Nghị sỹ Mỹ cảnh bảo hậu quả nếu ông Trump đòi kiểm soát kênh đào Panama

Việt Dũng20:06 30/12/2024

Thượng nghị sĩ Ben Cardin cho biết những tuyên bố gần đây của Tổng thống đắc cử Donald Trump về kiểm soát kênh đào Panama, mua đảo Greenland và biến Canada thành bang thứ 51 của Mỹ đang ảnh hưởng đến uy tín của Mỹ trên toàn cầu.

Tàu thuyền di chuyển qua kênh đào Panama gần thành phố Panama ngày 28/8/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, Thượng nghị sĩ Ben Cardin, cho biết trên chương trình “This Week” của đài ABC rằng, những lời cảnh báo của Tổng thống đắc cử Donald Trump về việc đòi lại kênh đào Panama có thể đẩy các đồng minh của Mỹ đến với Nga và Trung Quốc.

Trong một cuộc phỏng vấn hôm 29/12 (giờ địa phương), Thượng nghị sĩ Ben Cardin nói rõ: “Các đồng minh của chúng ta không biết liệu chúng ta có phải là đối tác đáng tin cậy hay không”.

Những bình luận của Thượng nghị sỹ Cardin được đưa ra sau khi ông Trump gần đây ch.ỉ tríc.h các khoản phí mà Panama tính cho các công ty vận tải biển Mỹ để sử dụng tuyến đường quan trọng giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương này.

Ông Trump nói rằng phí kênh đào Panama là hành vi bóc lột đối với Mỹ và tuyên bố nếu điều này không chấm dứt, ông sẽ yêu cầu Panama trả lại quyền kiểm soát kênh đào này cho Mỹ.

Tổng thống Panama José Raúl Mulino gọi những tuyên bố của ông Trump là vi phạm chủ quyền của đất nước mình và cho biết phí đối với các tàu thuyền đi qua kênh đào do các chuyên gia đặt ra, những người có tính đến chi phí hoạt động và các yếu tố cung cầu.

Thượng nghị sỹ Cardin lưu ý rằng các nghĩa vụ của Mỹ và Panama được thiết lập bởi Hiệp ước Kênh đào Panama và Tính trung lập năm 1977 và được Quốc hội phê chuẩn.

Khi được hỏi về các tuyên bố khác mà ông Trump đưa ra gần đây, bao gồm việc mua đảo Greenland từ chính phủ Đan Mạch, biến Canada thành bang thứ 51 của Mỹ và gọi Thủ tướng Canada Justin Trudeau là Thống đốc, ông Cardin nói rằng những lời nói đó không giúp ích gì.

Vì sao ông Trump đòi quyền kiểm soát kênh đào Panama?

Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump đã đ.e dọ.a đòi quyền kiểm soát kênh đào Panama vì phí dịch vụ bất công và gợi ý về sự ảnh hưởng của Trung Quốc.

Tổng thống đương nhiệm Panama Jose Raul Mulino và các cựu Tổng thống Ernersto Perez Balladares, Martin Torrijos và Mireya Moscoso ngày 23.12 ra tuyên bố chung phản đối Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump về những phát biểu liên quan Kênh đào Panama. Theo AFP, trong tuyên bố, các nhà lãnh đạo quốc gia Trung Mỹ khẳng định quyền kiểm soát kênh đào Panama là không thể đàm phán và khẳng định chủ quyền của đất nước với con kênh này.

Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump và Tổng thống Panama Jose Raul Mulino. ẢNH: AFP

"Con kênh là một phần lịch sử đấu tranh của chúng tôi. Người Panama có thể suy nghĩ khác nhau về nhiều khía cạnh nhưng khi nhắc đến con kênh và chủ quyền, chúng tôi đều đoàn kết dưới cùng ngọn cờ", tuyên bố nêu.

Trong các phát biểu và bài viết trên mạng xã hội gần đây, ông Trump ch.ỉ tríc.h Panama thu phí không công bằng đối với tàu Mỹ và ám chỉ sự ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc đối với cửa ngõ quan trọng này.

Ông Trump nói Mỹ có thể đòi lại kênh đào Panama

Lịch sử kênh đào Panama

Kênh Panama do Mỹ đào và được mở vào năm 1914. Mỹ kiểm soát dòng kênh cho đến khi đạt thỏa thuận cùng vận hành với Panama năm 1977. Đến cuối năm 1999, chính quyền Panama kiểm soát hoàn toàn kênh đào này.

