Ngôi nhà sàn được làm từ 500 khối gỗ lim, mất hơn 2 năm mới hoàn tất
Nhà sàn gỗ lim lớn nhất Việt Nam từ lâu đã trở thành một điểm đến hấp dẫn khi du khách đến với TP Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên.
Nhà sàn được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận là “ Nhà sàn gỗ lim lớn nhất Việt Nam” rộng gần 500m2 là một địa điểm được nhiều khách du lịch đến tham quan nhân dịp kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ.
Lối vào ngôi nhà sàn bằng gỗ lim lớn nhất Việt Nam.
Nằm nổi bật trong một quần thể du lịch nghỉ dưỡng tại TP Điện Biên Phủ, ngôi nhà sàn bằng gỗ lim nguyên khối đặt trong khuôn viên 2.000m2.
Ngôi nhà trên được hoàn thành vào năm 2014, sau hơn 2 năm thi công từ 500 khối gỗ lim cùng hàng chục nghìn ngày công của các nghệ nhân.
Tổng diện tích nhà sàn rộng tới 500m2 trong khuôn viên 2.000m2 cấu thành từ 500m3 gỗ lim
Theo lối kiến trúc của đồng bào dân tộc Thái, nhà sàn gỗ lim gồm có 7 gian khách, 3 gian mái mỗi gian rộng 3,8m cùng 25 bức chạm trổ trang trí nhiều hoa văn tinh xảo trên khung cửa sổ.
Ngôi nhà được các nghệ nhân chạm trổ các họa tiết. Từ “long, ly, quy, phụng”, “tùng, cúc, trúc, mai” cho đến các loại chim thú, hoa lá… đều được khắc họa một cách sinh động, tinh xảo.
Nhà sàn lớn nhất Việt Nam vững chãi với hệ thống 64 cột. Trong đó, có 16 cột cái (đường kính từ 60 – 80cm, cao gần 12m) và 48 cột bao quanh (đường kính từ 35 – 40cm, cao 8m).
Các đế cột được đúc bằng đồng nguyên chất với tổng khối lượng 3,5 tấn. Nhà sàn có lan can bao quanh mặt trước và mặt sau, 15 bậc cầu thang lên xuống của 2 cửa chính với ý nghĩa thể hiện sự tinh tế quan điểm về vũ trụ, âm dương ngũ hành và nhân – sinh – quan cao đẹp.
Video đang HOT
Nhà sàn lớn nhất Việt Nam nằm cách trung tâm TP Điện Biên Phủ khoảng 4km.
Cột nhà được dựng từ gỗ lim nguyên khối hơn 900 tuổ.i.
Chủ đầu tư thuê người thợ lành nghề để hoàn thành ngôi nhà sàn trong 2 năm với những nét chạm trổ tinh xảo.
Họa tiết trên gỗ được chạm trổ nổi bật như một tác phẩm 3D.
Để tạo ra nét đồng nhất, đa số vật dụng trong nhà được làm từ gỗ.
Nhà sàn được thiết kế theo lối kiến trúc của đồng bào dân tộc Thái.
Mỗi ngày địa điểm này đón chào hàng trăm lượt khách tham quan.
Gỗ lim nguyên khối có tuổ.i đời hơn 900 năm được nhập khẩu từ nước ngoài về để dựng lên ngôi nhà sàn độc đáo.
Phú Thiện: Độc đáo nhà sàn mái tranh vách tre của người Jrai
Kiểu nhà sàn mái tranh vách tre phổ biến trước đây của người Jrai ở huyện Phú Thiện (tỉnh Gia Lai) dần vắng bóng.
Những ngôi nhà còn sót lại đã tạo nên nét văn hóa riêng, độc đáo trong kiến trúc nhà ở của người dân bản địa nơi đây.
Nhờ được tu bổ thường xuyên nên trải qua gần 50 năm, căn nhà sàn mái tranh vách tre của gia đình bà Ksor H'Pem vẫn khá vững chãi. Ảnh: Vũ Chi
Theo chân thầy Nguyễn Đức Minh-cựu giáo viên Trường Tiểu học Kpă Klơng (xã Ia Peng) ghé thăm căn nhà sàn mái tranh vách tre của bà Ksor H'Pem (buôn Ling, xã Ia Hiao, huyện Phú Thiện). Hứng chịu nắng mưa gần 50 năm nhưng căn nhà vẫn vững chãi. Căn nhà chứa đựng biết bao kỷ niệm của gia đình nên dù con cháu, người thân khuyên dỡ bỏ nhưng bà H'Pem quyết tâm giữ lại.
