Nga, Trung Quốc cạnh tranh thương mại ở Kyrgyzstan

Vũ Thanh14:42 22/05/2024

Nga, từng là cường quốc kinh tế thống trị ở Trung Á, giờ đây đang tụt hậu so với Trung Quốc trong thương mại song phương với Kyrgyzstan.

Tổng thống Kyrgyzstan Sadyr Japarov (phải) trong cuộc gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại thủ đô Bishkek, ngày 12/10/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Dữ liệu thương mại năm 2024 cho thấy Kyrgyzstan phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc, thậm chí còn có khác biệt lớn về số liệu do các cơ quan chính thức của Trung Quốc và Kyrgyzstan công bố.

Những nỗ lực của Kyrgyzstan nhằm giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại, chẳng hạn như xuất khẩu anh đào sang Trung Quốc, khó có thể tạo ra tác động đáng kể.

Theo số liệu do Tổng cục Hải quan Trung Quốc tổng hợp, kim ngạch thương mại song phương trong quý đầu tiên của năm 2024 đạt tổng cộng 4,815 tỷ USD. Mất cân bằng thương mại giữa hai nước đã rõ rệt: theo Bắc Kinh, xuất khẩu của Trung Quốc sang Kyrgyzstan đạt tổng cộng 4,163 tỷ USD, trong khi chỉ có 22 triệu USD hàng hóa và dịch vụ của Kyrgyzstan được vận chuyển đến Trung Quốc trong kỳ báo cáo.

Dữ liệu quý đầu tiên của Kyrgyzstan đưa ra một bức tranh thương mại tổng thể hoàn toàn khác. Ngày 13/5, Ủy ban Thống kê Quốc gia Kyrgyzstan báo cáo tổng kim ngạch thương mại của nước này với thế giới bên ngoài lên tới 3,7 tỷ USD.

Video đang HOT

Nhưng số liệu thống kê của Kyrgyzstan đã xác nhận tình trạng mất cân bằng lớn trong thương mại song phương có lợi cho Bắc Kinh: trong khi kim ngạch quý 1 với Trung Quốc đạt 1,63 tỷ USD thì xuất khẩu của Kyrgyzstan chỉ ở mức ít ỏi 18,8 triệu USD.

Kyrgyzstan có rất ít phương tiện để giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại. Hãng tin K-News đưa tin vào giữa tháng 5 rằng Bộ Nông nghiệp Kyrgyzstan đã đồng ý vận chuyển 10.000 tấn quả anh đào sang Trung Quốc trong năm nay. Nhưng giá trị của những mặt hàng xuất khẩu đó sẽ khó có thể làm giảm thâm hụt thương mại của Kyrgyzstan với Bắc Kinh.

Nga, cường quốc kinh tế trước đây thống trị ở Trung Á, giờ đây đã tụt hậu rất xa so với Trung Quốc trong thương mại song phương với Kyrgyzstan. Theo dữ liệu chính thức của Kyrgyzstan, khối lượng thương mại song phương với Nga trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 3 đạt 611,5 triệu USD.

Nhìn rộng hơn, kim ngạch quý 1 của Kyrgyzstan với Liên minh kinh tế Á-Âu (EAEU), bao gồm thương mại với Nga, Kazakhstan, Armenia và Belarus, đạt 868,4 triệu USD, chỉ bằng hơn 50% tổng kim ngạch của Trung Quốc trong cùng kỳ.

Kazakhstan, Uzbekistan tăng cường hợp tác năng lượng với Nga

Nhiều yếu tố đã làm thay đổi quan điểm của Uzbekistan và Kazakhstan trong hợp tác với Nga về khí đốt.