Trước khi kênh đào Panama hoàn tất, tàu thuyền di chuyển giữa bờ đông và bờ tây của châu Mỹ phải vòng xuống vùng đất mũi ở Nam Mỹ, khiến quãng đường xa hơn và kéo dài thời gian di chuyển thêm nhiều tháng. Việc tạo ra dòng kênh để rút ngắn hành trình là mục tiêu của nhiều đế chế từng đô hộ tại châu Mỹ, theo CNN.

Đầu thế kỷ 20, Tổng thống Mỹ Theodore Roosevelt ưu tiên hoàn thành con kênh. Vùng đất khi đó thuộc quyền kiểm soát của Cộng hòa Colombia. Với sự hỗ trợ của Mỹ, nước Cộng hòa Panama được thành lập vào năm 1903, tách ra từ Colombia. Mỹ và Panama ký hiệp định để Washington kiểm soát dải đất rộng hơn 16 km để đào kênh, trong khi Panama nhận được tiề.n.

Năm 1914, con kênh hoàn thành. Ước tính 5.600 người thiệ.t mạn.g trong quá trình thi công. Một số nguồn khác nói rằng có 25.000 người thiệ.t mạn.g do ta.i nạ.n và bệnh tật trong lúc xây dựng.

Du thuyền đi qua kênh đào Panama hồi tháng 10. ẢNH: AFP

Kênh đào Panama đóng vai trò quan trọng trong Thế chiến 2, là cửa ngõ để quân Đồng minh di chuyển giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương.

Tuy nhiên, bất đồng về quyền kiểm soát kênh đào cũng như vùng đất bao quanh (còn gọi là Canal Zone) cùng cách đối xử đối với công nhân Panama đã dẫn đến các vụ bạo loạn chống Mỹ năm 1964, khiến nhiều người thiệ.t mạn.g. Hai nước cắt đứt quan hệ ngoại giao trong một thời gian ngắn.

Nhiều năm đàm phán dẫn đến việc ký kết 2 hiệp định vào năm 1977 dưới thời Tổng thống Mỹ Jimmy Carter và lãnh đạo Panama Omar Torrijos, được hơn 40 nước ủng hộ. Theo đó, Mỹ sẽ trao lại quyền kiểm soát kênh đào cho Panama vào ngày 31.12.1999. Con kênh phải duy trì tính trung lập và bất cứ tàu nào cũng có thể đi qua nếu tuân thủ quy định an toàn. Tàu quân sự của các nước đang trong chiến tranh không được đi qua.

Sau khi tàu đi vào khóa tàu, các cánh cửa sẽ khép lại ở hai đầu và nước được bơm vào để nâng tàu lên, di chuyển sang ngăn tiếp theo. ẢNH: AFP

Ngay sau khi Panama kiểm soát hoàn toàn, lượng tàu thuyền đi qua nhanh chóng vượt công suất của kênh đào. Dự án mở rộng lớn bắt đầu vào năm 2007 và hoàn tất sau gần 10 năm.

Tuy nhiên, khu vực xung quanh thường xuyên gặp hạn hán nặng, dẫn đến mực nước giảm thấp ảnh hưởng đến việc vận hành. Cơ quan quản lý đã hạn chế lưu lượng tàu thuyền và ban hành phí qua kênh cao hơn. Ông Trump ch.ỉ tríc.h mức phí này là nực cười và bất công đối với sự rộng lượng của Mỹ dành cho Panama. Theo AFP, chính quyền Panama đặt mức phí dựa trên nhu cầu sử dụng và mức phí đó tùy thuộc vào lượng hàng hóa của tàu.

Ông Trump có kế hoạch mở rộng lãnh thổ nước Mỹ

Theo CNN, ám chỉ của ông Trump về sự ảnh hưởng của Trung Quốc không phải là không có cơ sở. Năm 2017, Panama ký tuyên bố chung nhấn mạnh sẽ không quan hệ chính thức với Đài Loan. Từ đó, sự ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực quanh kênh đào đã tăng lên. Theo tạp chí Newsweek, Trung Quốc kiểm soát 2 trong số 5 cảng chính của Panama và một số hạ tầng liên quan kênh đào. Các công ty Trung Quốc đang tài trợ xây dựng một cây cầu mới bắc qua kênh trị giá hơn 1 tỉ USD.

