Ngân hàng bao giờ hết khó?
Nhiều ngân hàng đang báo cáo kết quả kinh doanh quý III, theo đó vẫn duy trì tăng trưởng huy động vốn và tín dụng, cải thiện lợi nhuận. Tuy nhiên, hoạt động của ngành ngân hàng được dự báo vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong thời gian tới, khi nợ xấu, trích lập dự phòng và tăng vốn vẫn chưa được giải quyết.
Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), nợ xấu đến tháng 9/2016 khoảng 2,62%/tổng dư nợ, nhưng nếu tính các khoản nợ xấu chuyển sang công ty VAMC thì tỷ lệ nợ xấu khoảng 4,8%. Tuy nhiên, nếu bao gồm luôn cả các khoản nợ đã cơ cấu lại thì tỷ lệ nợ xấu lớn hơn rất nhiều.
Trong 313.742 tỷ đồng nợ xấu đã được các tổ chức tín dụng tự xử lý thì không biết đã có bao nhiêu % là từ tái cấu trúc các khoản vay. Nhưng với dư nợ trung và dài hạn tại các ngân hàng tăng mạnh trong thời gian qua thì không khó để thấy rằng nợ đã cơ cấu lại của các tổ chức tín dụng đã tăng đáng kể và vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Nợ xấu xử lý đã chậm mà còn tiếp tục tăng lên trong năm nay tại nhiều ngân hàng. Theo báo cáo kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm cũng như báo cáo quý III/2016 của các ngân hàng, thì tỷ lệ nợ xấu dù vẫn duy trì dưới 3% nhưng chủ yếu do quy mô dư nợ tăng lên, còn số nợ xấu tuyệt đối thực tế vẫn tăng, đặc biệt là nợ nhóm 5 – nợ có khả năng mất vốn.
Lợi nhuận bị ảnh hưởng
Với nợ xấu phát sinh thêm, các ngân hàng buộc phải trích lập dự phòng cụ thể cho khoản vay ngoài việc trích lập dự phòng cho các trái phiếu đặc biệt của VAMC theo định kỳ hằng năm.
Với số dư nợ bán cho VAMC lớn trong thời gian qua, dẫn đến các ngân hàng phải trích lập số dư dự phòng khá lớn và có thể dẫn đến lợi nhuận bị âm tại một số ngân hàng, do đó NHNN phải ban hành Thông tư số 08/2016/TT-NHNN cho phép các tổ chức tín dụng được giãn thời gian trích lập dự phòng cho trái phiếu đặc biệt lên 10 năm nhằm hỗ trợ kinh doanh, tránh rơi vào trường hợp lỗ do phải trích lập dự phòng.
Đơn cử như trường hợp của BIDV, với số dư trái phiếu đặc biệt đang nắm giữ hơn 20.500 tỷ đồng, theo quy định trích mỗi năm là 20% thì hằng năm ngân hàng phải trích dự phòng hơn 4.000 tỷ đồng cho khoản trái phiếu này, chưa kể phần phải trích cho các khoản nợ xấu mới chuyển nhóm cũng như phát sinh thêm.
Như vậy, việc trích lập dự phòng là một áp lực rất lớn đối với các tổ chức tín dụng trong thời gian tới và ảnh hưởng đáng kể lên lợi nhuận của các ngân hàng.
Video đang HOT
Với định hướng của NHNN thể hiện xuyên suốt trong thời gian qua là giảm dần lãi suất cho vay để hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy nền kinh tế thì các ngân hàng khó có cơ hội mở rộng biên lợi nhuận. Từ đầu năm nay đến nay các tổ chức tín dụng cũng đã có 2 đợt giảm lãi suất cho vay theo định hướng của NHNN, đợt 1 vào tháng 4 – 5/2016 và đợt 2 là giữa tháng 10 vừa qua, sau khi các ngân hàng giảm mạnh lãi suất huy động.
Tăng vốn ì ạch
Các tổ chức tín dụng còn gặp khó khăn trong lộ trình tăng vốn điều lệ. Trong số 17 ngân hàng có kế hoạch tăng vốn trong năm 2016 thì chỉ có 2 ngân hàng hoàn thành kế hoạch này. Trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn như hiện nay thì cổ phiếu ngành ngân hàng cũng giảm sức hấp dẫn so với giai đoạn trước đây, gây khó cho lộ trình tăng vốn.
Trong khi đó, các ngân hàng vẫn phải chi trả cố tức theo yêu cầu của cổ đông khiến phần lợi nhuận giữ lại cho mục đích tăng vốn trong giai đoạn tới càng thêm khó khăn. Cụ thể như BIDV vừa qua đã phải thông qua quyết định chi trả cổ tức 8,5% bằng t.iền mặt cho cổ đông theo yêu cầu của Bộ Tài chính, sau một thời gian tranh cãi quyết liệt.