(Từ trái sang) Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev tại cuộc gặp ở Moskva ngày 7/10/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo nhận định của chuyên gia Cosimo Antonio Strusi thuộc Viện Phân tích Quan hệ Quốc tế (IARI), việc hợp nhất liên minh ba bên với Kazakhstan và Uzbekistan cho phép Nga tìm ra một lối thoát mới để xuất khẩu khí đốt tự nhiên, sau khi Moskva ngày càng rời xa thị trường châu Âu. Ở cấp độ địa chính trị, thỏa thuận này sẽ cho phép Nga khai thác vị thế là nhà cung cấp năng lượng để tăng cường ảnh hưởng ở Trung Á.

Cụ thể, cuối tháng 2 vừa qua, hãng thông tấn Gazeta.uz (Uzbekistan) đưa tin Chính phủ Uzbekistan dự định phân bổ 500 triệu đô la Mỹ để hiện đại hóa cơ sở hạ tầng năng lượng nhằm tăng hiệu quả. Khoản đầu tư này sẽ tạo điều kiện thuận lợi và tăng cường nhập khẩu khí đốt của Nga vào quốc gia Trung Á này, từ 9 tỷ mét khối như thỏa thuận ban đầu với Gazprom, lên 32 tỷ mét khối mỗi ngày.

Các bên đã đạt thỏa thuận chính thức hóa việc Nga gia nhập thị trường năng lượng Trung Á vào tháng 6/2023, nhân dịp Diễn đàn Kinh tế St. Petersburg với sự tham gia của Tổng thống Nga Vladimir Putin cùng người đồng cấp Uzbekistan là Shavkat Mirziyoyev và người đồng cấp Kazakhstan là Kassym-Jomart Tokayyev.

Thỏa thuận đã thiết lập liên minh khí đốt ba bên giữa Nga, Kazakhstan và Uzbekistan. Đây là một dự án do Điện Kremlin đề xuất nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển nguồn năng lượng này trong không gian hậu Xô Viết. Nga bắt đầu cung cấp khí đốt cho hai nước trên chính thức từ ngày 7/10/2023.

Nguồn gốc thỏa thuận và tác động địa chính trị

Ý tưởng thành lập liên minh khí đốt trên nảy sinh trong cuộc gặp giữa Tổng thống Putin và ông Tokayev vào tháng 11/2022, với khả năng có sự tham gia của nước láng giềng Uzbekistan. Tuy nhiên, trong những tuần tiếp theo, chính phủ hai nước Trung Á tỏ ra không quan tâm nhiều đối với dự án, có lẽ do lo ngại bị trừng phạt từ phương Tây trong thời điểm nhạy cảm liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine.

Sau đó, cả hai nước dần dần từ bỏ thái độ thờ ơ ban đầu, chấp nhận đề xuất của Nga và tham gia vào các cuộc đàm phán và ký kết thỏa thuận lịch sử.

Có rất nhiều lý do khiến cả Uzbekistan và Kazakhstan từ bỏ quan điểm ban đầu, bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng năng lượng nghiêm trọng ảnh hưởng đến toàn bộ Trung Á trong khoảng thời gian từ năm 2022 đến năm 2023. Bất chấp nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào, cả Kazakhstan và Uzbekistan cũng như những nước khác trong khu vực đã phải đối mặt với tình trạng mất điện và thiếu khí đốt liên tục trong những tháng mùa đông.

Nguyên nhân của tình trạng thiếu năng lượng có thể khác nhau, nhưng trong số các yếu tố quan trọng nhất, nhu cầu nội địa tăng lên và cơ sở hạ tầng yếu kém đã đóng một vai trò quan trọng. Hơn nữa, ở Uzbekistan, cuộc khủng hoảng càng trở nên trầm trọng hơn do lựa chọn của chính phủ loại bỏ một phần khí đốt sản xuất trong nước khỏi tiêu dùng trong nước, với mục đích phân bổ cho thị trường nước ngoài, đặc biệt là thị trường Trung Quốc. Chỉ trong giai đoạn gay gắt nhất của cuộc khủng hoảng mùa đông, Tashkent mới quyết định đình chỉ xuất khẩu sang Trung Quốc, trước sự phản ứng của người dân.

