới thiên văn học

Vào ngày 27/4, SGR 1935 2154 đã được phát hiện và được quan sát bởi nhiều thiết bị đang hoạt động, bao gồm Kính thiên văn cảnh báo Swift Burst, vệ tinh AGILE... với những hoạt động bình thường. Nhưng chỉ một ngày sau, vào ngày 28/4, kính viễn vọng CHIME của Canada đã phát hiện ra một tín hiệu kì lạ.

STARE2, một dự án do cựu sinh viên Caltech Christopher Bochenek sáng lập, đã thu được một tín hiệu vô cùng rõ ràng với cường độ lớn hơn hàng trăm nghìn lần thông thường. Với nhà thiên văn học Kulkarni, ông cho rằng đây là một sự kiện vô cùng hiếm có. Sau khi hiệu chỉnh lại, tín hiệu này có thể phát ra từ SGR 1935 2154, cũng là lần đầu tiên các nhà khoa học bắt được FRB ở trong dải Ngân Hà.

Để phát hiện FRB, các nhà khoa học phải dùng những hệ thống kính viễn vọng đặc biệt, như loại có đường kính 500 m ở Trung Quốc. Ảnh: Xinhua.

"Nếu tín hiệu này tới từ một thiên hà khác, như những tín hiệu FRB trước đây, thì kết quả đo lường đã bình thường. Đây là sự kiện chưa từng xảy ra", ông Kulkarni chia sẻ với ScienceAlert.

Ngoài ra, ông Kulkarni và các nhà khoa học cũng đã thấy điều vô cùng mới mẻ là tia X. Tia X và tia gamma khá phổ biến trong các vụ nổ từ tính.

Nhà vật lý thiên văn Sandro Mereghetti thuộc Viện Vật lý thiên văn Quốc gia Italy và Trung tâm vũ trụ châu Âu (ESA) cho biết phát hiện này mang ý nghĩa to lớn trong việc chứng minh có rất nhiều FRB mà chúng ta chưa phát hiện ra

"FRB được xác định cho đến nay đều nằm ngoài dải Ngân Hà của chúng ta. Chúng chưa bao giờ được phát hiện cùng tia X/Gamma. Một vụ nổ tia X với độ phát quang như của SGR1935 sẽ không thể phát hiện được đối với nguồn xuất phát từ ngoài Ngân Hà", ông Sandro Mereghetti nhận xét.

Cho dù SGR 1935 2154 hé lộ cho chúng ta biết điều gì, đó cũng chỉ là những thành tựu ban đầu, các nhà thiên văn học vẫn kiên trì tiến hành quan sát những ngôi sao ngày đêm bằng những phương tiện hiện đại nhất, cố gắng giải đáp những bí ẩn phức tạp mà những tín hiệu đáng kinh ngạc này đem lại.

Ngôi sao từ chòm Orion mờ đi bí ẩn - sắp phát nổ hay chỉ đang 'hắt xì' Ngôi sao Betelgeuse thuộc chòm Orion bất ngờ mờ đi không rõ nguyên nhân trong 12 tháng qua làm dấy lên những câu hỏi về tương lai của ngôi sao này. Các nhà khoa học từ Trung tâm Vật lý thiên văn Smithsonian của Đại học Harvard cho biết đang có những diễn biến bất thường tại sao Betelgeuse, một siêu sao đỏ...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: chuyện lạ ngôi sao bí ẩn chòm sao nguyên nhân kính thiên văn bất ngờ mặt trời mô phỏng nhà thiên văn siêu tân tinh bầu trời giải đáp giả thiết

Xem thêm Share

Xem nhiều

Doãn Hải My cứ hát là hút triệu view, xuất sắc thế nào mà dân mạng tấm tắc "Đoàn Văn Hậu chọn vợ quá đỉnh"01:01

Việt Hương đăng video đòi nợ, Vân Dung 'đe doạ' Chí Trung00:32

5 thanh niên nằm ngủ giữa nhà và sự xuất hiện của người đàn ông lúc rạng sáng khiến tất cả vùng dậy01:08

"Hoàng tử" SOOBIN làm một điều khiến khán giả há hốc05:47

Soi cận căn hộ sang chảnh, "đậm mùi tiền" của Hoa hậu Đỗ Hà tại Hà Nội01:22

1 sao nam bị Lê Dương Bảo Lâm đuổi khéo khỏi thảm đỏ, lý do chuẩn đến mức không ai cãi nổi00:47

