‘Nguy cơ Kim Jong-un tính toán nhầm’

Có thể nhà lãnh đạo Triều Tiên quá tự tin bởi thấy Mỹ và Hàn Quốc chưa bao giờ đánh trả trong các cuộc tấn công trước đây. Nhưng lần này, khi điều động hàng loạtphương tiện tối tân, Mỹ dường như chỉ chờ Bình Nhưỡng tạo cơ hội.

Hình ảnh được phát sóng trên truyền hình Triều Tiên hôm 20/3 cho thấy nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đang trực tiếp theo dõi một cuộc tập trận bắn đạn thật sử dụng máy bay do thám không người lái. Ảnh: AFP

Khi căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên gia tăng, người ta được chứng kiến những lời hăm dọa đáng sợ của Triều Tiên vấp phải những phản ứng kiên quyết khác thường của Mỹ. Điều này khiến giới phân tích cảnh báo rằng có thể khiến cuộc chơi quen thuộc bước vào “vùng nguy hiểm”.

Khi công khai nhấn mạnh việc triển khai các máy bay ném bom tàng hình và B-52 có khả năng mang vũ khí hạt nhân trên bầu trời Hàn Quốc mới đây, Washington đôi lúc gần như tỏ ra chủ tâm khiêu khích giới lãnh đạo Bình Nhưỡng đang bốc hỏa.

Paul Carroll, giám đốc chương trình thuộc Quỹ Ploughshares, một nhóm cố vấn chính sách an ninh tại Mỹ, cho rằng: “Trong quan điểm của Mỹ, xem ra chắc chắn có yếu tố ‘lần này sẽ cho biết tay’”. Và Triều Tiên cũng phản ứng theo kiểu đó khi ngày 30/3 đã tuyên bố rằng nước này đang “trong tình trạng chiến tranh” với Hàn Quốc.

Những cuộc khủng hoảng an ninh trên bán đảo Triều Tiên đã xảy ra nhiều lần trong hàng chục năm qua và có khuynh hướng đi theo kiểu chính sách nguy hiểm “bên miệng hố chiến tranh,” tức là đe dọa song cuối cùng rút lui để tránh gây xung đột thảm khốc.

Nhà sáng lập Triều Tiên Kim Nhật Thành và con trai, đồng thời là người kế nhiệm Kim Jong-Il, đều được xem là những người có kỹ năng thực hiện lối chơi ngoại giao đầy rủi ro này. Và họ đảm bảo được rằng Bình Nhưỡng có đủ cách để làm những lời đe dọa của mình thêm đáng tin khi tiến hành các vụ khiêu khích, từ việc làm nổ tung một máy bay dân sự Hàn Quốc năm 1987 tới việc nã pháo lên một hòn đảo Hàn Quốc năm 2010.

Cuộc khủng hoảng hiện nay, với việc Bình Nhưỡng chỉ trích các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc và các cuộc diễn tập quân sự Hàn Quốc-Mỹ, đã khác trước cả về mặt bối cảnh và các nhân vật chính liên quan. Nó diễn ra sau hai sự kiện then chốt đã khiến LHQ phải gia tăng trừng phạt và làm thay đổi sự cân bằng chiến lược trên bán đảo Triều Tiên – đó là việc phóng tên lửa tầm xa thành công vào tháng 12/2012 và vụ thử hạt nhân thứ ba đồng thời là lớn nhất vào tháng 2 của Triều Tiên.

Cả hai sự kiện trên có thể đã khuyến khích Triều Tiên thêm bạo tay, trong khi đồng thời cũng khiến Washington cho rằng tình hình đã quá mức nguy hiểm. Caroll nói: “Những lời quá khích là một chuyện, còn phóng tên lửa và thử hạt nhân lại là chuyện khác”.

Bên cạnh đó, cả Triều Tiên và Hàn Quốc đều có các nhà lãnh đạo mới, chưa qua cọ xát, lại có động lực mạnh mẽ trong nước thúc đẩy họ muốn chứng tỏ ý chí của mình trong bất cứ cuộc đối đầu nào.

Tính toán nhầm

Kết quả khảo sát ý kiến độc giả VnExpress về diễn biến tiếp theo trên bán đảo Triều Tiên.

Bruce Klingner, chuyên gia về Triều Tiên thuộc Quỹ Di sản tại Washington, cho rằng nguy cơ “tính toán nhầm” đặc biệt cao ở nhà lãnh đạo trẻ tuổi Triều Tiên Kim Jong-un. Kim Jong-un không chỉ được kích thích bởi thành công từ các vụ phóng tên lửa và thử hạt nhân mà còn bởi “nhận thức rằng Seoul và Washington chưa bao giờ đánh trả đáng kể sau các cuộc tấn công chí mạng trước đây”.

Tuy nhiên, lần này, Hàn Quốc tỏ dấu hiệu sẵn sàng đáp trả, và thông điệp từ các chuyến bay của máy bay B-52 và máy bay ném bom tàng hình B-2 cho thấy Mỹ đã bị dồn vào chân tường.

