Nghi vấn gian lận 132 nghiên cứu rúng động giới y khoa toàn cầu

Vụ việc của vị giáo sư thần kinh học hàng đầu thế giới không chỉ làm rúng động giới khoa học, mà còn khiến công chúng hoài nghi về sự liêm chính trong nghiên cứu y khoa.

Những nghi vấn về gian lận nghiên cứu của GS Eliezer Masliah, một trong những nhà khoa học về thần kinh hàng đầu thế giới, đang khiến cộng đồng y khoa toàn cầu rúng động.

Theo kết quả điều tra của tạp chí Science, hơn 132 bài báo của ông, được công bố trong gần ba thập kỷ, có chứa dữ liệu bất thường, nghi ngờ gian lận. Đây là vụ bê bối lớn, ảnh hưởng sâu rộng đến lĩnh vực nghiên cứu bệnh Alzheimer và Parkinson, đồng thời làm lung lay niềm tin vào khoa học y tế.

“Nhà khoa học hàng đầu” vướng nghi vấn gian lận

Những nghi vấn về gian lận nghiên cứu của GS Eliezer Masliah, một trong những nhà khoa học về thần kinh hàng đầu thế giới, đang khiến cộng đồng y khoa toàn cầu rúng động (Ảnh: Getty).

Năm 2016, khi Quốc hội Hoa Kỳ tăng cường nguồn tài trợ nghiên cứu bệnh Alzheimer, Viện Lão hóa Quốc gia Hoa Kỳ (NIA) đã chọn GS Eliezer Masliah làm lãnh đạo quan trọng cho chiến dịch này.

Với ngân sách lên đến 2,6 tỷ USD trong năm tài chính vừa qua, khoa Thần kinh học do GS Masliah thể hiện sự vượt trội hơn tất cả các khoa phòng khác của NIA. Đây được coi là đỉnh cao sự nghiệp của GS Masliah.

Ông từng tuyên bố trên trang Alzforum rằng, mình đang sống trong “kỷ nguyên vàng của nghiên cứu Alzheimer” và cam kết cống hiến hết mình cho sứ mệnh này.

GS Masliah bắt đầu sự nghiệp y khoa tại Đại học Tự chủ Quốc gia Mexico (UNAM), nơi ông lấy bằng y khoa vào năm 1982 và hoàn thành chương trình đào tạo chuyên sâu về bệnh lý thần kinh vào năm 1986.

GS Eliezer Masliah (Ảnh: Getty).

Sau đó, ông chuyển đến San Diego và nhanh chóng có cơ hội làm việc cùng Robert Terry, một trong những chuyên gia tiên phong trong nghiên cứu bệnh Alzheimer. Cùng với Terry, GS Masliah đã giúp phát triển kỹ thuật kính hiển vi đồng tiêu để tạo ra những hình ảnh 3D chất lượng cao của tế bào não.

Tại Đại học California San Diego (UCSD), GS Masliah đứng đầu Phòng thí nghiệm Thần kinh học Thực nghiệm, nơi ông nghiên cứu về protein alpha-synuclein và các phương pháp điều trị thử nghiệm cho bệnh Alzheimer và Parkinson. Công việc của ông đã đặt nền móng cho các loại thuốc như prasinezumab và nhiều hợp chất điều trị khác.

GS Eliezer Masliah từng được đánh giá là một trong những nhà khoa học hàng đầu thế giới với gần 800 bài báo khoa học về cơ chế gây bệnh Alzheimer và Parkinson.

Nhiều bài báo trong số đó được đăng trên các tạp chí danh giá như Nature và Science. Các nghiên cứu của ông đã đóng vai trò nền tảng cho việc phát triển thuốc điều trị hai căn bệnh này, giúp ông đạt được sự công nhận lớn từ cộng đồng khoa học.

Tuy nhiên, trong hai năm qua, một loạt câu hỏi đã xuất hiện xung quanh nghiên cứu của GS Masliah, dẫn đến một cuộc điều tra gây chấn động giới khoa học.