Tổng thống Panama Mulino nói rằng mức phí qua kênh không được ấn định tùy ý và bác bỏ ý kiến về sự ảnh hưởng của Bắc Kinh. "Kênh không chịu sự kiểm soát trực tiếp lẫn gián tiếp từ Trung Quốc, Cộng đồng châu Âu, Mỹ hay bất cứ cường quốc nào khác", ông Mulino tuyên bố.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh ngày 23.12 nói kênh đào Panama là sự sáng tạo vĩ đại của người Panama và Trung Quốc luôn ủng hộ cuộc đấu tranh chính đáng của họ vì chủ quyền đối với dòng kênh, theo Hoàn Cầu thời báo. "Trung Quốc sẽ luôn tôn trọng chủ quyền của Panama đối với con kênh và công nhận con kênh là tuyến đường thủy quốc tế trung lập vĩnh viễn", bà Mao nói.

Du khách xem tàu di chuyển qua kênh đào Panama ngày 23.12. ẢNH: AFP

Kênh đào Panama dài 82 km, nối Thái Bình Dương với Đại Tây Dương, giúp rút ngắn hành trình xuống còn khoảng 8 giờ. Các tàu được đưa qua hồ Gatun, cao hơn mực nước biển khoảng 26 mét, thông qua một hệ thống khóa nước. Ước tính mỗi lần tàu di chuyển qua các ngăn khóa nước của kênh đào cần khoảng 200 triệu lít nước ngọt, theo Reuters.

Kênh đào giúp giảm bớt 20.300 km hành trình cho tàu thuyền di chuyển từ San Francisco (bờ tây Mỹ) sang New York (bờ đông). Ước tính 5% lượng thương mại đường biển thế giới đi qua kênh đào Panama. Ngày nay, kênh đào có thể phục vụ tàu dài đến 366 mét và rộng 49 mét. Hơn 11.200 tàu chở 423 triệu tấn hàng đi qua kênh đào này trong năm tài chính gần nhất, theo AFP.

Con kênh đóng góp 6% GDP của Panama và từ năm 2000 đã mang lại cho nước này hơn 28 tỉ USD. Mỹ là nước sử dụng chính, chiếm 74% lượng hàng hóa đi qua, xếp thứ hai là Trung Quốc với 21%.

Panama phản hồi cảnh báo của ông Trump về "đòi lại" kênh đào chiến lược Tổng thống Panama Jose Raul Mulino có bài phát biểu trước toàn quốc để đáp trả lời cảnh báo giành quyền quản lý kênh đào Panama của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump. Tàu hàng đi qua kênh đào Panama hồi năm 2023 (Ảnh: Reuters). "Mỗi mét vuông của kênh đào Panama và các khu vực lân cận đều thuộc về Panama...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Nạ.n nhâ.n sống sót kể khoảnh khắc cuối cùng trên máy bay Hàn Quốc gặp nạn02:10

Hàn Quốc tìm thấy một hộp đen của máy bay gặp nạn, hé lộ những phút cuối cùng02:23

Ông Trump 'ra tay' trước khi nhậm chức09:28

Ông Trump có kế hoạch mở rộng lãnh thổ nước Mỹ?07:51

Tổng thống Putin: Nga sẵn sàng cho một cuộc 'đấu tên lửa' với Mỹ08:11

Mỹ cảnh báo khả năng Nga công nhận chương trình hạt nhân Triều Tiên15:14

Tin đồn 'ông Putin cho con trai đến Ukraine chiến đấu' có chính xác?06:34

Liệu có một ngày tỉ phú Elon Musk thành Tổng thống Mỹ?08:01

Chồng tổ chức hiế.p dâ.m tập thể đối với vợ, lãnh án 20 năm tù09:18

Khó lường với xung đột Nga - Ukraine15:25

Mỹ tuyên bố tiê.u diệ.t thủ lĩnh IS ở Syria trong cuộc tấ.n côn.g mới06:57

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Cú sốc của người chứng kiến từ đầu đến cuối thảm kịch máy bay Jeju Air

17:00:20 02/01/2025

Chứng kiến từ lúc máy bay Jeju Air hạ cánh bất thường ở sân bay Muan, Hàn Quốc cho đến lúc nổ tung ở cuối đường băng, ông Lee Geun-young không khỏi ám ảnh.

