“Người có hành vi tham nhũng khi bị thanh tra rất hay bỏ trốn”

“Để phòng ngừa bỏ trốn sau khi kiểm tra, thanh tra nên quy định vi phạm pháp luật có dấu hiệu bỏ trốn hoặc xét thấy cần thiết ngăn chặn thì quyết định tạm hoãn xuất cảnh ngay không cần phải là hành vi vi phạm đặc biệt nghiêm trọng”, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Y Nhàn (đoàn Kon Tum) đề nghị.

ĐBQH Y Nhàn (đoàn Kon Tum)

Chiều ngày 28/10, QH thảo luận ở hội trường về dự án Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam. Một trong những vấn đề được nhiều ĐB quan tâm là các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh.

Đề nghị bổ sung nhiều trường hợp tạm hoãn xuất cảnh

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chính lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Võ Trọng Việt cho hay, Uỷ ban Thường vụ (UBTV) QH đã tiến hành rà soát, đối chiếu với các quy định của pháp luật có liên quan về các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh.

Từ đó, thiết kế lại điều luật theo hướng thu hẹp diện các đối tượng bị tạm hoãn; lược bỏ quy định “người có nghĩa vụ chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính”; quy định chặt chẽ hơn các trường hợp bị tạm hoãn để tránh việc lạm dụng, lợi dụng làm ảnh hưởng đến quyền công dân…

Bên cạnh đó, trên cơ sở ý kiến của ĐBQH và căn cứ tình hình thực tiễn, UBTVQH đề nghị bổ sung tạm hoãn xuất cảnh đối với trường hợp,”người bị thanh tra, kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó vi phạm đặc biệt nghiêm trọng và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn”, “người đại diện theo pháp luật của cơ quan, tổ chức đang có nghĩa vụ thi hành bản án, quyết định của Tòa án”.

“Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp đang bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế” và “người đang bị cưỡng chế, người đại diện cho tổ chức đang bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn” theo dự thảo luật cũng bị hạn chế xuất cảnh.

Cho ý kiến, ĐB Y Nhàn (đoàn Kon Tum) nhấn mạnh, hiện nay chúng ta đang đẩy mạnh cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng. “Người có hành vi tham nhũng khi bị kiểm tra, thanh tra rất hay bỏ trốn gây khó khăn cho công tác kiểm tra, thanh tra cũng như xử lý hình sự”, nữ ĐB nói.

Theo quy định Bộ Luật hình sự, tội phạm ít nghiêm trọng có mức hình phạt cao nhất đến 3 năm tù; nghiêm trọng từ 3 – 7 năm; rất nghiêm trọng 7 – 15 năm; đặc biệt nghiêm trọng là từ 15 năm tù đến chung thân hoặc tử hình.

“Để phòng ngừa bỏ trốn sau khi kiểm tra, thanh tra nên quy định vi phạm pháp luật có dấu hiệu bỏ trốn hoặc xét thấy cần thiết ngăn chặn thì quyết định tạm hoãn xuất cảnh ngay không cần phải là hành vi vi phạm đặc biệt nghiêm trọng”, ĐB Y Nhàn đề nghị.

Hạn chế quyền xuất cảnh phải hết sức thận trọng

Trong khi đó, ĐB Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TP Hồ Chí Minh) lưu ý, hạn chế quyền xuất cảnh phải hết sức thận trọng. Theo ông, cần thiết tạm hoãn xuất cảnh với bị can, bị cáo; người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố mà qua kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định.

“Tuy nhiên, khi nói có đủ căn cứ để xác định thì căn cứ này do ai quyết định? Nếu quyết định này sai thì sao?”, ông Nghĩa băn khoăn và cho rằng, quyết định này thường là quyết định tư pháp hoặc là quyết định hành chính. Cho nên, cần phải quy định, công dân có quyền khởi kiện nếu quyết định tư pháp, quyết định hành chính đó sai, chứ không chỉ có quyền khiếu nại, tố cáo, đòi bồi thường thiệt hại.

Cũng theo ĐB Nghĩa, quy định hạn chế xuất cảnh với “người nộp thuế, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp đang bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế” rất rộng.