Thứ hai là thực tế không có đối tác và giải pháp thay thế khí đốt Nga nào mà đủ khả năng đáp ứng nhu cầu năng lượng của khu vực.

Việc thành lập liên minh khí đốt ba bên sẽ cho phép Nga vượt qua, ít nhất một phần, những khó khăn kinh tế mà nước này phải đối mặt sau khi quan hệ với châu Âu ngày càng xấu đi.

Trong ngắn hạn, nguồn cung khí đốt từ Moskva chắc chắn cũng sẽ hữu ích cho Uzbekistan và Kazakhstan, giúp tránh được một cuộc khủng hoảng năng lượng mùa đông mới, cũng như được hưởng lợi từ các khoản đầu tư do Nga thúc đẩy để tăng cường cơ sở hạ tầng địa phương. Đồng thời, nguồn cung cấp năng lượng của Nga có thể cho phép các nước Trung Á này khởi động lại xuất khẩu sang Trung Quốc, từ đó sẽ có thể hưởng lợi từ việc mua khí đốt với mức giá phải chăng để đáp ứng nhu cầu của mình.

Trong trung và dài hạn, thỏa thuận này dường như củng cố vai trò của Nga trong các động lực địa chính trị ở Trung Á, tái khẳng định vị thế của Moskva với tư cách là đối tác kinh tế, đồng thời là nhà bảo đảm an ninh năng lượng trong khu vực.

WSJ: Chip Mỹ chảy từ Trung Quốc tới Nga qua Trung Á Các tuyến thương mại xuyên khu vực ngày càng quan trọng đối với Nga nhằm đối phó với các lệnh trừng phạt của phương Tây liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine. Xuất khẩu hàng hóa lưỡng dụng của Trung Quốc sang Kazakhstan đã tăng mạnh kể từ khi xung đột ở Ukraine. Ảnh: WSJ Nga đang tăng cường nhập khẩu hàng...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Tổng thống Zelensky chơi 'tất tay' với Nga ?09:59

Cơ quan điều tra Hàn Quốc huy động 1.000 người bắt ông Yoon Suk Yeol08:15

Israel tấn công Yemen, tuyên bố sẽ truy lùng các thủ lĩnh Houthi17:48

3 người giàu nhất thế giới sẽ dự lễ nhậm chức của ông Trump08:24

Nga phản pháo lệnh cấm vận nặng nề nhất của Mỹ08:10

Nghi can phóng hỏa bị bắt tại khu vực cháy rừng Los Angeles06:54

Khu nhà giàu California hoang tàn sau thảm họa cháy rừng10:51

Lợi dụng cháy rừng ở California để đóng giả lính cứu hỏa hòng trộm cắp06:49

Rộ tin Hamas đồng ý thỏa thuận ngừng bắn, thả con tin tại Gaza08:14

Linh cữu cố Tổng thống Jimmy Carter về dưới mái vòm Điện Capitol10:02

Cựu binh Thái Lan bị nghi ám sát chính trị gia Campuchia01:19

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

'Tình huống đặc biệt nguy hiểm' giữa cháy rừng Los Angeles

22:10:13 17/01/2025

CNN ngày 15.1 đưa tin Cơ quan Thời tiết quốc gia Mỹ cảnh báo về tình huống đặc biệt nguy hiểm tại nhiều khu vực thuộc Los Angeles và Ventura (bang California), do có khả năng xảy ra gió giật giữa giai đoạn cháy rừng.

Chặng đường khó khăn của kinh tế Trung Quốc

20:23:49 17/01/2025

Trong những tháng gần đây, Trung Quốc đã công bố các biện pháp hỗ trợ mạnh mẽ nhất trong nhiều năm nhằm vượt qua những khó khăn từ tình trạng khủng hoảng nợ kéo dài trên thị trường bất động sản và chi tiêu tiêu dùng chậm.

