Ngoại giao ẩm thực của các quốc gia chủ nhà G20

Đó là buổi tiệc hiếm có khi danh sách khách mời quy tụ nhà lãnh đạo của các nền kinh tế nắm giữ 80% tổng sản phẩm quốc nội thế giới và 75% thương mại toàn cầu.

Tổng thống Indonesia Joko Widodo và Phu nhân Iriana Widodo tiếp đón Ngoại trưởng Mexico tại buổi tiệc khai mạc hội nghị G20 ngày 15/11. Ảnh: Reuters

Indonesia, quốc gia đăng cai hội nghị Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới ( G20) năm nay đang nắm lấy cơ hội này để giới thiệu các món ăn của nước nhà, đồng thời gây ấn tượng với các quan khách quốc tế theo phương châm “ ngoại giao ẩm thực”.

Tại đêm hội nghị ở Bali, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Thủ tướng Canada Justin Trudeau và những nhà lãnh đạo khác đã được chiêu đãi yến tiệc ngoài trời. Thực đơn gồm món thịt bò hầm rendang, cá tuyết hấp măng tây kèm nước sốt nghệ của Bali, kế đến là bánh mousse sô cô la Aceh. Hôm 15/11, các nhà lãnh đạo đã dùng bữa trưa với món thịt xiên sa tế, thăn bò wagyu, cơm rau, tương nén tempeh và bánh phồng tôm.

“Chúng tôi muốn các vị khách quý có ấn tượng tốt đẹp về Indonesia. Vì vậy, chúng tôi phục vụ nhiều món ăn của quốc gia và giới thiệu cho họ cái nhìn thoáng qua về truyền thống ẩm thực phong phú của Indonesia”, Bộ Ngoại giao Indonesia thông báo.

Đó là một phần của những gì mà các học giả gọi là “ngoại giao ẩm thực”. Tiến sĩ Wantanee Suntikul, người đã nghiên cứu chủ đề này trong 13 năm và giảng dạy ngành du lịch tại Đại học Bách khoa Hong Kong, nhận xét: “Đó là một chính sách ngoại giao công chúng rộng lớn hơn. Là cách chúng ta cố gắng giao tiếp bằng cách sử dụng văn hóa ẩm thực của quốc gia”.

“Đối với những quốc gia tầm trung, nếu bạn không có một quân đội mạnh hay một phương tiện truyền thông mạnh, thì bạn còn có gì khác để gây ấn tượng? Vì vậy, thức ăn có thể là một phần sức mạnh mềm đó”, bà Suntikul nói.

Các nhà lãnh đạo G20 dự yến tiệc tại Hamburg năm 2017. Ảnh: Getty Images

Các nước chủ nhà G20 đã tổ chức những bữa tiệc chiêu đãi theo nhiều cách khác nhau. Năm 2018, Argentina – quốc gia Nam Mỹ đầu tiên tổ chức G20 – đã phục vụ thực đơn gồm nhiều món thịt với bít tết sườn, thịt cừu Patagonia và bánh mì xúc xích choripan. Tại thời điểm đó, Tổng thống Argentina khi đó là ông Mauricio Macri đang muốn khởi động lại hoạt động xuất khẩu thịt bò sống sang Mỹ.

Về bữa tiệc năm 2016 tại Trung Quốc, ông Tập Cận Bình đã có bài phát biểu về việc G20 là cây cầu nối hữu nghị như thế nào, trong lúc các nhà lãnh đạo có cả Tổng thống Mỹ khi đó là Barack Obama đang thưởng thức món cá sốt chua ngọt ăn kèm hạt thông nướng, tôm xào lá trà, cua sốt cam và bít tết phi lê kiểu Hàng Châu. Các món ăn được đậy bằng những chiếc lồng chụp bằng gốm vẽ tay do chính Đệ nhất phu nhân Trung Quốc Bành Lệ Viên đặt làm. Các vị khách mời cũng nhấm nháp loại rượu vang được sản xuất trong nước.

“Thức ăn luôn là thứ ngôn ngữ phổ quát vượt qua những ranh giới và rào cản. Đây là một bữa ăn xứng đáng với mối quan hệ ngoại giao quốc tế tốt nhất”, một bài báo trên trang China News Service nhận xét vào thời điểm đó.

Tại hội nghị G20 gần đây nhất được tổ chức trực tiếp trước khi đại dịch COVID-19 xảy ra, Nhật Bản đã phục vụ món cá tì bà chiên giòn được trang trí khéo léo, thịt bò Tajima nướng trên than tre, bánh flan ngô ngọt trang trí hoa và món tráng miệng hương vị trà xanh. Cùng với rượu sake và rượu vang, các đầu bếp Nhật Bản đã chuẩn bị danh sách thực đơn bằng 15 thứ tiếng, giải thích các kỹ thuật nấu nướng, cũng như cách các đầu bếp lấy tính bền vững làm trọng tâm của thực đơn.

Các nhà lãnh đạo G20 cũng có thể tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn hơn. Thủ tướng Canada Trudeau đã ngồi uống bia với người đồng cấp mới nhậm chức của Anh là ông Rishi Sunak, người uống một ly cocktail vị xoài, trong lúc nói về chính sách đối ngoại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Bà Wantanee Suntikul cho biết các chiến dịch ngoại giao ẩm thực thành công có thể mang lại lợi ích kinh tế lâu dài, chẳng hạn như tăng xuất khẩu.

Thuật ngữ “ngoại giao ẩm thực” được tờ The Economist sử dụng trong một bài báo năm 2002 về dự án của Thái Lan nhằm tăng số lượng các quán ăn của nước này trên khắp thế giới.

Hàn Quốc, Nhật Bản, Peru và các quốc gia Bắc Âu cũng đã đưa ra các chương trình kích cầu tương tự. Các chiến dịch du lịch của Peru luôn tìm cách phổ biến những món ngon như pisco và ceviche thông qua các hội chợ thương mại, sách dạy nấu ăn và lễ hội ẩm thực. Chiến dịch xuất khẩu văn hóa của Hàn Quốc cũng đã góp phần thúc đẩy sự bùng nổ hàng tiêu dùng từ bánh bao và mì cay cho đến món kẹo đường lấy cảm hứng từ bộ phim ăn khách “Squid Game” của Netflix.