“Án dân sự có những người nợ 15 tỷ, nhưng nợ 15 tỷ này được trả trong vòng 5 năm và phán quyết của Toà cũng nói 5 năm. Họ có nghĩa vụ thi hành án dân sự, mỗi năm trả 3 tỷ và họ vẫn đang có nghĩa vụ thi hành án. Vậy chúng ta đâu có thể tạm hoãn xuất cảnh họ được”, ông Nghĩa phân tích.

Theo ĐB đoàn TP Hồ Chí Minh, nếu quy định chung chung sẽ rất dễ bị hiểu lầm và nước ngoài khi đọc quy định này thấy quyền tự do xuất, nhập cảnh bị hạn chế một cách không hợp lý. Vì vậy, ĐB đề nghị, cần thiết kế lại các quy định về tạm hoãn xuất cảnh rõ ràng hơn.

ĐB Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) cũng cho rằng, phải cụ thể hoá các tiêu chí về tạm hoãn xuất cảnh để áp dụng trong thực tế không bị lúng túng, hạn chế thấp nhất những trường hợp quy định của pháp luật chuyên ngành khác. “Trong Bộ luật Tố tụng dân sự chỉ quy định cấm xuất, nhập cảnh hoàn toàn không quy định về tạm hoãn xuất, nhập cảnh”, ông Tạo nêu ví dụ.

“Các ý kiến của ĐBQH đều thể hiện sự tâm huyết, trách nhiệm cao”, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm nói và cho biết, Ban soạn thảo sẽ phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Quốc phòng và An ninh, các cơ quan hữu quan tiếp tục tiếp thu, hoàn chỉnh dự thảo luật để trình QH thông qua tại kỳ họp này.

Theo Bộ trưởng Tô Lâm, Luật này được ban hành sẽ cụ thể hoá Hiến pháp năm 2013, bảo đảm đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; khắc phục những khó khăn, bất cập trong thực hiện công tác quản lý xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam trong những năm qua. Đồng thời, đảm bảo quyền, trách nhiệm của công dân, trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước trong bảo hộ công dân và những hoạt động công vụ khác.

Điều 36 dự thảo luật quy định các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh

1. Bị can, bị cáo; người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tốmà qua kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó bị nghi thực hiện tội phạm và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn hoặc tiêu hủy chứng cứtheo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

2. Người chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ trong thời gian chấp hành án,người được tha tù trước thời hạn có điều kiện trong thời gian thử thách, người được hưởng án treo trong thời gian thử thách, người được tạm hoãn chấp hành án phạt tù, người được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù theo quy định của Luật Thi hành án hình sự.

3. Người có nghĩa vụtheo quy định của pháp luậttố tụng dân sựnếu có căn cứ cho thấy việc giải quyết vụ án có liên quan đến nghĩa vụ của họ đối với Nhà nước, cơ quan, tổ chức, cá nhân khácvà việc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác hoặc để bảo đảmviệcthi hành án.

4. Người phải thi hành án dân sự, người đại diện theo pháp luật của cơ quan, tổ chức đang có nghĩa vụ thi hành bản án, quyết định được thi hành theo quy định pháp luật thi hành án dân sựkhi có căn cứ xác định việc xuất cảnhcủahọảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc để bảo đảm việc thi hành án.

5. Người nộp thuế, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp đang bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế, người Việt Nam xuất cảnh để định cư ở nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài trước khi xuất cảnh chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật quản lý thuế.

6. Người đang bị cưỡng chế, người đại diện cho tổ chức đang bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chínhvà xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn.

7. Người bị thanh tra, kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó vi phạm đặc biệt nghiêm trọngvà xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn.

8. Người đang bịdịch bệnhnguy hiểm lây lan, truyền nhiễm và xét thấy cần ngăn chặn ngay, không đểdịchbệnhlâylan, truyền nhiễmra cộng đồng, trừ trường hợp được phía nước ngoài cho phép nhập cảnh và chữa bệnh.

9. Người mà cơ quan chức năng có căn cứ cho rằngviệc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh.

Hương Giang

Theo thanhtra