Pháp theo đuổi thỏa thuận hạt nhân ở Trung Á

Pháp đang có tham vọng gia tăng cường hiện diện ở Trung Á trong bối cảnh EU đang tranh giành ảnh hưởng với Nga và Trung Quốc.

Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev (phải) và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại cuộc gặp ở Astana ngày 1/11/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo tờ Politico (Mỹ), Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 1/11 bắt đầu chuyến công du tới Kazakhstan và Uzbekistan, nơi Paris hy vọng có được thỏa thuận về urani cho các nhà máy hạt nhân của nước này.

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng với các nhà cung cấp lớn hiện tại của EU là Niger và Nga.

Một quan chức Điện Elysée cho biết chuyến thăm của ông Macron tới hai nước thuộc Liên Xô cũ ở Trung Á nhằm mục đích mở rộng ảnh hưởng của Pháp trong khu vực.

Kazakhstan và Uzbekistan đều là nhà cung cấp urani hàng đầu của Pháp, vốn là nhiên liệu quan trọng cho các nhà máy hạt nhân.

Mùa hè năm ngoái, chính quyền quân sự đã tiếp quản Niger, nơi cung cấp 15% nhu cầu urani của Pháp, làm dấy lên câu hỏi liệu quốc gia châu Phi này có thể tiếp tục là nguồn cung cấp đáng tin cậy hay không. Tình hình nhập khẩu urani của Nga cũng không ổn định kể từ khi xung đột ở Ukraine nổ ra.

“Niger và Nga có thể đặt ra vấn đề về lâu dài nếu EU áp đặt các lệnh trừng phạt lĩnh vực hạt nhân. Chuyến thăm Trung Á của Tổng thống Macron giúp giải đáp phần nào những lo ngại đó”, một chuyên gia nghiên cứu về năng lượng châu Âu tại Viện Nghiên cứu Jacques Delors ở Paris cho biết.

Lĩnh vực hạt nhân của Nga cho đến nay vẫn chưa trở thành mục tiêu trừng phạt của EU nhưng các nước thành viên vẫn tiếp tục gây áp lực với Moskva. Lượng urani mà EU nhập khẩu từ Nga vào năm ngoái đã giảm 16% so với năm 2021, trong khi lượng urani từ Kazakhstan tăng hơn 14%.

Đầu năm nay, Yerzhan Mukanov, Giám đốc điều hành công ty hạt nhân nhà nước Kazatomprom, nói với Politico rằng ông nhận thấy sự quan tâm ngày càng tăng từ châu Âu và Kazakhstan có ý định trở thành nước đóng góp đáng kể cho thị trường hạt nhân châu Âu.

Công ty hạt nhân Orano của Pháp đang hoạt động ở Kazakhstan, nơi họ đã vận hành các mỏ urani từ những năm 1990 và gần đây hơn là ở Uzbekistan. Chủ tịch của Orano Claude Imauven đang tháp tùng ông Macron trong chuyến thăm cùng với 14 giám đốc điều hành người Pháp khác, trong đó có Luc Remont, người đứng đầu tập đoàn năng lượng khổng lồ EDF của Pháp.

Một quan chức Pháp cho biết các hợp đồng mới và quan hệ đối tác kinh doanh sẽ được công bố trong chuyến thăm, bao gồm cả lĩnh vực năng lượng. EDF cũng muốn là nhà cung cấp lò phản ứng hạt nhân cho nhà máy hạt nhân đầu tiên của Kazakhstan.