Người lớn cũng “đánh vật” với sốt xuất huyết

Nhiều người cho rằng sốt xuất huyết (SXH) là bệnh của trẻ em nên khi bị mắc bệnh ỉ y. Chỉ đến khi phải nhập viện hay mình bị “đánh gục” bởi con muỗi tí xíu…

Nhập viện trong tình trạng sốt cao, đầu đau nhức dữ dội, thân thể rệu rã và gần như mất cả sức lực, anh Nguyễn Văn Th, 32 tuổi (ngụ Bình Thạnh, TP.HCM)… giật mình kinh hãi khi được các bác sĩ BV. Bệnh Nhiệt Đới TP.HCM xét nghiệm, chẩn đoán đã bị mắc SXH ngày thứ 5 và lượng tiểu cầu đang xuống rất thấp kèm xuất huyết tiêu hóa.

Theo người nhà anh Th, mấy hôm trước thấy anh đi làm về than mệt, đau đầu và bỏ ăn đi nằm ngay. Anh Th, nghĩ mình bị sốt đơn thuần nên lấy thuốc đau đầu, hạ sốt uống. Tuy nhiên, đến ngày thứ 4, do không thể chịu nổi cơn đau đầu liên tiếp, toàn thân nhức mỏi kèm những cơn rùng mình ớn lạnh anh mới để người nhà đưa tới BV cấp cứu. Tại đây, các bác sĩ truyền dịch và điều trị theo đúng phác đồ chuẩn nhưng cũng phải gần một tuần anh mới dám xin về vì thấy bệnh đã tạm ổn.

Không chỉ riêng trường hợp trên, tại Khoa nhiễm BV. Bệnh Nhiệt đới, nhiều bệnh nhân SXH là người lớn khác cũng thường nghĩ là mình bị sốt siêu vi hay sốt phát ban (khi thấy nổi nốt xuất huyết). Nhiều người bị chảy máu răng, xuất huyết mũi cũng vẫn cho rằng cơ thể bị nhiệt hay chảy máu cam mà í tai nghĩ rằng lại bị SXH dẫn đến tình trạng nhập viện và bệnh cảnh diễn tiến nặng.

Theo TS.BS. Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Giám đốc BV. Bệnh Nhiệt đới TP.HCM, hiện số bệnh nhân cả trẻ em và người lớn mắc SXH phải nhập viện điều trị đang tăng. Mỗi tuần, nơi đây tiếp nhận hơn 200 ca, trong đó có nhiều ca nặng, phải hỗ trợ bằng máy thở. Đáng lưu ý, 40 – 50% số ca bệnh là SXH người lớn.

Tại hội nghị phòng chống sxh của Bộ Y tế vừa diễn ra tại TP.HCM, BS. Châu khuyến cáo các tỉnh cần chú ý tới SXH ở người lớn vì đối tượng này khi mắc SXH thường ít được chẩn đoán sớm nhưng lại có những biến chứng phức tạp, dễ nặng và có thể tử vong nhanh. Cũng theo BS. Châu, trong những năm gần đây, người lớn cũng mắc bệnh này ngày càng tăng lên nhanh.

Liên quan đến vấn đề này, TS. Trần Ngọc Hữu, Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM cho biết, hiện nay đang lưu hành cả 4 týp SXH là D1, D2, D3, D4, trong khi môi trường sống ngày càng tệ, các khu công nghiệp, các khu dân cư, nhà trọ tạm bợ cộng với lượng người di biến động nhiều càng làm cho dịch SXH diễn biến phức tạp, nhất là SXH ở người trưởng thành. Theo các BS chuyên khoa nhiễm, bệnh SXH người lớn cũng do vi-rút Dengue gây nên. Trung gian truyền bệnh SXH là muỗi vằn có tên khoa học là Aedes agypti.

Bệnh SXH ở người lớn thường kèm theo các triệu chứng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa khá rõ như: ói mửa, tiêu chảy… Ở những trường hợp nặng, SXH người lớn còn gây xuất huyết nặng dưới da, xuất huyết âm đạo (đối với phụ nữ), xuất huyết tiêu hóa, xuất huyết kết mạc, chảy máu răng, mũi…

SXH ở người lớn thường có hai biểu hiện: sốt và xuất huyết (ở trẻ em bị SXH có biểu hiện sốc nhiều hơn xuất huyết. Ở người lớn thì ngược lại xuất huyết nhiều hơn sốc). Thời gian sốt kéo dài từ 7 – 10 ngày và phát biến chứng (nếu có) vào ngày thứ 4 hay thứ 5. Ở người lớn, hầu hết SXH đều kèm theo sốt, lạnh run, nhức đầu, trong đó cao nhất là bị sốt với tỉ lệ trên 90% trường hợp… Ngoài ra, SXH người lớn còn có các triệu chứng tiêu hóa rất nổi bật như ói mửa, tiêu chảy, đau bụng. Đặc biệt, có những dấu hiệu lâm sàng trước nay ít thấy như: viêm cơ tim, tiểu ra máu, tăng men gan…

Xuất huyết trong SXH người lớn khá điển hình và nguy hiểm. Theo nghiên cứu của BV. Bệnh Nhiệt đới, SXH người lớn có các triệu chứng xuất huyết khá rõ. có khoảng 60%số ca có dấu hiệu xuất huyết khi nhập viện, tỉ lệ này tăng lên 80% khi điều trị. Người lớn có dấu hiệu xuất huyết nhiều hơn trẻ em, như xuất huyết da (nổi mẩn đỏ trên da), chảy máu răng, chảy máu cam, xuất huyết tiêu hóa. Điều nguy hiểm ở SXH người lớn là nguy cơ tử vong, do cơ chế bệnh chưa được hiểu rõ nên dù bệnh nhân được theo dõi sớm.

Nhiều trường hợp nhập viện bị xuất huyết tiêu hóa nặng, dù đã được truyền máu khẩn cấp với số lượng lớn nhưng nguy cơ tử vong vẫn rất cao. Trường hợp xuất huyết não, đến khi bệnh phát nặng, tay tê liệt, hôn mê… thì rất khó điều trị. Cần lưu ý, ở nữ giới, xuất huyết âm đạo không trùng với chu kỳ kinh nguyệt điều này khiến nhiều người nhầm tưởng mắc bệnh phụ khoa. Sốt xuất huyết ở người lớn nguy hiểm nhất chính là lúc huyết áp bị tụt gây biến chứng như xuất huyết tiêu hóa (nôn ra máu, đi tiêu ra máu, ra phân đen), suy gan, đông máu.

Do đó, nguy cơ tử vong ở người lớn cũng cao hơn trẻ em. Vì vậy, các bác sĩ khuyến cáo, khi phát hiện sốt, bệnh nhân người lớn có thể đến các cơ sở y tế để được hướng dẫn điều trị, hoặc điều trị tại nhà. Nếu sốt cao, có thể uống thuốc hạ sốt, không nên tự ý điều trị bằng thuốc hay phương pháp cắt, lể, đắp hay xông thuốc khác… Nên ăn thức ăn dễ tiêu, uống nhiều nước mát và trái cây ít màu. Nếu đến ngày thứ 4, thứ 5 vẫn còn sốt cao thì phải đến BVđể kiểm tra SXH nhằm tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra sẽ rất khó điều trị.

Theo Tuân Nguyễn

Sức khỏe & Đời sống