Lữ đoàn tinh nhuệ của Ukraine chật vật vì nạn đào ngũ

15:27:18 02/01/2025

Lữ đoàn 155 của Ukraine được thành lập với kỳ vọng mang lại luồng gió mới trong quân đội nhưng lại liên tục gặp phải vấn đề do nạn đào ngũ.

F-16 Ukraine b.ị bắ.n hạ: Danh tiếng lẫy lừng ở Trung Đông chưa tái hiện

15:24:57 02/01/2025

Mặc dù chiến đấu cơ F-16 đã phát huy tốt tính năng kỹ chiến thuật trong lực lượng không quân Israel ở Trung Đông, nhưng vì sao chúng lại khá lặng thầm trên chiến trường Ukraine?

Trợ lý thân tín của Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol đồng loạt từ chức

15:21:56 02/01/2025

Đảng cầm quyền Quyền Lực Nhân Dân của ông Yoon đã ch.ỉ tríc.h quyết định của ông Choi, cho rằng nó thiếu sự tham vấn đầy đủ trước khi được đưa ra.

Iran nêu điều kiện đàm phán hạt nhân với Mỹ

15:16:01 02/01/2025

Ông Araghchi cảnh báo rằng nếu Mỹ quyết định sử dụng các chiến thuật trước đây để gây sức ép với Iran như đã từng thực hiện trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống đắc cử Trump thì Mỹ sẽ gặp phải sự phản kháng tương tự.

Thế giới 2024: Kinh tế Singapore tăng trưởng vượt dự báo

15:15:37 02/01/2025

Theo Bộ Thương mại Singapore, mức tăng trưởng này đán.h dấu sự tăng tốc đáng kể từ 1,1% ghi nhận trong năm 2023, cao hơn mức dự báo 3,5% đưa ra vào tháng 11/2024.

Trùm tình báo Ukraine nêu mục tiêu cần thực hiện trong năm 2025

15:14:10 02/01/2025

Kyrylo Budanov, người đứng đầu Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine, nhấn mạnh rằng cần phải tìm ra giải pháp để ngăn chặn Nga sử dụng các UAV FPV cáp quang vào năm 2025.

Rừng Amazon tại Brazil ghi nhận số vụ cháy cao nhất trong 17 năm qua

15:01:43 02/01/2025

Thành quả này được cho là nhờ vào các chính sách bảo tồn quyết liệt của chính phủ Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva - người đưa mục tiêu bảo vệ Amazon trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu.

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Israel từ chức nghị sĩ

14:41:59 02/01/2025

Ngày 5/11 vừa qua, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã quyết định cách chức Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant, với lý do không còn tín nhiệm quan chức này trong thời gian xảy ra cuộc xung đột tại Dải Gaza.

Phát hiện thêm th.i th.ể nạn nhân trong vụ sập cầu ở Brazil

14:34:22 02/01/2025

Trước đó, công tác tìm kiếm đã bị gián đoạn do xảy ra vụ ta.i nạ.n giữa 3 chiếc xe tải chở hàng chục lít thuố.c trừ sâu và axit sulfuric. Tuy nhiên, sau khi phân tích mẫu nước trong khu vực, các nhà chức trách cho biết không phát hiện dấu ...

Điểm chung trong vụ xe tải khủn.g b.ố ở New Orleans và xe Tesla nổ ở Las Vegas

14:32:23 02/01/2025

Cục Điều tra Liên bang (FBI) xác nhận nghi phạm liên quan đến vụ tấ.n côn.g ở New Orleans đã t.ử von.g. FBI đán.h giá đây là vụ tấ.n côn.g khủng bố và họ đã tìm thấy thiết bị nổ tự chế tại hiện trường.

Tài liệu thu giữ của Hamas phơi bày lỗ hổng tình báo của Israel

14:29:50 02/01/2025

Các chuyên gia cảnh báo về những thiếu sót nghiêm trọng trong hoạt động tình báo của Israel sau khi các tài liệu thu giữ được cho thấy Hamas đã thu thập thông tin tình báo một cách tỉ mỉ trong nhiều năm về các thị trấn và làng mạc biên ...