Ngành dệt may, da giày khó khôi phục trong ngắn hạn

Đức Dũng20:18 08/09/2021

Là ngành công nghiệp lớn, đóng góp giá trị cho xuất khẩu và đảm bảo số lượng lớn việc làm cho nhiều lao động, nhưng ngành dệt may, da giày đến nay đang gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.

Với tình hình dịch bệnh vẫn phức tạp, nhiều nhà máy phải đóng cửa và thực hiện 3 tại chỗ, doanh nghiệp ngành này được nhận định khó có thể phục hồi trong thời gian ngắn tới.

Ngành dệt may đứng trước nhiều khó khăn trong dịch COVID-19. Ảnh: Trần Việt/TTXVN

Đến thời điểm hiện tại, nhiều tỉnh thành đang triển khai mạnh các hoạt động phòng chống dịch bệnh, đặc biệt tại khu vực phía Nam đã khiến hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Một doanh nghiệp dệt may lớn với quy mô gần 5.000 lao động cho hay, công ty đã phải nghỉ sản xuất trong vòng 1 tháng. Theo đó, riêng chi phí khấu hao khoảng 6 tỷ đồng/tháng; chi phí bảo hiểm vẫn phải đóng cho người lao động khoảng 4 tỷ đồng/tháng; chi phí lãi vay ngân hàng phải trả 1,5 tỷ đồng/tháng. Cùng đó, cộng thêm chi phí xét nghiệm test COVID-19 cho người lao động 2 tỷ đồng/tháng; chi phí đi vận chuyển bằng máy bay cho những đơn hàng gấp 4 tỷ đồng/tháng. Tổng cộng những chi phí cố định đó, công ty phải trả lên đến số tiền 17,5 tỷ đồng/tháng. Bên cạnh đó, thực tế hiện nay, công ty này vẫn đang trả lương cho người lao động, dù họ ở nhà không đi làm.

Theo tính toán sơ bộ, với một doanh nghiệp da giày với khoảng 9.000 lao động, chi phí triển khai các biện pháp phòng chống dịch mất khoảng 1 triệu USD, chưa kể chi phí đầu vào tăng từ 5-10%.

Các doanh nghiệp cho hay, nặng nhất vẫn là tiền phạt chậm giao hàng. Nếu đơn hàng bị chậm, ngoài việc tăng chi phí vận chuyển bằng máy bay, doanh nghiệp còn có thể bị phạt lên đến cả trăm tỷ đồng. Cùng với đó, doanh nghiệp sẽ không phát triển được đơn hàng cho mùa tiếp theo.

Để giữ đơn hàng cho năm tới, theo bà Phan Thị Thanh Xuân, Tổng thư ký Hiệp hội Da giày – Túi xách Việt Nam, nhiều doanh nghiệp đã xoay xở, tìm giải pháp duy trì, cố gắng đảm bảo đúng tiến độ đơn hàng. Hiệp hội cũng đã đề xuất phương án mở cửa dần dần với 3 giai đoạn. Theo đó, giai đoạn 1, doanh nghiệp đưa khoảng 30% công suất. Từ đó có đánh giá, rút kinh nghiệm để tiếp tục triển khai tăng dần lên từ 50 – 70% công suất sản xuất.

Bà Phan Thị Thanh Xuân cho rằng, triển vọng năm nay và có thể sang cả năm 2022 là không mấy khả quan. Hiện nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn không thể tiếp tục sản xuất; sản lượng sản xuất không đạt như mục tiêu đề ra.

Video đang HOT

Theo ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, nếu dịch còn tiếp tục diễn biến phức tạp trong thời gian tới, các doanh nghiệp không còn khả năng duy trì và ổn định sản xuất và khó giữ chân khách hàng tại Việt Nam. Đây là thách thức rất lớn cho ngành dệt may, da giày…

“Bên cạnh đó, người lao động tại các doanh nghiệp cũng rời bỏ các trung tâm sản xuất lớn ở phía Nam như: TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai… để tránh dịch khiến doanh nghiệp thiếu hụt lao động trầm trọng”, ông Vũ Đức Giang nói thêm.

Về vấn đề này, phía Tập đoàn Dệt may Việt Nam cho rằng, quan trọng hiện này là đảm bảo nhân lực trong điều kiện kế hoạch sản xuất biến thiên, thiếu hụt nguồn vaccine tiêm phòng và dịch bệnh khó dự báo được như hiện nay.

Báo cáo mới đây từ Bộ Công Thương cho hay, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp tháng 8/2021 ước tính giảm 4,2% so với tháng 7 và giảm 7,4% so với cùng kỳ năm 2020. Kim ngạch xuất khẩu của hàng dệt và may mặc giảm 9,2%, giày dép các loại giảm 38,5%…

Khó có thể đưa ra một dự báo chính xác về tương lai và triển vọng của ngành dệt may trong thời gian ngắn và trung hạn, khi dịch bệnh trong nước vẫn đang diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng tới sản xuất của doanh nghiệp và tâm lý người lao động.