Tăng cường giao lưu kết nối giữa thế hệ trẻ Việt Nam - Trung Quốc

20:04:31 17/01/2025

Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động, Việt Nam và Trung Quốc có thể hợp tác xây dựng chuỗi cung ứng ổn định, bền vững, tận dụng lợi thế địa lý và năng lực sản xuất của cả hai bên.

Tổng thống Zelensky thừa nhận thực tế 'phũ phàng' với tham vọng gia nhập NATO

19:48:53 17/01/2025

Bốn quốc gia mà Tổng thống Zelensky nói tới bao gồm Mỹ, Hungary, Slovakia và Đức đều phản đối việc Ukraine gia nhập NATO vì nhiều lý do khác nhau.

Việt Nam hoan nghênh Hoa Kỳ đưa Cuba ra khỏi 'danh sách các quốc gia được cho là tài trợ khủng bố'

19:46:33 17/01/2025

Đại hội đồng Liên hợp quốc, vì quyền lợi chính đáng của nhân dân Cuba, vì hòa bình ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực châu Mỹ và trên thế giới.

Hàn Quốc: CIO xin lệnh bắt giữ Tổng thống Yoon Suk Yeol

19:39:43 17/01/2025

Ông Yoon đang bị giam giữ tại một trung tâm giam giữ từ đêm 15/1, sau khi các điều tra viên bắt giữ ông tại nhà riêng và đưa ông đến văn phòng CIO ở Gwacheon, phía Nam thủ đô Seoul, để tiến hành hơn 10 giờ thẩm vấn.

Pakistan: Cựu Thủ tướng Imran Khan và vợ bị kết án tù trong vụ án tham nhũng

18:47:06 17/01/2025

Sau khi bị kết án, ông Khan nhấn mạnh ông không có ý định thỏa hiệp hay tìm kiếm sự giảm nhẹ hình phạt. Bà Bushra Bibi, người vừa được tại ngoại, đã bị bắt ngay tại tòa sau khi bản án được công bố.

Ông Trump sẽ tiếp cận và có thể thay đổi quyền lực tổng thống như thế nào?

18:45:17 17/01/2025

Ông Trump từng làm dấy lên nhiều tranh cãi về thẩm quyền của tổng thống trong nhiệm kỳ đầu tiên, và những tuyên bố của ông về quyền lực này tiếp tục khiến các chuyên gia phải lo ngại về những gì sẽ diễn ra trong 4 năm tới.

Boeing nối lại thử nghiệm máy bay thân rộng 777X sau thời gian dài đình chỉ

18:42:07 17/01/2025

Ban đầu, tập đoàn này có kế hoạch bàn giao chiếc 777X đầu tiên cho hãng hàng không Qatar Airways vào năm 2020, những đã phải lùi lại đến năm 2026.

Thỏa thuận ngừng bắn mang hy vọng cho hoạt động cứu trợ nhân đạo tại Gaza

18:40:18 17/01/2025

Cơ quan viện trợ người Palestine của Liên hợp quốc (UNRWA) tiếp tục vận hành các trung tâm y tế, phòng khám tạm thời và điểm y tế trên khắp Gaza.

Cháy rừng tại Nhật Bản sau cuộc diễn tập quân sự với chất nổ

18:37:59 17/01/2025

Trước đó, cơ quan khí tượng đã đưa ra cảnh báo thời tiết khô hanh tại khu vực phía Nam Hiroshima sau một thời gian dài không có mưa, đồng thời khuyến cáo người dân cẩn trọng khi sử dụng lửa.

Kiev xác nhận đàm phán về việc cử lực lượng gìn giữ hòa bình Pháp và Anh đến Ukraine

17:57:10 17/01/2025

Ông Yermak cũng lưu ý rằng bảo đảm an ninh quan trọng nhất đối với Ukraine vẫn là trở thành thành viên đầy đủ của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).