Trong không gian ấm cúng của căn nhà sàn 3 gian, bà H'Pem cho biết: Căn nhà được dựng lên từ năm 1977 khi bà vừa hạ sinh con gái đầu lòng. Trong đó, phên vách được đan bằng tre, nứa và mái lợp bằng cỏ tranh, sàn nhà là những cây tre già đậ.p dập. Tất cả được gắn kết với nhau bằng dây mây, hoàn toàn không sử dụng đinh vít để cố định. Để làm được ngôi nhà sàn này, ngày ấy cả gia đình bà phải lên núi 1 tuần, đàn ông chặt tre, đàn bà tìm kiếm dây mây, cắt cỏ tranh.
Nhờ có khói bếp, những thanh tre cũng như lớp cỏ tranh lợp mái nhà không bị mối mọt, hư hỏng. Ảnh: Vũ Chi
Để căn nhà vững chãi, không bị mối mọt thì khâu chọn vật liệu rất quan trọng. Tre nứa, mây, cỏ tranh đều phải chọn loại tốt, to, dài và già. Trước khi đưa tranh lên lợp mái phải khéo léo chải sạch cỏ rác rồi bó thành từng bó nhỏ bằng dây mây. Khi lợp, mỗi bó cỏ tranh được bẻ cong 1 đầu khoảng 5-7cm cột cố định vào khung tre tạo sự chắc chắn khi trời có giông bão.
Cũng giống như những ngôi nhà sàn dài của người Jrai, bếp được bố trí gần cửa phía cuối nhà. Khói bếp bốc lên mỗi ngày giúp cỏ tranh không bị mối mọt. Căn nhà cũng có 2 cửa sổ ở giữa nhà đón ánh mặt trời và những luồng gió mát lành. Để tiết kiệm diện tích, căn nhà được bố trí thêm gác xếp bên trên. Đây là nơi chứa đựng những vật dụng chưa dùng đến của gia đình như gùi, thúng, nia....
Các thế hệ trong gia đình bà Ksor H'Pem sống hoàn thuận trong căn nhà sàn mái tranh vách tre có tuổ.i đời gần 50 năm. Ảnh: Vũ Chi
Bà H'Pem nhớ lại: "Ban đầu, ngôi nhà sàn của vợ chồng tôi chỉ có 1 gian, sau này con cái ngày càng đông đúc, nhu cầu chỗ ở tăng lên, chúng tôi tiếp tục nới dài căn nhà thêm 2 gian nữa. Mặc dù 3 gian nhưng ngôi nhà không có vách ngăn, giúp các thế hệ ở trong nhà luôn được sống trong tình cảm chan hòa, đoàn kết".
Ông Kpă É (chồng bà H'Pem) cho biết, trước kia đời sống đồng bào Jrai khó khăn lắm nên bà con tận dụng những nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên để làm nhà sàn mái tranh vách tre. Những năm gần đây, đời sống ngày càng nâng cao, những nguyên vật liệu như tre nứa, mây, cỏ tranh ngày càng khan hiếm nên người dân phá nhà cũ để làm nhà sàn kiên cố ván gỗ, mái lợp tôn hoặc nhà xây.
Cũng giống như những căn nhà sàn dài của người Jrai, căn nhà mái tranh vách tre của bà H'Pem có 2 cửa sổ được đan bằng tấm tre nứa nhỏ có thể dịch chuyển để đón ánh mặt trời và những luồng gió mát lành. Ảnh: Vũ Chi
Ông É chia sẻ: Phần cỏ tranh gần gian bếp nhờ được hun khói nên rất bền chắc song phần mái phía trước nhà khoảng 5 năm phải thay mới một lần để không bị mưa tạt, gió lùa. Đầu năm 2023, gia đình phải huy động con cháu lên tận núi Chư Băh giáp huyện Ea H'leo (tỉnh Đak Lak) để cắt cỏ tranh và dây mây về lợp lại mái nhà. Thấy gia đình vất vả sửa nhà, nhiều người bảo ông bà dỡ bỏ xây nhà mới nhưng ông bà không đồng ý vì nơi đây chất chứa bao kỷ niệm. Ông bà cũng dặn con cháu nếu sau này có tiề.n cũng không phá để xây nhà mới mà hãy cải tạo để căn nhà kiên cố hơn.
