Người chết do có hành động đặc biệt dũng cảm được xem xét công nhận liệt sĩ

“Thời bình nếu không quy định chặt chẽ, bất cứ sự mất mát nào cũng đề nghị được công nhận là liệt sĩ thì phải cân nhắc”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu.

Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung. Ảnh QH

Sáng 11/8, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi). Tại tờ trình, Chính phủ xin ý kiến về bốn nội dung, trong đó có việc công nhận liệt sĩ thời kỳ đất nước hoà bình (thời bình).

Theo Bộ trưởng LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung, quy định hiện hành, người dũng cảm cứu người, cứu tài sản của nhà nước và nhân dân khi chết thì được xem xét công nhận liệt sĩ. Thực tiễn nhiều trường hợp chết đuối nước khi cứu người, cứu tài sản hoặc tham gia phòng, chống bão lũ, chết do tai nạn khi làm nhiệm vụ…dù rất cần phải tuyên dương, ghi nhận trong xã hội song việc được công nhận liệt sĩ làm dư luận xã hội không đồng tình.

Sau khi xem xét, Chính phủ sửa đổi dự thảo Pháp lệnh theo hướng chỉ xem xét đối với những trường hợp chết do có hành động đặc biệt dũng cảm thực hiện các công việc đặc biệt nguy hiểm, cấp bách, để cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, Nhân dân; là những tấm gương, có ý nghĩa tôn vinh, giáo dục và lan tỏa rộng rãi trong xã hội. Những trường hợp khác hướng chuyển sang khen thưởng theo pháp luật thi đua khen thưởng (Huy chương, Huân chương) và thực hiện trợ cấp mai táng hoặc hưởng chính sách tử tuất theo Luật Bảo hiểm xã hội.

Về vấn đề này, Chủ nhiệm Uỷ ban về Các vấn đề xã hội Nguyễn Thuý Anh cho hay, đa số ý kiến trong Ủy ban tán thành với đề xuất trên, vì cho rằng việc bổ sung tính chất công việc, hiệu ứng của hành động và nâng mức độ dũng cảm, cứu người, cứu tài sản, sẽ đảm bảo điều kiện chặt chẽ hơn, xứng đáng hơn.

Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đặt vấn đề nâng pháp lệnh lên thành Luật ưu đãi người có công. “Cách mạng không chỉ giai đoạn giành độc lập dân tộc, kháng chiến bảo vệ Tổ quốc, mà trong công cuộc xây dựng đất nước cũng đặt ra vấn đề những người hy sinh cho đất nước. Nên tư duy phải mở hơn”, ông Hiển nêu.

“Tại sao không đặt vấn đề anh hùng trong thời kỳ đổi mới? Những tấm gương dũng cảm, đặc biệt dũng cảm cũng có thể công nhận là liệt sĩ, thương binh. Tuy nhiên, cũng cần đưa ra quy định về tiêu chuẩn cụ thể, chặt chẽ. Nếu tôn vinh không đúng thì có tác động ngược trở lại”, ông Hiển nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đặt câu hỏi, tại sao pháp lệnh trước không phân biệt trong nước ngoài nước mà lần này lại làm? Giải trình của Bộ trưởng chưa rõ. Về điều kiện công nhận liệt sĩ, bà Ngân đề nghị phải nghiên cứu cho kỹ, làm rõ đạo lý của vấn đề. Theo Chủ tịch Quốc hội, những trường hợp đặc biệt dũng cảm, thực hiện công việc cấp bách, cứu tài sản của nhân dân, nhà nước mới đáng tôn vinh, giáo dục, hình ảnh mới lan tỏa rộng rãi trong xã hội.

Liệt sĩ hy sinh trong chiến đấu thì rõ ràng, nhưng thời bình này không quy định chặt chẽ thì có thể dẫn tới ai cũng đề nghị, bất cứ sự mất mát nào cũng đề nghị liệt sĩ, nên phải cân nhắc. “Tôi nhớ có trường hợp trước đây cứ đi khiếu kiện hoài. Đi vận chuyển gạo nghĩa vụ quân sự, vác bao gạo để trên xe, rồi lái xe lùi chết. Gia đình khiếu nại đòi liệt sĩ, trong khi người ta nói trường hợp này chỉ là tai nạn trong khi thực hiện nhiệm vụ”, bà Ngân cho hay.