Nguy cơ “đại chiến thương mại”

Quan hệ giữa Nga với Mỹ và EU trở nên xấu nhất trong hơn hai thập kỷ qua do những bất đồng xung quanh khủng hoảng Ukraine và đặc biệt sau vụ máy bay MH17 của Malaysia b.ị bắ.n rơi.

Cuộc chiến thương mại giữa các cường quốc với hậu quả khôn lường là khó có thể tránh khỏi.

Ngày 29/7, Liên minh châu Âu (EU) đã thông qua loạt các biện pháp trừng phạt kinh tế mạnh nhất đối với Nga. Ngay sau đó, Mỹ cũng tuyên bố sẽ có các biện pháp trừng phạt mới.

Trừng phạt

Biện pháp đầu tiên trong “gói” trừng phạt mới của EU là đóng băng tài khoản ngân hàng và cấm đi lại đối với 4 nhân vật thân cận của Tổng thống Putin và 3 công ty quan trọng khác. Các biện pháp trừng phạt hạn chế khả năng tiếp cận của Nga trong lĩnh vực tài chính và công nghệ… Các ngân hàng trực thuộc Nhà nước Nga sẽ không được phép bán cổ phiếu hoặc trái phiếu ở châu Âu. Các nước này cũng giới hạn xuất khẩu thiết bị giúp Nga hiện đại hóa ngành công nghiệp dầu khí vốn là trụ cột quan trọng của nền kinh tế…

Như vậy, “danh sách đen” của EU hiện đã gồm 87 cá nhân và 20 tổ chức Nga. Như EU, ngày 29/7, Tổng thống Obama tuyên bố Mỹ áp dụng trừng phạt nhằm vào các công ty năng lượng, tài chính, quốc phòng hàng đầu của Nga. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ cũng khẳng định các bên sẽ không trở lại thời kỳ Chiến tranh Lạnh.

…Và trả đũa

Các biện pháp trừng phạt mới có nguy cơ trở thành đòn quyết định đối với nền kinh tế Nga vốn đang rệu rã do tăng trưởng gần như bằng không, dòng vốn 76 tỷ USD tháo chạy khỏi thị trường trong 6 tháng đầu năm và giảm một nửa tổng giá trị các khoản đầu tư từ nước ngoài. Tuy nhiên, không chịu chỉ là “mục tiêu”, Nga đã bắt đầu tính đến việc trả đũa Mỹ và EU. Bloomberg đưa tin, Chính phủ Nga cũng vừa tuyên bố có thể sẽ cấm nhập khẩu thịt gà từ Mỹ và hoa quả từ châu Âu trong vài tuần tới do nghi ngờ nhiễm hóa chất.

Theo tính toán của Guardian, khoảng 6.000 công ty vừa và nhỏ của Đức đang làm ăn với Nga sẽ chịu thiệt hại lớn nếu Nga quyết định biện pháp trả đũa. Tuy nhiên, các tập đoàn lớn mới là những đối tượng chịu thiệt hại nặng nhất.

BP (Anh) hiện có 20% cổ phần trong hãng năng lượng quốc doanh Nga – Rosneft. Exxon Mobil (Mỹ) cũng đang hợp tác với Rosneft khai thác dầu mỏ tại Siberia. Còn Shell (Hà Lan – Anh) liên kết với Gazprom trong nhiều dự án dầu khí tại Viễn Đông. Tuy nhiên, Boeing (Mỹ) có thể sẽ là hãng thiệt hại nặng nhất do nhập khẩu hơn một phần ba titan từ Nga.

Tuần trước, đại gia hàng tiêu dùng Unilever cũng đã thừa nhận việc kinh doanh tại Nga đang gặp khó, bởi hơn nửa doanh thu của tập đoàn đến từ các nước đang phát triển, trong đó có Nga. Bánh mì kẹp thịt, phomai của McDonalds cũng đã bị Cơ quan An toàn thực phẩm của Nga – Rospotrebnadzor khẳng định không phù hợp về an toàn thực phẩm.

Nhiều ngân hàng châu Âu bị thiệt hại trước các quyết định loại Nga ra khỏi hệ thống tài chính thế giới. Chịu rủi ro lớn trong việc này có lẽ là Raiffeisen Bank (Áo), vì đây là một trong những ngân hàng nước ngoài lớn nhất tại Nga, với 75% lợi nhuận trước thuế năm 2013 đến từ thị trường này.

Tất nhiên, đến nay, các hãng này vẫn chưa gặp phải trở ngại nào đáng kể từ Moscow. Nhưng khi giới chính trị Nga đang bàn thảo biện pháp trả đũa bằng phong tỏa tài sản, đây là những rủi ro không thể bỏ qua đối với phương Tây. Sau khi Tổng thống Mỹ Barack Obama thông báo về các lệnh cấm vận mới nhằm vào Nga, 9 trong số 10 nhóm chỉ số chứng khoán hàng đầu của Mỹ S&P 500 giảm điểm, dù kết quả kinh doanh quý II đang khả quan.

Hiện Mỹ và Nga đều đang viện vào các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) để cáo buộc đối phương, đồng thời biện minh cho cách hành xử của mình. Chưa biết bên nào đúng, nhưng rõ ràng, cuộc khủng khoảng ở Ukraine đã, đang và sẽ tác động lớn đến đời sống kinh tế toàn thế giới. Vì thế, các nhà phân tích cho rằng, nếu các chính trị gia quốc tế không sớm nhận ra tác động tiêu cực đa chiều đang diễn ra thì nguy cơ bùng nổ cuộc chiến thương mại giữa các cường quốc với những hậu quả khôn lường khó có thể tránh khỏi.

Theo Thế Giới & Việt Nam