Bộ Công Thương nhìn nhận, dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, kéo dài, có phạm vi trải rộng trên toàn quốc, tốc độ lây lan nhanh và nguy hiểm hơn đã ảnh hưởng đến hầu hết các ngành, lĩnh vực, địa bàn trọng điểm, động lực tăng trưởng của cả nước. Nhiều doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu bị ảnh hưởng, phải trì hoãn, hủy đơn hàng, có nguy cơ bị mất thị trường, thay đổi chuỗi cung ứng.

Cùng với đó, hoạt động xuất nhập khẩu có thể vẫn gặp nhiều khó khăn khi dịch bệnh vẫn còn diễn biến phức tạp. TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam buộc phải kéo dài thời gian giãn cách xã hội khiến cho hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp gặp không ít khó khăn, giao thông vận tải, hậu cần và logistics bị gián đoạn.

Để khôi phục sản xuất, riêng với nhóm ngành dệt may, da giày, Bộ Công Thương sẽ tập trung tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ tối đa để các nhà máy duy trì và khôi phục hoạt động sản xuất nhằm giữ được chân khách hàng, chuỗi cung ứng. Trước mắt là để hoàn thành các đơn hàng đã ký kết và tranh thủ những đơn đặt hàng phục vụ dịp mua sắm cuối năm ở các thị trường khu vực châu Âu, Mỹ để gia tăng sản lượng.

Ngoài ra, Bộ đẩy nhanh tiến độ xây dựng và triển khai Chiến lược phát triển ngành công nghiệp dệt may và da giày đến năm 2030, định hướng đến năm 2035; xây dựng Chương trình phát triển bền vững ngành dệt may, da giày giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2030. Cùng đó, hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực và ứng dụng công nghệ 4.0 trong thiết kế sản xuất; xanh hoá ngành công nghiệp dệt may, da giày; phát triển dệt nhuộm trong nước, đảm bảo nhu cầu vải cho ngành.

Bộ sẽ củng cố và mở rộng thị trường xuất khẩu, tận dụng tối đa lợi thế từ các Hiệp định thương mại tự do đã có hiệu lực; đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nhập khẩu; đa dạng hoá cơ cấu sản phẩm xuất khẩu, nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm xuất khẩu, phát triển thương hiệu.

Trước tiên là sẽ tận dụng sự phục hồi của thị trường Mỹ và châu Âu để đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng ta có thế mạnh như: dệt may, da giày, điện tử, đồ gỗ, thủy sản… đặc biệt là phục vụ dịp mua sắm gia tăng cuối năm…

Ngành dệt may và nỗi lo đứt gãy chuỗi cung ứng

Mặc dù 7 tháng đầu năm, ngành dệt may đã đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng do ảnh hưởng của dịch COVID-19, nhiều doanh nghiệp lo ngại về nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng nguyên liệu, mất hợp đồng và không đảm bảo được tiến độ các đơn hàng đã ký.

Ngành dệt may đứng trước nhiều khó khăn trong dịch COVID-19. Ảnh: Trần Việt/TTXVN.

Lưu thông hàng hóa khó khăn

Bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Tổng công ty may Bắc Giang cho biết, việc áp dụng các biện pháp chống dịch tại các chốt kiểm dịch ở các địa phương chưa thống nhất, đã gây ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp trong lưu thông hàng hóa, ảnh hưởng đến kế hoạch xuất khẩu, chuỗi sản xuất của doanh nghiệp, khi không nhập được nguyên phụ liệu sản xuất, dẫn đến nguy cơ đứt quãng hay phải dừng sản xuất cũng có thể xảy ra. Chưa kể, doanh nghiệp có thể phải đối mặt với yêu cầu chuyển đổi hình thức xuất hàng từ đường biển sang đường hàng không, khiến chi phí đội giá vài chục lần.

Tương tự, ông Thân Đức Việt, Tổng giám đốc Tổng công ty Cổ phần May 10 cho hay, doanh nghiệp đang đứng trước nhiều khó khăn. Tình trạng thiếu hụt container cho cả hai chiều nhập khẩu và xuất khẩu.

Cùng với đó, việc lưu thông hàng hóa trong nội địa hiện nay luôn trong tình trạng ách tắc do chưa thống nhất giữa các địa phương, nên doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn khi vận chuyển nguyên vật liệu nhập khẩu từ cảng về May 10, rồi phân phối vận chuyển đi các đơn vị thành viên ở các tỉnh và hàng hóa thành phẩm chuyển từ các tỉnh về May 10 ở Hà Nội để xuất khẩu.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp vận tải đang "đòi" tăng giá cước lên 20%, trong khi May 10 vẫn phải chi trả những chi phí phát sinh khác như xét nghiệm cho lái xe, tiêm vaccine...