Negav lộ diện ở Bộ Tứ Báo Thủ, Trấn Thành khẳng định: "Những điều đã xảy ra thì không thể thay đổi"02:09

Chuyện lạ có thật: Chó mẹ mang con đến phòng khám để cầu cứu01:24

Clip Luna Đào vừa đến Trấn Thành liền rời thảm đỏ, cái liếc mắt chưa đến 2 giây bị camera bắt gọn00:23

1 mỹ nhân Việt gây sốt MXH vì đẹp chấn động thế gian, khí chất sang chảnh hơn cả minh tinh xứ Hàn00:37

Song Hye Kyo dạo này: Khoe giọng hát "rót mật", visual vừa xinh vừa ngầu chuẩn idol "chị đại"03:31

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Bộ tộc 'đà điểu' gốc Phi chỉ có 2 ngón chân, các chuyên gia đã đến để tiết lộ sự thật

00:46:26 21/01/2025

Để không lúc nào cũng đắm chìm trong cuộc sống hư vô và nhàm chán này, du lịch là một trong những cách tốt nhất để tiếp xúc với thế giới.

Phát hiện hệ sinh thái chưa từng thấy bên dưới hồ nước bí mật ở Nam Cực

09:36:20 20/01/2025

Các nhà khoa học đang nghiên cứu Hồ Enigma đóng băng ở Nam Cực đã phát hiện ra một hệ sinh thái chứa đầy các quần thể vi khuẩn kỳ lạ bên dưới.

Việt Nam sở hữu loài động vật cực kỳ quý hiếm có ngoại hình độc nhất vô nhị, là 'hậu duệ' của ma cà rồng

21:24:50 19/01/2025

Ngoại hình tương tự ma cà rồng khiến loài động vật này được đặt tên gắn với ác quỷ trong truyền thuyết. Mới đây nó được phát hiện ở Việt Nam và nhanh chóng gây sự chú ý.

Phát hiện quái vật Mesosaur lớn nhất từng được biết đến

21:00:41 19/01/2025

Theo Sci-News, các nhà cổ sinh vật học đã phát hiện ra những hộp sọ lớn và một số xương của của một loài mới thuộc dòng họ quái vật Mesosaur.

Khám phá lịch sử bí ẩn của thiên hà Tiên Nữ láng giềng

20:10:20 19/01/2025

Bức ảnh toàn cảnh lớn nhất về thiên hà Tiên Nữ hiển thị khoảng 200 triệu ngôi sao và trải dài trên độ phân giải 2,5 tỉ pixel, theo trang science.nasa.gov.

Chuyện lạ có thật: Chó mẹ mang con đến phòng khám để cầu cứu

08:22:46 19/01/2025

Một câu chuyện hi hữu xảy ra tại Thổ Nhĩ Kỳ, khi một con chó hoang đã tự mình mang con bị bệnh đến phòng khám thú y để cầu cứu.

Liệu người ngoài hành tinh có tồn tại?

08:14:35 19/01/2025

86,6% các nhà khoa học đồng tình rằng sự sống ngoài Trái Đất có thể tồn tại, nhưng bằng chứng cụ thể vẫn là một câu hỏi lớn.

600 vật lạ tiết lộ hiện tượng 'Mặt Trời đen' đe dọa địa cầu

08:06:54 19/01/2025

Các nhà khoa học vừa khai quật được hơn 600 hiện vật kỳ lạ được chôn trên đảo Bornholm - Đan Mạch, một hòn đảo nhỏ giữa biển Baltic. Chúng đã giúp họ viết lại câu chuyện thú vị về Mặt Trời đen từng ngự trị trên bầu trời Trái Đất.

Đây là nguồn gốc thật của quái vật hồ Loch Ness: Có từ thời cổ đại, kinh hãi với hình dáng ghi nhận được

07:59:30 19/01/2025

Không phải xuất hiện trong thời kỳ hiện đại, quái vật hồ Loch Ness được cho là đã có mặt từ thời cổ đại. Những hình ảnh về nó được chạm khắc lại, khiến giới khảo cổ học phải giật mình.