"Căn nhà là nhâ.n chứn.g cho tình cảm vợ chồng tôi, cho 11 người con lần lượt sinh ra và trưởng thành. Vì vậy, dù vất vả ra sao chúng tôi cũng quyết tâm giữ lại để con cháu sau này biết đến nét văn hóa độc đáo trong kiến trúc dựng nhà của đồng bào mình"-ông É trải lòng.
Chị Ksor H'Nian (con gái thứ 9 của bà H'Pem) bộc bạch: "Biết được nỗi niềm của cha mẹ nên vợ chồng tôi luôn phụ giúp lên núi tìm kiếm nguyên liệu về sửa nhà khi cần. Trải qua gần 50 năm nhưng căn nhà mái tranh vách tre này vẫn là nơi anh chị em tôi quây quần lại vào mỗi dịp cuối tuần hay lễ, Tết. Tôi cảm thấy hạnh phúc vì điều đó. Tuy nhiên điều tôi lo ngại nhất là việc vót những thanh tre dài đều nhau làm vách hiện chỉ có những người lớn tuổ.i mới làm được. Khi họ dần khuất núi, con cháu chúng tôi rất khó để tu bổ lại ngôi nhà khi nó xuống cấp".
Với gia đình bà Ksor H'Pem (buôn Ling, xã Ia Hiao, huyện Phú Thiện) căn nhà sàn mái tranh vách tre là nơi chất chứa nhiều kỷ niệm của gia đình nên bà không muốn dỡ bỏ. Ảnh: Vũ Chi
Ông Lê Thanh Hùy-Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Ia Hiao cho biết: Những năm 1980 trở về trước, do đời sống còn nhiều khó khăn và tận dụng nguồn nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên nên người Jrai ở xã Ia Hiao chủ yếu dựng nhà bằng mái tranh, vách tre. Tuy nhiên, cùng với tiến trình hiện đại hóa, từ những năm 1990 đến nay, những ngôi nhà theo kiến trúc cổ này dần được thay thế theo hướng hiện đại. Căn nhà của gia đình bà H'Pem là căn nhà mái tranh vách tre còn lại duy nhất tại xã. Việc tu bổ căn nhà hiện gặp không ít khó khăn do nguồn nguyên liệu khan hiếm và những người có kinh nghiệm không còn nhiều...
Từng đi rất nhiều nơi, tìm hiểu và nghiên cứu về văn hóa của người Jrai, thầy Nguyễn Đức Minh cho rằng sự thay đổi của môi trường sống làm cho kiến trúc nhà ở của người Jrai chịu nhiều biến động. Những ngôi nhà sàn mái tranh vách tre dần vắng bóng. Đây là điều tất yếu khi những vật liệu có sẵn trong tự nhiên ngày càng khan hiếm trong khi vật liệu công nghiệp lại tiện lợi, giá cả phù hợp hơn. Người dân dần chuyển sang dùng tôn để lợp nhà, thậm chí dùng tôn để che chắn xung quanh thay cho vách tre, vách gỗ của những ngôi nhà sàn truyền thống. Để thế hệ tương lai biết đến nét văn hóa độc đáo trong kiến trúc nhà ở của đồng bào Jrai, rất cần ngành chức năng, chính quyền địa phương có kế hoạch bảo tồn, gìn giữ những căn nhà theo kiến trúc cổ còn lại này.
Tìm hiểu kiến trúc nhà sàn hiện đại kiểu mới Trong thời đại hiện nay, kiến trúc nhà sàn hiện đại đang dần thay thế nhà sàn truyền thống, nhưng vẫn giữ được những nét đặc trưng văn hóa của nhà sàn truyền thống. Đặc trưng nhà sàn Tại Việt Nam, nhà sàn đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện nền văn hóa độc đáo của các dân tộc thiểu số,...