Nghề huấn luyện là… nghề gì?

Bóng đá trở thành môn chơi hấp dẫn nhất hành tinh một phần nhờ những bí ẩn vô tận mà nó chứa đựng.

Trong bóng đá, có những điều phải nói là hầu như “không ai biết”, chứ khoan nói chuyện “không thể biết hết”. Ví dụ: trong hàng triệu người thường xuyên theo sát từng bước đi của M.U (hoặc Chelsea, Liverpool…), ai dám trả lời câu hỏi đơn giản: công việc cụ thể của HLV Ole Gunnar Solskjaer (hoặc Frank Lampard, Juergen Klopp…) là gì?

Vâng, đừng nói “là huấn luyện”, bởi đấy là câu trả lời quá chung chung, trừu tượng, thậm chí là… hoàn toàn vô nghĩa.

Bạn sẽ trở thành kẻ khoác lác, nếu bảo mình cũng chơi bóng giỏi như Lionel Messi. Đơn giản vì cả thế giới thấy rõ Messi chơi bóng như thế nào. Ngược lại, bạn cứ thoải mái chỉ ra những chỗ sai lầm, thất bại, kém cỏi của Solskjaer, cũng như bất cứ HLV nào khác trên đời. Cứ việc khẳng định đội bóng của họ sẽ đá hay hơn, thành công hơn, nếu được huấn luyện theo cách này hoặc cách kia. Mà thiên hạ vẫn đang nói như thế hàng ngày đấy chứ. Cứ tự tin khẳng định: “Tôi huấn luyện giỏi hơn Solskjaer”! Brazil có mấy trăm triệu HLV mỗi khi đội tuyển nước này bước vào World Cup?

Đấy chính là vì khác biệt đã nêu. Không ai thấy được công việc cụ thể của một HLV cụ thể. Vậy nên ai muốn nói gì cũng được, về công việc ấy. Một cú sút tuyệt vời (hoặc hỏng bét) của Messi, thì chính xác đến 100%, là việc mà siêu sao ấy vừa làm. Một chiến thắng (hoặc thất bại) của M.U, thì lại khác: đấy không nhất thiết là công việc mà Solskjaer vừa làm. Bất quá đấy chỉ là kết quả “phản ánh” những gì Solskjaer vừa làm – mà cũng không ai nói được là Solskjaer vừa làm gì, kết quả ấy có phản ánh chuẩn xác công việc của ông hay không. Ông ta chỉ đạo rất hay, nhưng các cầu thủ không thực hiện được như mong muốn, và M.U thất bại?

Đấy là chỉ mới nói trong một phạm vi nhất định của nghề huấn luyện. Mỗi người huấn luyện mỗi cách, nên công việc của họ lại càng mơ hồ. Kể cả khi FIFA, UEFA và các LĐBĐ quốc gia đã tiêu chuẩn hóa bằng cấp huấn luyện, tổ chức dạy đủ những môn cần thiết, buộc người ta học đủ thời gian cần thiết, lấy đủ chứng chỉ cần thiết mới được hành nghề HLV, thì tóm lại cũng chẳng ai quy định hoặc định nghĩa được, xem tóm lại thì HLV trưởng phải làm những việc gì – hàng ngày, hàng tuần, hàng năm.

Thật ra, nếu quy định được công việc của HLV, thì môn bóng đá… vứt đi cho rồi. Có những HLV xuất sắc nhìn ra những điều mà trước đó thế giới bóng đá chưa từng nghĩ đến. Cũng có những HLV cố gắng cả đời cũng chưa chắc am hiểu bóng đá hơn một khán giả thông thường. Thật đấy, và bóng đá thế mới thú vị!

Kinh Thi