Hơn 130 nghiên cứu bị nghi ngờ gian lận

Science chỉ ra hơn 130 nghiên cứu của GS Masliah bị nghi ngờ gian lận (Ảnh: Science).

Một cuộc điều tra của tạp chí Science đã phát hiện nhiều điểm nghi vấn về hình ảnh trong các nghiên cứu của GS Masliah, đặc biệt là những hình ảnh Western blot (là một kỹ thuật phân tích được sử dụng rộng rãi nhằm phát hiện các protein chuyên biệt trên các mẫu mô hay dịch chiết xuất mô) và ảnh vi mô của mô não.

Những hình ảnh này có dấu hiệu bị làm giả hoặc tái sử dụng không đúng cách giữa các bài báo khác nhau, thậm chí cách nhau nhiều năm và được công bố trong các tạp chí khác nhau.

Các nhà phân tích pháp y khoa học đã tổng hợp một báo cáo dài 300 trang, chỉ ra rằng có hơn 132 bài báo của GS Masliah từ năm 1997 đến 2023 chứa dữ liệu đáng ngờ, bao gồm việc tái sử dụng hình ảnh và chỉnh sửa, giả tạo hàng trăm hình ảnh thí nghiệm.

Những hành vi này đã vi phạm nghiêm trọng tính liêm chính khoa học, khiến kết quả nghiên cứu trở nên đáng ngờ và có khả năng sai lệch.

Họ kết luận rằng, có lý do chính đáng để nghi ngờ về sự gian lận trong nghiên cứu và yêu cầu tiến hành một cuộc điều tra chính thức.

NIH xác nhận gian lận, nhưng câu hỏi vẫn còn bỏ ngỏ

Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH)- tổ chức đứng sau NIA, đã đưa ra thông báo vào cuối năm 2023, xác nhận rằng GS Masliah có hành vi sai phạm trong nghiên cứu với việc làm giả và tái sử dụng hình ảnh trong hai bài báo.

Với vai trò là Giám đốc khoa Thần kinh học của NIA, GS Masliah có ảnh hưởng lớn đến việc phân bổ nguồn ngân sách hàng tỷ USD cho nghiên cứu thần kinh học tại Hoa Kỳ.

Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) xác nhận rằng GS Masliah có hành vi sai phạm trong nghiên cứu với việc làm giả và tái sử dụng hình ảnh trong hai bài báo (Ảnh: Getty).

Các giám đốc như GS Masliah thường có quyền quyết định ủng hộ những dự án nghiên cứu ưu tiên, chẳng hạn như nghiên cứu về protein amyloid, yếu tố liên quan đến bệnh Alzheimer.

Dù chưa có bằng chứng cho thấy GS Masliah đã quản lý sai nguồn ngân sách của NIA, nhưng việc NIH phát hiện ra gian lận trong các nghiên cứu của ông đã đặt ra nhiều câu hỏi lớn về vai trò lãnh đạo và ảnh hưởng của ông đối với lĩnh vực thần kinh học.

Mặc dù NIH không cung cấp thông tin chi tiết về tình trạng việc làm của GS Masliah, nhưng ông không còn giữ chức Giám đốc khoa Thần kinh học của NIA.

GS Douglas Galasko, người từng làm việc cùng GS Masliah tại Đại học California San Diego, đã từng ca ngợi sự cống hiến của ông. Tuy nhiên, sau những phát hiện này, uy tín của GS Masliah và cả những đồng nghiệp từng hợp tác với ông cũng bị ảnh hưởng nặng nề.

Mặc dù thông báo từ NIH chỉ đề cập đến hai bài báo, nhưng báo cáo từ Science lại chỉ ra nhiều nghiên cứu khác cũng cần được xem xét kỹ lưỡng.

Điều này bao gồm các công trình đã được sử dụng làm nền tảng cho các thử nghiệm lâm sàng về thuốc điều trị Parkinson.