Qua tìm hiểu, thực tế trên đang gây ảnh hưởng lớn đến việc xuất khẩu của các doanh nghiệp dệt may, bởi nếu giao hàng chậm thì sẽ bị phạt tiến độ, cùng với việc phát sinh thêm nhiều chi phí khiến doanh nghiệp có thể phá sản.

Nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng

Theo ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), chuỗi cung ứng dệt may đang đối mặt với nguy cơ đứt gãy, do thiếu sự điều hành thống nhất của các địa phương trong lưu thông hàng hóa, nguyên liệu.

Cùng với đó, việc thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ tại các tỉnh phía Nam đã khiến phần lớn các nhà máy may mặc tại các địa phương này phải đóng cửa, vì không đủ điều kiện thực hiện quy chế "3 tại chỗ".

Không chỉ vậy, việc thực hiện "1 cung đường, 2 điểm đến" cũng gặp nhiều trở ngại. "Doanh nghiệp bị thiệt hại lớn do phải ngừng sản xuất, bị khách hàng hủy đơn hàng xuất khẩu, trong khi vẫn phải chịu các chi phí duy trì nhà máy, trả lương cho người lao động. Các doanh nghiệp lao đao do phải giảm 50%-60% số lao động làm việc để thực hiện giãn cách. Nguồn cung nguyên phụ liệu đứt gãy, đồng thời phát sinh nhiều chi phí để thiết lập các biện pháp phòng chống dịch COVID-19", ông Vũ Đức Giang chia sẻ.

Chi phí vận tải đường bộ, đường biển quốc tế tăng cao, cùng với chi phí nhiên liệu và giá nguyên phụ liệu nhập khẩu tăng theo, đã ảnh hưởng nhiều tới quy trình sản xuất. 7 tháng đầu năm, ngành Dệt may đã xuất khẩu lên tới 22,86 tỷ USD, tăng hơn 50% so với cùng kỳ năm ngoái, vượt Bangladesh để vươn lên xếp thứ 2 thế giới chỉ sau Trung Quốc. Nhiều doanh nghiệp dệt may đã có đơn hàng đến hết quý 1/2022, nhưng tình hình dịch căng thẳng, đang khiến doanh nghiệp như "ngồi trên đống lửa" tìm cách để duy trì sản xuất, đảm bảo đơn hàng. Ngành dệt may hiện chỉ vận hành được 10-15% công suất.

"Dự kiến kim ngạch xuất khẩu dệt may năm 2021 chỉ đạt khoảng 32-33 tỷ USD, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 39 tỷ USD đặt ra. Không doanh nghiệp dệt may nào dám nghĩ đến khả năng sản xuất kinh doanh hiệu quả trong năm 2021", ông Vũ Đức Giang khẳng định.

Không chỉ dừng ở sự sụt giảm kim ngạch xuất khẩu, mối lo lắng của doanh nghiệp dệt may hiện nay là khả năng sản xuất không ổn định, khiến các đối tác sẽ dịch chuyển đơn hàng, ảnh hưởng đến sản xuất trong những năm tiếp theo. Vì vậy, đại diện Hiệp hội Dệt may Việt Nam kiến nghị, cần ưu tiên cho các doanh nghiệp sớm được tiêm vaccine, đặc biệt là lái xe vận tải hàng hóa thuộc diện ưu tiên cao hơn trong danh sách tiêm vaccine, nhằm đảm bảo dòng lưu thông hàng hoá được thông suốt.

VITAS cũng đề nghị Chính phủ, Bộ Y tế có hướng dẫn theo từng kịch bản cụ thể để các doanh nghiệp và địa phương thống nhất phối hợp thực hiện, vì một số địa phương yêu cầu các doanh nghiệp đóng cửa ngay cả khi chưa có ca F0; đồng thời, sớm kích hoạt các gói hỗ trợ, vay tín dụng cho doanh nghiệp.

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Thanh Thủy kiến nghị, các cơ quan quản lý Nhà nước cần có phương án thống nhất, đảm bảo hàng hóa lưu thông được thông suốt, để chuỗi sản xuất, cũng như xuất nhập khẩu thuận lợi, nhất là trong giai đoạn từ tháng 7 đến hết tháng 9, vì đây là thời điểm nóng nhất của ngành Dệt may.

Sau đại dịch COVID-19, bất động sản có suy thoái? Thị trường bất động sản quý II/2021 sụt giảm mạnh trong bối cảnh COVID-19 tái bùng phát, khiến nhiều ý kiến lo ngại sẽ xảy ra cuộc khủng hoảng lớn như năm 2010. Nhận định về kịch bản phát triển của thị trường bất động sản trong nước, nhiều chuyên gia BĐS cho rằng nguy cơ suy thoái như cách đây 10 năm...