Nga tăng cường dùng tiền điện tử để giảm thiểu tác động từ lệnh trừng phạt của phương Tây

Theo tờ Moscow Times ngày 19/3, Nga đang tăng cường sử dụng tiền điện tử nhằm giảm thiểu tác động của các lệnh trừng phạt phương Tây , đặc biệt là trong các giao dịch liên quan đến đồng rúp.

Biểu tượng đồng xu rúp kỹ thuật số của Nga. Ảnh: AFP/TTXVN

Những hạn chế trong khả năng chuyển đổi, sự chậm trễ thanh toán và biến động tỷ giá hối đoái đã thúc đẩy chính quyền Moskva tìm kiếm các giải pháp thay thế, trong đó tiền điện tử trở thành một công cụ quan trọng. Tuy nhiên, việc mở rộng sử dụng tiền điện tử trong thương mại quốc tế vẫn gặp nhiều thách thức do sự giám sát của các cơ quan quản lý phương Tây và sự thận trọng của các đối tác thương mại.

Sau nhiều năm do dự, Nga đã có những bước đi đáng kể nhằm thúc đẩy và quản lý lĩnh vực tiền điện tử kể từ khi phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. Một bộ luật mới có hiệu lực từ tháng 11/2024 cho phép khai thác và sử dụng tiền điện tử trong giao dịch quốc tế, dù thanh toán trong nước vẫn bị cấm. Theo quy định, các công ty khai thác tiền điện tử lớn phải đăng ký với cơ quan thuế, trong khi các giao dịch quốc tế đã bắt đầu được thử nghiệm từ cuối năm 2024 với thời gian thí điểm kéo dài ba năm.

Một trong những động lực chính của Nga khi chuyển sang tiền điện tử là tận dụng chi phí năng lượng thấp để mở rộng ngành khai thác. Ông Igor Runets, Giám đốc điều hành Bitriver – công ty khai thác bitcoin lớn nhất Nga, cho biết tính đến năm 2023, Nga đã vươn lên trở thành quốc gia khai thác tiền điện tử lớn thứ hai thế giới và có thể sớm giành vị trí dẫn đầu. Chính phủ Nga cũng triển khai nhiều sáng kiến liên quan đến tiền điện tử với sự tham gia của các doanh nghiệp nhà nước lớn. Tập đoàn dầu khí Gazprom Neft đã công bố kế hoạch sử dụng khí đốt dư thừa trong quá trình khai thác dầu để phục vụ hoạt động khai thác tiền điện tử, tương tự như mô hình được áp dụng tại Oman.

Nga cũng coi tiền điện tử là công cụ thanh toán quốc tế quan trọng nhằm tránh sự kiểm soát của phương Tây. Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov nhấn mạnh rằng mục tiêu không chỉ là thu thuế từ hoạt động khai thác mà còn hợp pháp hóa tiền điện tử như một phương tiện thanh toán hàng hóa và dịch vụ với các đối tác quốc tế. Tiền điện tử có thể giúp cải thiện khả năng chuyển đổi tiền tệ và trong trường hợp sử dụng stablecoin gắn với các đồng tiền pháp định như USD, có thể mang lại tính ổn định cao hơn so với đồng rúp.

Theo Reuters, Nga đã bắt đầu chấp nhận tiền điện tử thông qua các bên trung gian để bán dầu cho Trung Quốc và Ấn Độ. Các công ty dầu mỏ Nga được cho là đang sử dụng bitcoin và stablecoin Tether ( USDT ) trong các giao dịch này. Không giống như bitcoin, USDT không thể khai thác nhưng có thể được mua bằng các loại tiền điện tử khác.

Việc gia tăng sử dụng tiền điện tử của Nga diễn ra trong bối cảnh các cơ quan quản lý phương Tây siết chặt giám sát lĩnh vực này. Mỹ gần đây đã trừng phạt sàn giao dịch tiền điện tử Garantex với cáo buộc rửa tiền, dẫn đến việc bắt giữ một công dân Nga tại Ấn Độ có liên quan đến hoạt động này. Washington cũng đã tịch thu 27 triệu USD liên quan đến Garantex.

Nhà phân tích lệnh trừng phạt, ông George Voloshin, cho biết có nhiều phương thức để thực hiện giao dịch tài chính không chính thức thông qua tiền điện tử, như việc sử dụng các sàn giao dịch không minh bạch hoặc các nền tảng giao dịch ngang hàng. Tuy nhiên, phương Tây đã cải thiện đáng kể khả năng giám sát các giao dịch blockchain, đặc biệt là đối với đồng bitcoin. Các công cụ phân tích blockchain cho phép cơ quan quản lý theo dõi các ví tiền điện tử và xác định mạng lưới giao dịch liên quan đến Nga.

Tuy nhiên, ông Voloshin cũng lưu ý rằng các dịch vụ “trộn tiền điện tử” – công cụ che giấu lịch sử giao dịch – có thể khiến việc theo dõi trở nên phức tạp hơn. Khi ngành tiền điện tử phát triển, các sàn giao dịch lớn ngày càng thắt chặt các biện pháp tuân thủ để tránh bị trừng phạt.

Một câu hỏi quan trọng đặt ra là liệu các đối tác thương mại lớn của Nga có sẵn sàng chấp nhận tiền điện tử trong các giao dịch thường xuyên hay không. Một số quốc gia như Trung Quốc và Ấn Độ có thể gia tăng thanh toán bằng tiền điện tử cho hàng xuất khẩu của Nga. Theo Reuters, một số công ty Trung Quốc có thể sử dụng trung gian để chuyển đổi nhân dân tệ sang tiền điện tử trước khi gửi đến Nga.

Tuy nhiên, nhiều quốc gia đối tác của Nga, bao gồm Kyrgyzstan và Trung Quốc, vẫn áp đặt các hạn chế nghiêm ngặt đối với tiền điện tử. Trung Quốc cấm hoàn toàn các sàn giao dịch và hoạt động khai thác tiền điện tử vì lo ngại công dân nước này có thể lách luật kiểm soát vốn và thực hiện các giao dịch ngoài tầm kiểm soát.