Ngành ngân hàng: Ưu tiên xử lý vốn cho sản xuất

Hết tháng 5, tăng trưởng tín dụng vẫn thấp kỷ lục. Để vực dậy nền kinh tế vượt qua đại dịch Covid-19, trong 6 tháng cuối năm, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục mở rộng vốn cho sản xuất kinh doanh, theo dõi diễn biến lạm phát để điều chỉnh lãi suất.

Khách hàng giao dịch tại VPBank chi nhánh Hà Nội. Ảnh: Thanh Hải

Tăng trưởng tín dụng điều chỉnh phù hợp thực tế

Từ đầu năm, NHNN đã điều chỉnh giảm 2 lần các mức lãi suất điều hành, với tổng mức giảm 1 – 1,5%/năm để hỗ trợ thanh khoản cho tổ chức tín dụng (TCTD); giảm 0,6 – 0,75%/năm trần lãi suất tiền gửi các kỳ hạn dưới 6 tháng và giảm 1%/năm trần lãi suất cho vay ngắn hạn đối với các lĩnh vực ưu tiên hỗ trợ, hiện ở mức 5,0%/năm.

Mặc dù vậy, dưới tác động của dịch Covid-19, do cầu tín dụng tăng thấp, đến ngày 29/5/2020, tín dụng chỉ tăng 1,96% so với cuối năm 2019, một tỷ lệ rất thấp so với mức tăng 5,74% của 5 tháng đầu năm 2019. Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, hệ thống ngân hàng chỉ mong muốn có khách hàng đủ tiêu chuẩn để cho vay được. Từ khi dịch Covid-19 xảy ra đến nay, nền kinh tế bị ảnh hưởng nhiều nên nhu cầu vay vốn giảm.

Về vấn đề điều chỉnh room tăng trưởng tín dụng, bà Hồng cho biết, chỉ tiêu tín dụng cả năm 14% được xây dựng trên cơ sở đánh giá các điều kiện kinh tế cuối năm 2019, khi chưa có dịch bệnh. Tuy nhiên, chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng chỉ là chỉ tiêu trung gian, định hướng. Đến thời điểm này, NHNN nhận thấy tăng trưởng tín dụng rất thấp do tác động dịch bệnh, các DN vẫn đang giải quyết những khoản nợ đến hạn chưa trả được, xin giãn hoãn, chưa có nhu cầu vay mới. Do vậy, một số ngân hàng tăng trưởng tín dụng rất thấp, thậm chí âm, một số đề xuất điều chỉnh. “Chúng tôi đã giao các vụ liên quan phân tích, nếu cần thiết sẽ điều chỉnh. Tuy vậy, NHNN sẽ tiếp tục định hướng trọng tâm nguồn vốn vào lĩnh vực kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên” – bà Hồng nói.

Theo dõi diễn biến lạm phát để điều chỉnh lãi suất

Về khả năng NHNN điều chỉnh giảm tiếp lãi suất, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, khi nền kinh tế chịu tác động mạnh của dịch Covid-19, NHNN đã giảm mạnh lãi suất điều hành. So với một số nước, các mức lãi suất điều hành của NHNN là khá sâu. Khi khó khăn, DN mong muốn được giảm lãi suất song cũng còn tùy thuộc vào sức khỏe, tình hình của hệ thống. Hiện nay, mặt bằng lãi suất cho vay của hệ thống các ngân hàng Việt Nam cũng không cao so với khu vực.

Tuy nhiên, lãnh đạo NHNN cũng cho biết, NHNN đang chỉ đạo các ngân hàng tiết giảm chi phí, lợi nhuận để giảm lãi suất tối đa cho người dân, DN đồng thời, theo dõi chặt chẽ diễn biến lạm phát. Nếu diễn biến lạm phát thay đổi, có điều kiện thuận lợi thì NHNN sẽ có điều hành lãi suất phù hợp cũng như các giải pháp khác. Trước đó, một số chuyên gia và các DN cho rằng, trong bối cảnh giá dầu giảm mạnh, cầu tiêu dùng suy yếu cùng với nỗ lực cắt giảm 10% giá điện sinh hoạt, lạm phát của Việt Nam được dự báo sẽ ở mức dưới 4%. Đây là điều kiện thuận lợi để thực hiện chính sách tiền tệ mở rộng mạnh mẽ.

Cũng theo bà Hồng, năm 2020 sau khó khăn của DN và người dân sẽ là khó khăn của các TCTD, khi nguồn thu của DN và người dân bị thu hẹp. Đến thời điểm hiện nay, nợ xấu nội bảng của hệ thống dưới 2%, tuy nhiên, nợ xấu tiềm ẩn từ tháng 3, 4, 5 có chiều hướng tăng do ảnh hưởng dịch Covid-19. “Nếu không có Covid-19 xảy ra, NHNN hướng tới mục tiêu nợ xấu giảm dưới 3%. Tuy nhiên, Covid-19 sẽ khiến khả năng nợ xấu tăng lên, đặt ra thách thức cho ngành ngân hàng là xử lý nợ xấu này như thế nào. Trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục thực hiện lộ trình xử lý nợ xấu và tái cơ cấu ngành ngân hàng nhưng vẫn trong tầm kiểm soát của các TCTD” – bà Hồng nhấn mạnh.

Sau hơn 2 tháng triển khai quyết liệt, đến 25/5/2020 các TCTD đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho gần 224.000 khách hàng với dư nợ gần 152.000 tỷ đồng, miễn, giảm, hạ lãi suất cho hơn 326.000 khách hàng với dư nợ trên 1,14 triệu tỷ đồng. Cho vay mới lãi suất ưu đãi với doanh số lũy kế từ 23/1 đến nay đạt 767.607 tỷ đồng cho 196.369 khách hàng, lãi suất thấp hơn phổ biến từ 0,5 – 2,5% so với trước dịch…

Sau khi dịch bệnh phục hồi, tín dụng có thể tăng trở lại nhưng nợ xấu chỉ có thể được giải quyết nhanh gọn nếu ngân hàng thận trọng trong cho vay, xếp hạng nợ và dự phòng. Khi nỗi lo nợ xấu vẫn còn đeo bám các ngân hàng thì việc “bung” các khoản vay vẫn còn hạn chế, nhất là trong bối cảnh hoạt động của DN đang ẩn chứa nhiều rủi ro về thu hồi vốn.