Nguy cơ nợ xấu lớn, nhiều dự án BOT bị ngân hàng “tạm thời xa lánh”
Từng là kênh đầu tư mới đầy hứa hẹn cho các doanh nghiệp tư nhân khai phá, BOT bất ngờ trở thành ác mộng, thậm chí các ngân hàng cũng “tạm thời xa lánh”.
Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, làn sóng đầu tư vào BOT (xây dựng – vận hành – chuyển giao) các năm qua đang để lại hệ lụy lớn: khoảng một nửa dư nợ tín dụng trị giá 110.000 tỉ đồng cho lĩnh vực BOT đang có nguy cơ trở thành nợ xấu.
Nguyên nhân gây ra thực trạng này là doanh thu các dự án BOT không đạt như dự kiến ban đầu. Một số dự án buộc phải giảm phí hay chưa tăng phí theo đúng lộ trình trong hợp đồng, khiến lợi nhuận bị teo tóp.
Nợ tín dụng lên tới hơn trăm nghìn tỷ đồng, nhiều dự án BOT bị ngân hàng “xa lánh”. Ảnh minh họa
“Theo tính toán, có khoảng 9 dự án bị phá vỡ phương án tài chính nếu phải lùi thời điểm tăng giá đến năm 2022. Điều này ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính của dự án, không đảm bảo kế hoạch trả nợ theo hợp đồng tín dụng đã ký kết với ngân hàng, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh nợ xấu, ảnh hưởng đến môi trường kêu gọi đầu tư”, báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu rõ.
Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã liên tục cảnh báo các ngân hàng thương mại liên quan đến cho vay các dự án BOT, BT (xây dựng – chuyển giao) giao thông. Số liệu của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho thấy, trong 9 tháng của năm 2019, tăng trưởng tín dụng đạt 9,4% so với cuối năm ngoái, nhưng cho vay các dự án BOT, BT giao thông chỉ tăng 1,85%.
Video đang HOT
Mặt khác, từ đầu năm đến nay, tỷ lệ nợ xấu dư nợ tín dụng đối với các dự án BOT, BT giao thông bắt đầu tăng nhanh (thời điểm ngày 30/6/2019 chiếm tỷ lệ 2,11%), trong khi từ năm 2015 – 2018, tỷ lệ này chỉ dưới 0,1%, chủ yếu là do doanh thu thu phí không đạt như dự kiến.
Theo chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, hiện huy động vốn ngân hàng thương mại đang rất khó. Ngân hàng Nhà nước cũng có quy định vay dự án chuyên biệt, với loại hình doanh nghiệp BOT là xong dự án sẽ giải tán.
Đối với loại hình này, rủi ro sẽ lớn hơn doanh nghiệp thông thường với trọng số rủi ro lên tới 160%, trong khi doanh nghiệp thông thường chỉ là 100% Do vậy, ông cho rằng, doanh nghiệp BOT huy động vốn qua thị trường trái phiếu là rất quan trọng. Nguồn vốn này hiện chiếm khoảng 20% trong các dự án hạ tầng giao thông. Bên cạnh đó, các dự án sẽ còn 3 nguồn vốn khác gồm vốn tự có của doanh nghiệp 15 – 20%, vốn của tổ chức tín dụng 40 – 50%, còn lại là từ các quỹ.
Ông Lực nhận định, cái khó nhất của các dự án là cấu trúc tài chính phức tạp. Vì vậy, các dự án cần có tư vấn để tối ưu nguồn vốn như quốc tế.
Vũ Đậu (T/h)
Theo Doisongphapluat.com
Thu phí không đạt, BIDV xin giữ nguyên nhóm nợ đối với Dự án BOT cầu Việt Trì mới
Nguy cơ phát sinh nợ xấu là hiển hiện đối với Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đối với khoản vay hơn 1.000 tỷ đồng để thực hiện Dự án BOT cầu Việt Trì mới.
Tính đến cuối tháng 10/2019, dư nợ của BIDV tại Dự án BOT cầu Việt Trì mới đã lên tới 1.049 tỷ đồng và có khả năng phát sinh nợ xấu, ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng.
BIDV vừa phát văn bản gửi Bộ Giao thông - Vận tải đề xuất các biện pháp tháo gỡ khó khăn đối với Dự án BOT đầu tư xây dựng cầu Việt Trì mới dành riêng cho giao thông đường bộ qua sông Lô, trên Quốc lộ 2 (Dự án BOT cầu Việt Trì mới).
Cụ thể, BIDV đề nghị Bộ Giao thông - Vận tải báo cáo Thủ tướng Chính phủ phương án hỗ trợ đối với nhà đầu tư dự án đảm bảo nguồn thu hoàn vốn, cũng như khả năng trả nợ vay ngân hàng; hoặc bố trí nguồn vốn ngân sách hỗ trợ một phần đối với dự án nhằm đảm bảo lợi ích nhà đầu tư cũng như trả nợ vay ngân hàng; hoặc phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có ý kiến và báo cáo Thủ tướng cho phép các ngân hàng được cơ cấu giữ nguyên nhóm nợ đối với dự án BOT cầu Việt Trì mới và các dự án BOT khác đang gặp khó khăn do các yếu tố khách quan.
