Ngân hàng đẩy mạnh bán cổ phần, xóa dần sở hữu chéo

Tranh thủ thị trường chứng khoán khởi sắc, nhiều ngân hàng đang đẩy mạnh bán cổ phần nắm giữ tại các ngân hàng khác. Theo giới chuyên gia, động thái này giúp các ngân hàng “bắn 1 mũi tên, trúng 2 đích”: Vừa thu về lợi nhuận lớn nhờ cổ phiếu ngân hàng tăng giá, vừa xóa dần sở hữu chéo…

M&A với tổ chức tín dụng khác sẽ giúp các ngân hàng nhỏ vừa nâng cao được năng lực, vừa xóa được tình trạng sở hữu chéo.

Vietcombank vừa thông báo sẽ tổ chức đấu giá 45,6 triệu cổ phiếu EIB của Eximbank đang sở hữu, giá khởi điểm đưa ra là 14.497 đồng/cổ phiếu, nhỉnh hơn so với thị giá của cổ phiếu EIB là 14.100 đồng/cổ phiếu ( giá đóng cửa phiên 24/9).

Nếu bán thành công, ước tính Vietcombank thu về tối thiểu 661 tỷ đồng.

Song song với việc bán cổ phần, Vietcombank cũng rút người khỏi Eximbank. Theo đó, ông Trần Lê Quyết không còn là người đại diện phần vốn góp của Vietcombank tại Eximbank, đồng thời từ nhiệm vị trí Trưởng Ban kiểm soát Eximbank kể từ ngày 2/8/2018.

Ngoài Eximbank, Vietcombank cũng đã thông báo đấu giá công khai 53,4 triệu cổ phiếu MBB của MB vào ngày 15/10 tới, giá khởi điểm 19.641 đồng/cổ phiếu, thấp hơn khá nhiều so với thị giá hiện tại của cổ phiếu MBB là 23.200 đồng/cổ phiếu (giá đóng cửa ngày 24/9).

Tính theo giá thị trường, giá trị của số cổ phiếu MBB mà Vietcombank dự kiến bán là gần 1.260 tỷ đồng.

Với kế hoạch bán cổ phiếu trên, Vietcombank sẽ giảm lượng sở hữu tại MB và Eximbank xuống dưới 5% vốn theo quy định, từ mức tương ứng 6,97% và 8,19% hiện tại. Đây cũng là 2 ngân hàng cuối cùng mà Vietcombank sở hữu lượng cổ phiếu vượt quy định.

Giới phân tích tài chính đánh giá, trong thời gian tới, nếu thoái vốn toàn bộ khỏi MB và Eximbank, Vietcombank có thể ghi nhận hơn 3.000 tỷ đồng lợi nhuận. Được biết, giá vốn của 2 khoản đầu tư này lần lượt là 1.200 tỷ đồng và 582 tỷ đồng.

Trước đó, Vietcombank đã bán toàn bộ 6,67 triệu cổ phần, tương đương 1,36% vốn điều lệ tại OCB, giúp ghi nhận khoảng 198 tỷ đồng vào lợi nhuận quý II/2018 của Ngân hàng. Ngoài ra, Vietcombank cũng đã thoái hết vốn tại SaigonBank và Công ty Tài chính Cổ phần Xi măng (CFC).

Tính đến cuối năm 2017, số cặp sở hữu chéo giảm từ 7 cặp trong năm 2015 xuống còn 2 cặp, sở hữu ngân hàng với doanh nghiệp giảm từ 56 cặp xuống còn 2 cặp, số tổ chức tín dụng sở hữu hơn 15% chỉ còn 3-4 trường hợp, so với 19 trường hợp vào năm 2012…

Tại VietinBank, ngân hàng này đã giảm sở hữu tại Saigonbank từ 10,39% về mức quy định cho phép là 4,91% vốn thông qua hình thức bán đấu giá công khai. Hiện tại, Saigonbank là ngân hàng duy nhất mà VietinBank đang nắm giữ cổ phần.

BIDV hiện không còn nắm giữ cổ phần của một tổ chức tín dụng nào sau khi chuyển nhượng toàn bộ 50% vốn sở hữu tại Công ty Liên doanh Quản lý Đầu tư BIDV – Vietnam Partners (BVIM) cho CTCP Đầu tư Xuân Cầu.

Theo giới chuyên gia, việc bán vốn của các ngân hàng thời gian qua là động thái tích cực trong bối cảnh toàn ngành ngân hàng đang nỗ lực giải quyết tình trạng sở hữu chéo, lợi ích nhóm… để lành mạnh hóa hệ thống ngân hàng.

“Theo quy định tại Thông tư 36/2014/TT-NHNN về giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, lẽ ra lộ trình thoái vốn của các ngân hàng phải được thực hiện trong vòng 1 năm kể từ khi thông tư này có hiệu lực (1/2/2015), song vì nhiều nguyên nhân mà bị chậm trễ.

Tuy nhiên, hoạt động bán vốn đã được nhiều ngân hàng đẩy mạnh thời gian gần đây, mà một trong những nguyên nhân thúc đẩy là thị trường chứng khoán khởi sắc trở lại, giúp giá cổ phiếu ngân hàng tăng cao…”, một chuyên gia phân tích.

Dù vậy, theo vị chuyên gia này, việc thoái vốn thuận lợi chủ yếu diễn ra ở những ngân hàng lớn, có năng lực tài chính, còn đối với các ngân hàng nhỏ, năng lực tài chính yếu, không dễ dàng để thoái được vốn.

Thực tế cho thấy, chỉ một vài trường hợp bán vốn thành công như Eximbank thoái toàn bộ hơn 7,8% vốn tại Sacombank. Kienlongbank cũng giảm giá trị sở hữu tại Sacombank từ 521 tỷ đồng xuống 230 tỷ đồng…

Bên cạnh việc rao bán cổ phần, một giải pháp được nhiều ngân hàng áp dụng để xóa sở hữu chéo là tìm đối tác để tiến hành sáp nhập.

Theo một lãnh đạo ngân hàng, đây là con đường ngắn và phù hợp để các ngân hàng nhỏ vừa nâng cao được năng lực, vừa xóa được tình trạng sở hữu chéo.

Chẳng hạn, Maritime Bank sáp nhập cả MDBank và Công ty Tài chính cổ phần Dệt may, 2 đơn vị mà Maritime Bank đang sở hữu tương ứng 10% và 11% cổ phần; SouthernBank sáp nhập vào Sacombank; MHB sáp nhập vào BIDV để hợp thức hóa sở hữu của cổ đông lớn…

Trong một cuộc chia sẻ với báo giới gần đây, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng cho biết, thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo, giám sát các tổ chức tín dụng đẩy nhanh xử lý qua việc chuyển nhượng, thoái vốn, M&A…, đến nay, tình trạng sở hữu chéo đã cơ bản được giải quyết.

Theo đó, tính đến cuối năm 2017, số cặp sở hữu chéo giảm từ 7 cặp trong năm 2015 xuống còn 2 cặp, sở hữu ngân hàng với doanh nghiệp giảm từ 56 cặp xuống còn 2 cặp, số tổ chức tín dụng sở hữu hơn 15% chỉ còn 3-4 trường hợp, so với 19 trường hợp vào năm 2012…

Vân Linh

Theo tinnhanhchungkhoan.vn