Nguồn tín dụng lớn đổ vào tư nhân: Điều băn khoăn

Sự phụ thuộc của doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân vào tín dụng ngân hàng có cả mặt tích cực và rủi ro.

Tại Hội nghị của Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp diễn ra sáng 23/12, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho biết, đến nay quy mô tín dụng nền kinh tế đã đặt trên 8 triệu tỷ đồng từ hệ thống ngân hàng, trong đó dư nợ đối với khối doanh nghiệp là trên 4 triệu tỷ đồng, chiếm trên 53%.

Trong số này, doanh nghiệp nhà nước chỉ khoảng xấp xỉ 5% trong tổng dư nợ tín dụng cho doanh nghiệp. Khối doanh nghiệp tư nhân chiếm 43% tổng dư nợ tín dụng, còn lại là hộ kinh doanh và cá nhân chiếm khoảng 45,7% tổng dư nợ tín dụng.

Thống đốc NHNN khẳng định, nguồn lợi tín dụng rất lớn đã tập trung vào cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân và cá nhân.

Bóc tách những con số trên, chuyên gia tài chính-ngân hàng – TS Nguyễn Trí Hiếu cho biết, vay cá nhân thường là vay tiêu dùng. Những năm trước hệ thống ngân hàng thường hạch toán vay mua nhà và sửa chữa nhà ở vào cho vay tiêu dùng, còn tín dụng cho doanh nghiệp bất động sản là một mục riêng. Tuy nhiên, từ năm vừa qua, Chính phủ đã yêu cầu tổng hợp hai chỉ số này vào để không chủ quan là tỷ lệ tín dụng bất động thấp. Bởi sự thay đổi này nên hiện tín dụng bất động sản chiếm gần 20% tổng dư nợ nền kinh tế.

Tín dụng rất lớn đã tập trung vào cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân và cá nhân

“Nếu tính như trên thì dư nợ đối với khối doanh nghiệp chiếm trên 53% tổng dư nợ tín dụng là điều phù hợp.

Xét riêng dư nợ đối với cá nhân, hộ kinh doanh, tỷ trọng 45,7% liệu có quá lớn hay không? Nếu cho vay hộ kinh doanh thực sự phục vụ mục đích sản xuất kinh doanh và trong cho vay cá nhân có cả phần cho vay mua nhà và sửa nhà thì dư nợ trên không phải là lớn. Còn nếu mục đích chủ yếu của nó là cho vay tiêu dùng mà thôi thì đấy lại là tỷ trọng quá lớn”, TS Nguyễn Trí Hiếu nhận xét.

Điều khiến vị chuyên gia tài chính-ngân hàng thực sự ngạc nhiên chính là dư nợ của khối doanh nghiệp nhà nước chỉ chiếm chưa đầy 5% tổng dư nợ tín dụng cho doanh nghiệp.

“Đây là tỷ trọng quá nhỏ, trong khi doanh nghiệp có vốn nhà nước chiếm tỷ trọng rất lớn trong nền kinh tế, sản xuất kinh doanh cũng như đóng góp vào ngân sách. Nếu chỉ chiếm 5% tổng dư nợ thì nó không tương xứng với vai trò của các doanh nghiệp có vốn nhà nước khi các doanh nghiệp nhà nước vẫn nắm vai trò chủ đạo trong nền kinh tế Việt Nam”, TS Nguyễn Trí Hiếu cho biết.

Thừa nhận không lý giải được vì sao, vị chuyên gia cũng đề nghị xem xét lại con số thống kê thật chính xác vì thực tế rất nhiều dự án công, đặc biệt là các dự án về cơ sở hạ tầng được các ngân hàng lớn cho vay vốn rất nhiều.

Trong trường hợp các con số trên là chính xác, TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng chúng có cả mặt tích cực và tiêu cực.

Tích cực là khả năng tiếp cận tín dụng của khối tư nhân, bao gồm doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân, đã cải thiện rất nhiều, khi chiếm tới gần 90% tổng dư nợ tín dụng cho doanh nghiệp. Đang có một nguồn vốn lớn từ hệ thống ngân hàng đổ vào khối tư nhân.

Tuy nhiên, điều đó cũng cho thấy các doanh nghiệp, kể cả các hộ kinh doanh đang dựa quá nhiều vào nguồn vốn vay ngân hàng.

“Sự lệ thuộc của khối tư nhân (gồm doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân) vào nguồn vốn ngân hàng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho nền kinh tế. Một khi các doanh nghiệp, hộ kinh doanh có biến động về tình hình tài chính thì nó có thể gây ra hậu quả rất lớn cho nền kinh tế”, TS Nguyễn Trí Hiếu nhận xét.

Theo Thống đốc Lê Minh Hưng, sức ép với hệ thống ngân hàng là khá lớn. Lý do là, vốn trung dài hạn của nền kinh tế vẫn phải dựa vào hệ thống ngân hàng, trong khi nguồn vốn huy động của các TCTD chủ yếu là ngắn hạn, chiếm xấp xỉ 80% vốn huy động của nền kinh tế nhưng các TCTD bên cạnh việc quản trị rủi ro vẫn tiếp tục cung ứng xấp xỉ 50% tổng dư nợ tín dụng cho nền kinh tế đầu tư cho trung dài hạn.

Dù vậy, Thống đốc cho biết: Để hỗ trợ doanh nghiệp tốt hơn, NHNN đã chỉ đạo triển khai các giải pháp cải cách thủ tục hành chính không chỉ trong NHNN mà cả trong các TCTD nhằm đổi mới, đơn giản hóa thủ tục cho vay để tăng khả năng tiếp cận vốn đối với doanh nghiệp.

Ngân hàng tại các địa phương cũng đã tăng cường đối thoại qua chương trình kết nối Ngân hàng-Doanh nghiệp với 6 hội nghị lớn tại 3 thành phố lớn ở 3 khu vực kinh tế trọng điểm và hơn 300 cuộc đối thoại doanh nghiệp ở các chi nhánh tỉnh, thành phố để tăng cường khả năng tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong việc tiếp cận vốn.

Thành Luân

Theo Baodatviet.vn