Việc bán vốn cho các nhà đầu tư nước ngoài cũng không còn dễ dàng như thời gian trước đây. Ngoài vấn đề room bị hạn chế, giới đầu tư nước ngoài cũng không thực sự quan tâm các cơ hội đầu tư vào các ngân hàng Việt Nam.
Gần đây Vietcombank dù công bố đã có những thỏa thuận ghi nhớ bán 7,73% cổ phần cho Quỹ GIC của Singapore nhưng kế hoạch tăng vốn của ngân hàng này vẫn phải chờ phê duyệt và có thể không thành nếu thời gian chờ phê duyệt quá lâu làm nản lòng đối tác.
Với vốn tăng chậm, các ngân hàng sẽ gặp nhiều áp lực để đáp ứng tiêu chí theo chuẩn mực Basel II, dự kiến thí điểm vào tháng 2/2017. Nếu không tăng được vốn, hệ số CAR ở mức thấp thì các ngân hàng cũng khó có thể mở rộng kinh doanh và tăng trưởng tín dụng. Điều này lại càng khiến lợi nhuận bị ảnh hưởng.
Hiện tại có khá nhiều quy định giới hạn hoạt động của tổ chức tín dụng liên quan đến vốn, như tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) 9%, giới hạn mức cấp tín dụng cho một khách hàng không được vượt quá 15% vốn tự có và một nhóm khách hàng có liên quan không quá 25% vốn tự có của ngân hàng, giới hạn tỷ lệ góp vốn mua cổ phần không được vượt quá 40% vốn điều lệ và quỹ dự trữ của ngân hàng.
Việc mở rộng mạng lưới, đầu tư vào tài sản cố định cũng phải đáp ứng được yêu cầu về vốn. Do đó, nếu không thể tăng vốn thì hoạt động của ngân hàng sẽ bị hạn chế và làm giảm năng lực cạnh tranh, nhất là trong thời điểm hội nhập ngày càng sâu rộng như hiện nay.
Theo Doanh nhân sài gòn
Giá dầu lại rớt xuống dưới 50 USD
Trước động thái giảm lãi vay ngắn hạn của các ngân hàng thời gian qua, thị trường tiếp tục chờ đợi lãi suất cho vay dài hạn cũng theo đà giảm. Tuy nhiên, trái với kỳ vọng của doanh nghiệp, lãnh đạo các ngân hàng thừa nhận việc giảm lãi suất chỉ có thể áp dụng với kỳ hạn ngắn và với một số lĩnh vực ưu tiên.
Ngoại trừ xu hướng giảm lãi suất cho vay ngắn hạn đối với các nhóm lĩnh vực ưu tiên, hiện các ngân hàng mới chỉ áp dụng hình thức cho vay lãi suất cho ban đầu rất thấp nhưng chỉ cố định trong vòng 3 tháng đầu, sau đó được áp theo mức lãi suất huy động 12 hoặc 13 tháng cộng với biên độ do ngân hàng quy định, thay đổi 6 tháng hoặc 3 tháng một lần.
Lãi suất vay dài hạn cao
Hiện mức lãi suất huy động kỳ hạn 12-13 tháng tại nhiều ngân hàng cổ phần khá cao, trung bình từ 9%-11%/năm. Trong khi đối với các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh thông thường là 9,3%-11%/năm. Đơn cử, hiện lãi suất cho vay ưu đãi trung, dài hạn cố định trong năm đầu tiên của ngân hàng HD Bank là 9,69%/năm.
Hiện nay, nhu cầu vốn của các doanh nghiệp nhiều hơn để mở rộng sản xuất kinh doanh đáp ứng nhu cầu tiêu thụ cuối năm. Bên cạnh đó, nhiều DN muốn nâng sức cạnh tranh, cần đầu tư thêm máy móc, công nghệ, mở rộng quy mô thì phải vay trung - dài hạn. Nhưng với mức lãi suất hiện nay khá cao gây khó khăn cho DN.
Ông Nguyễn Văn Thiết - Giám đốc công ty Thuỷ sản Duy Nhất, cho biết: Công ty đang vay trung - dài hạn tại một ngân hàng quốc doanh với lãi suất 8,5%/năm trong năm đầu, từ năm thứ hai trở đi tăng lên 10,1%/năm. Bởi vậy, DN chỉ dám vay "cầm chừng" vì lo sợ khó chi trả lãi và vốn.
Tổng giám đốc một doanh nghiệp gia công may mặc chia sẻ: dù đang đầu tư thêm một nhà máy trong KCN ở Bắc Ninh, nhưng công ty chỉ dám vay vốn ngắn hạn với mức lãi suất 6,2%/năm.