Peter Hayes, lãnh đạo viện Nautilus chuyên nghiên cứu trọng tâm về châu Á, chỉ ra rằng việc triển khai máy bay B-52 đã tạo ra sự cộng hưởng đặc biệt và có thể còn nguy hiểm. Hayes nói: “Qua việc triển khai B-52, Mỹ cũng tuyên bố rõ ràng và lớn tiếng rằng Mỹ bị buộc phải tham dự trò chơi chiến tranh hạt nhân với Triều Tiên. Điều đó nói rằng nó đã chạm tới vị thế thiêng liêng của một quốc gia có vũ khí hạt nhân đủ để buộc phải có một phản ứng quân sự hạt nhân”.

Các viễn cảnh cuối cho cuộc khủng hoảng hiện nay rất nhiều, song không có điểm nào chỉ ra một con đường cụ thể để có thể tháo gỡ tình hình một cách hòa bình. Phần lớn các nhà phân tích loại trừ khả năng chiến tranh toàn diện, trên lý thuyết là Triều Tiên hiểu họ sẽ thua bởi bất kỳ một kiểu tấn công hạt nhân nào cũng sẽ là một sự tự sát.

Nhưng sau khi đe dọa đủ thứ từ việc bắn pháo cho đến chiến tranh hạt nhân một mất một còn, cũng có cảm giác rằng Kim Jong-un đã tự đẩy mình vào chân tường và phải làm gì đó để tránh bị mất mặt và uy tín. Một vụ thử tên lửa có tính khiêu khích bắn về phía biển Nhật Bản là nguy cơ nhằm chứng minh xung đột tiếp tục leo thang.

Lúc đầu một số nhà phân tích đã dự đoán về một màn bắn pháo tương tự vụ bắn lên đảo Yeonpyeong năm 2010, song việc Mỹ và Hàn Quốc tuyên bố sẽ phản ứng mạnh đã đặt ra câu hỏi một hành động như vậy sẽ đem tới “giới hạn” nào.

Scott Snyder, chuyên gia nghiên cứu Triều Tiên thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, cho rằng Mỹ sau khi đã đưa ra thông điệp của mình một cách rõ ràng thì nên cho Kim Jong Un một lối thoát. Ông nói: “Mỹ và Hàn Quốc cần đưa ra một số động thái ngoại giao rõ ràng để đảm bảo với Triều Tiên rằng có thể giúp Triều Tiên bình tĩnh lại, nhượng bộ và thay đổi cách xử sự”.

Tấn công để giữ thể diện?

Hàng chục nghìn người Triều Tiên diễu hành tại Quảng trường Kim Nhật Thành hôm 19/3 để ủng hộ tuyên bố sẵn sàng khai hỏa tên lửa để tấn công căn cứ Mỹ của lãnh đạo Kim Jong-un. Ảnh: AP

Alexandre Mansourov, chuyên gia Mỹ từng theo dõi các vấn đề Triều Tiên trong thời gian dài, lại nói: “Những tin tức mới nhất từ Bình Nhưỡng cho thấy có vẻ như tiếng nói của lý trí cuối cùng cũng đã bắt đầu thắng thế”.

Ông trích dẫn nguồn tin của hãng thông tấn trung ương Triều Tiên KCNA cho biết tại Hội nghị toàn thể Ban chấp hành Trung ương Đảng Lao động cầm quyền, dưới sự chủ trì của Kim Jong-un, Bình Nhưỡng thay vì đưa ra những đe dọa trực tiếp hơn tại hội nghị, đã đặt ra một đường lối chiến lược mới về “song song xây dựng kinh tế và phát triển vũ khí hạt nhân trên cơ sở tự lực.”

Ông Mansourov nói: “Đây là tin tức cả tốt lẫn xấu. Tốt vì nó có nghĩa là lãnh đạo Triều Tiên chắc chắn không dự tính một cuộc tấn công quân sự chống Hàn Quốc và Mỹ trong tương lai gần. Nhưng tin xấu là nó cũng có thể có nghĩa là Triều Tiên có thể sẽ không thương lượng về bất kỳ thỏa thuận hạt nhân nào, bao gồm mọi sự đóng băng hạt nhân hay tạm ngừng thử nghiệm hạt nhân”.

Ông lưu ý việc bầu chọn cựu Thủ tướng Pak Pong-ju, nhân vật được xem là tương đối có đầu óc cải cách, làm ủy viên thường trực Bộ Chính trị, có thể là dấu hiệu cho thấy lãnh đạo Triều Tiên tiếp tục quan tâm đến việc thử đổi mới nền kinh tế.

Larry Niksch, một trợ lý cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), thì cho rằng những lời lẽ cay độc gần đây của Bình Nhưỡng có thể là nhằm mục đích đánh lạc hướng Mỹ khỏi mục tiêu trước mắt của Triều Tiên là phát triển một đầu đạn hạt nhân cho tên lửa tầm trung Nodong.

Ông nói: “Triều Tiên rất ‘thạo’ việc tuyên truyền đưa thông tin đánh lạc hướng đối phương, và có vẻ như họ đang làm việc này. Phát triển một đầu đạn hạt nhân cho Nodong có nghĩa là phát triển một đầu đạn hạt nhân cho tên lửa Shahab-3 của Iran, bản sao của tên lửa Nodong”. Niksch lưu ý bằng những lời đe dọa chiến tranh, Triều Tiên còn đánh lạc hướng Mỹ khỏi chú ý đến chương trình hạt nhân của Iran.

Theo VNE