Lãnh đạo BIDV cũng nhờ Bộ Giao thông - Vận tải đẩy nhanh tiến độ phê duyệt quyết toán giá trị công trình, làm cơ sở để các bên đàm phán điều chỉnh phương án tài chính, ký phụ lục hợp đồng BOT đối với dự án.
Tính đến cuối tháng 10/2019, dư nợ của BIDV tại Dự án đã lên tới 1.049 tỷ đồng. Do hàng loạt nguyên nhân khách quan dẫn tới lưu lượng xe bị sụt giảm khiến doanh thu thu phí tại Dự án chưa bao giờ đạt được phương án tài chính, thậm chí liên tục sụt giảm. Cụ thể, doanh thu/phương án tài chính năm 2016 tại Dự án là 90/138 tỷ đồng (65%); năm 2017 là 76,4/147 tỷ đồng (52%); năm 2018 là 67,5/157 (43%) và năm 2019 là 47,86/183 tỷ đồng (31%).
Với doanh thu thu phí, lưu lượng xe qua như trạm như hiện nay, Dự án không đảm bảo khả năng trả nợ gốc và lãi vay cho Ngân hàng, khả năng phát sinh nợ quá hạn hoặc BIDV phải cơ cấu dẫn đến phát sinh nợ xấu, ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng.
Bên cạnh đó, hiện việc hoàn thiện/phê duyệt quyết toán giá trị công trình diễn ra chậm gây khó khăn cho ngân hàng khi xác định giá trị tài sản, nhận tài sản thế chấp, định giá theo quy định.
BIDV cho rằng, đang thiếu cơ chế, biện pháp bảo đảm quyền lợi cho nhà đầu tư BOT khi doanh thu thu phí không đảm bảo; lợi ích của nhà đầu tư theo phương án tài chính, hợp đồng BOT đã ký kết giữa nhà đầu tư và cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Cầu Việt Trì mới bắc qua sông Lô, nằm trên Quốc lộ 2, cách cầu Việt Trì hiện tại 270m về phía thượng lưu, có tổng mức đầu tư 1.900,55 tỷ đồng do Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1, Công ty cổ phần Phát triển đầu tư Thái Sơn, Công ty TNHH sản xuất thương mại dịch vụ Yên Khánh là nhà đầu tư. Dự án được hoàn thành và được đưa vào thu phí vào tháng 12/2015 với thời gian hoàn vốn là 18 năm 6 tháng, sau điều chỉnh thành 26 năm 11 tháng.
Trước đó, vào tháng 10/2019, Ngân hàng Nhà nước đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép VietinBank được cơ cấu nợ, giữ nguyên nhóm nợ đối với Tổng công ty 36. Đây là khoản tín dụng trị giá 995 tỷ đồng mà VietinBank đã giải ngân cho Tổng công ty 36 để thực hiện Dự án BOT Quốc lộ 19 trong giai đoạn 2013 - 2015.
Tương tự Dự án BOT cầu Việt Trì mới, doanh thu thu phí tại Dự án BOT Quốc lộ 19 không đạt so với phương án tài chính (từ năm 2018 đến nay chỉ đạt 87%, trong 6 tháng đầu năm 2019 chỉ đạt 79%).
Do doanh thu không đủ trả nợ gốc và lãi ngân hàng, nên tính từ ngày 1/6/2016 - thời điểm Dự án thu phí hoàn vốn, cho đến ngày 30/9/2018, Công ty mẹ Tổng công ty 36 đã phải bù hơn 91 tỷ đồng tiền thiếu hụt cho doanh nghiệp dự án là Công ty BOT 36.71 để trả lãi ngân hàng. Nếu cộng cả khoản lỗ phát sinh trong năm 2015 - 2016 lên tới 44,6 tỷ đồng; gánh nặng tài chính mà Tổng công ty 36 đang phải gánh lên tới 135,6 tỷ đồng, tương đương 13% tổng mức đầu tư Dự án.
Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, tính đến ngày 31/3/2019, đã có 24 tổ chức tín dụng thực hiện cấp tín dụng cho 105 dự án BOT, BT giao thông, trong đó, 93 dự án đã hoàn thành, đưa vào khai thác với tổng hạn mức cấp tín dụng là 175.296 tỷ đồng, tổng dư nợ cấp tín dụng là 103.573 tỷ đồng.
Trong số 93 dự án hoàn thành, có 30 dự án có doanh thu thu phí không đạt như phương án tài chính ban đầu với dư nợ khoảng 54.290 tỷ đồng, trong đó, VietinBank có 16 dự án với dư nợ 34.782 tỷ đồng; BIDV có 7 dự án với dư nợ 6.582 tỷ đồng; Vietcombank có 3 dự án với dư nợ 2.303 tỷ đồng...
Anh Minh
Theo Baodautu.vn
Doanh nghiệp ỡm ờ đòi trả dự án: Bệnh hờn dỗi Kinh doanh không có lãi thì xin trả lại Bộ, phải chăng, vẫn còn những uẩn khúc đang bị che giấu? Càng ngày dư luận càng thấy khó hiểu về những động thái nửa ỡm ờ, nửa hờn dỗi của các nhà đầu tư dự án giao thông theo hình thức hợp tác công tư PPP. Sau những đánh tiếng, dậm dọa, hờn...