Khó giảm lãi vay dài hạn
Khi được hỏi tại sao không vay trung - dài hạn để xây dựng nhà máy, vị tổng cho rằng: "Mức lãi suất trung - dài hạn hiện nay quá cao và không ổn định nên rất khó cho DN tính toán hiệu quả để đầu tư lâu dài. Bởi vậy, chúng tôi đang cân nhắc các nguồn, trong đó ưu tiên huy động từ cổ đông, chứ không dám vay ngân hàng vì sợ lãi suất cho vay tăng trở lại như vài năm trước thì DN sẽ rất khó khăn. Chỉ cần trả lãi vay vượt mức 10%/năm là kinh doanh đã không có lãi, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt như hiện nay" - vị tổng giám đốc này giải thích.
Một số DN lại tính toán phương án, chia nhỏ khoản vay vào các gói vay ngắn hạn để hưởng ưu đãi và đủ khả năng chi trả. Ông Phạm Văn Khải - Giám đốc một công ty phân phối sữa nhập khẩu, cho biết công ty đang vay hơn 3 tỷ đồng tại ACB, lãi suất trên 10%/năm. Công ty vay vốn liên tục trong hai năm, nhưng ký hợp đồng thường chỉ dưới 6 tháng/lần.
"Khi mới vay, chúng tôi cũng được hưởng mức lãi suất ưu đãi khá thấp, nhưng sau thời gian khuyến mãi thì phải theo giá thị trường", ông Khải nói.
Sự điều tiết của thị trường
Theo các DN, hiện nay mức lãi suất cho vay cao hơn nhiều so với những nước lân cận. Nhiều ngân hàng nước ngoài cho vay lãi suất USD chỉ 4,5%/năm nên DN các nước có lợi thế cạnh tranh hơn.
Trả lời báo chí, Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, tại Việt Nam hiện nay, lãi suất cho vay ngắn hạn đang ở mức khá thấp, lãi suất cho vay trung và dài hạn ở mức 9-10%/năm; và không có sự khác biệt lớn so với các nước trong khu vực.
Theo các chuyên gia kinh tế, có ba lý do khiến lãi suất trung - dài hạn khó giảm. Đó là, vấn đề nợ xấu đang cản trở kinh doanh của ngân hàng. Nếu một phần vốn cho vay ra mà không quay trở lại thì ngân hàng phải huy động một nguồn vốn lớn để trả cho khách hàng những món nợ cũ.
Ngoài ra, quá trình tái cơ cấu, các ngân hàng đã phải lấy một phần lớn lợi nhuận để trích lập dự phòng rủi ro, xử lý nợ xấu, khiến năng lực tài chính suy giảm đáng kể. Như vậy, ngân hàng sẽ khó giảm lãi suất cho vay dài hạn.
Lãnh đạo nhiều ngân hàng cũng thừa nhận việc giảm lãi suất chỉ có thể áp dụng với kỳ hạn ngắn và với một số lĩnh vực ưu tiên, bởi chênh lệch lãi suất mà các ngân hàng duy trì rất thấp, chỉ hơn 2%.
Nhận xét về vấn đề này, chuyên gia Cấn Văn Lực cho rằng: "Khách hàng đã quyết định lựa chọn thay đổi kỳ hạn dài hơn để được hưởng mức lãi suất cao hơn tại ngân hàng đang gửi t.iền, thay vì tìm kiếm các cơ hội đầu tư, kinh doanh khác. Lãi suất huy động có cơ sở giảm thêm thì các ngân hàng tiếp tục cân đối lại lãi suất cho vay trung dài hạn".
Thống kê của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, tăng trưởng tín dụng trong 9 tháng đầu năm ở mức 11,24%, trong đó tín dụng trung - dài hạn hiện chiếm khoảng 55,9% tổng dư nợ tín dụng.
Tuy nhiên, theo Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, tín dụng trung - dài hạn đã tăng chậm lại trong 8 tháng đầu năm 2016, chỉ tăng 11,1% (cùng kỳ năm ngoái tăng 18,7%).
Theo Thời báo kinh doanh
Tín dụng tăng cao, nợ xấu vẫn giảm Trong khi tín dụng tăng trưởng gần 12% song tỷ lệ nợ xấu tại VIB vẫn giảm mạnh còn 1,54%. Hôm qua (20/10),ngân hàng này cũng đã được Moody's nâng hạng tín nhiệm lên B2, tiếp tục nằm trong nhóm ngân hàng có chỉ số tín nhiệm dẫn đầu thị trường. Ngân hàng Quốc Tế (VIB) vừa công bố kết quả kinh doanh...
