Nga sửa chữa nhà ga khiến xuất khẩu dầu của Kazakhstan sang EU gián đoạn
Đường ống CPC xử lý gần như toàn bộ lượng dầu xuất khẩu của Kazakhstan, điều này khiến các tuyến đường xuất khẩu dầu của nước này phụ thuộc nhiều vào Nga.
Bản đồ đường ống CPC từ Kazakhstan sang Nga. Ảnh: Seanews.com.tr
Việc xuất khẩu dầu của Nga và Kazakhstan thông qua cảng Biển Đen của Tập đoàn Đường ống Caspian (CPC) phải đối mặt với sự gián đoạn ít nhất một tháng khi việc sửa chữa bắt đầu diễn ra tại hai trong số ba điểm neo đậu (SPM), CPC xác nhận hôm 23/8.
CPC cho biết xuất khẩu dầu qua hai SPM đã bị đình chỉ do thiết bị bị hư hỏng vì thời tiết xấu. Nhà ga (cảng dầu) CPC ở Biển Đen, gần Novorossiysk, thuộc lãnh thổ Nga. Đường ống CPC xử lý gần như toàn bộ lượng dầu xuất khẩu của Kazakhstan, điều này khiến các tuyến đường cung cấp dầu của nước này cho châu Âu phụ thuộc nhiều vào Nga.
CPC cho biết thêm rằng kế hoạch kiểm tra SPM thứ ba tại điểm cuối Yuzhnaya Ozereyevka, một cảng phụ của Novorossiysk, sẽ dẫn đến việc đường ống cũng phải tạm thời đóng cửa trong nhiều giờ. Theo CPC, họ đang đàm phán với các chủ hàng nhằm thay đổi lịch trình bốc hàng để hoàn thành việc kiểm tra vào ngày 26/8.
Hồi tháng 3 vừa qua, 2 SPM tại nhà ga Novorossiysk đã bị hư hại trong một cơn bão và trở lại hoạt động vào tháng 4. Nhà ga này xử lý khoảng 1% nguồn cung dầu toàn cầu và là tuyến đường chính cho hầu hết các hoạt động xuất khẩu dầu của Kazakhstan.
Tập đoàn CPC lưu ý điểm neo đậu thứ ba đang hoạt động ở “chế độ chuyên sâu” và có thể tải tới 3,5 triệu tấn dầu mỗi tháng. Theo tính toán của Reuters, đó là 60-70% công suất bình thường của nhà ga. Kế hoạch tải hỗn hợp của CPC cho tháng 8 được đặt ở mức 5,026 triệu tấn, trong khi của tháng 9 là 5,153 triệu tấn. Các kế hoạch trên bây giờ sẽ phải được điều chỉnh do sự đình trệ về thời gian.
Video đang HOT
Tuy nhiên, nhà cung cấp dầu lớn nhất thông qua CPC, Tengizchevroil (TCO) do Chevron đứng đầu, cho biết hoạt động tải của họ qua tuyến đường này “hiện không bị gián đoạn”. TCO đã giảm sản lượng khai thác tại mỏ dầu Tengiz vào tháng 8 do kế hoạch bảo trì, dự kiến kết thúc vào tháng 9.
Nhà cung cấp lớn khác thông qua đường ống CPC, mỏ dầu Kashagan của Kazakhstan, cũng cắt giảm sản lượng trong tháng 8 do rò rỉ khí đốt hồi đầu tháng và đang dần nâng sản lượng.
Các cổ đông chính của CPC là nhà điều hành đường ống Nga Transneft với 24% cổ phần, KazMunayGas của Kazakhstan với 19% và Công ty liên hợp đường ống Chevron Caspian với 15%. Các công ty khác bao gồm LUKARCO BV (12,5%), Mobil Caspian Pipeline Company (7,5%), Rosneft-Shell Caspian Ventures Limited (7,5%) và Eni International (NA) NVSarl (2%).
Một tòa án Nga đã ra lệnh “đóng cửa tạm thời” vào ngày 6/7 của cảng dầu CPC ở Novorossiysk chỉ hai ngày sau khi Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev nói với Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel rằng nước này sẵn sàng xuất khẩu thêm dầu sang EU.
Các vụ đóng cửa nhà ga Novorossiysk đã diễn ra thường xuyên và trước đó nó đã bị đóng cửa vào tháng 6 do báo cáo phát hiện ra 50 chất nổ thời Thế chiến II trong vùng biển của cảng. Nó cũng đã ngừng hoạt động vào tháng 3 do thiệt hại vì một cơn bão gây ra. Trong ba tuần đóng cửa, thị trường thế giới mất khoảng một triệu thùng dầu.
Kazakhstan hàng năm cung cấp 67 triệu tấn dầu qua Nga cho châu Âu. Kazakhstan rất giàu dầu mỏ và khí đốt. Tuy nhiên, nước này cần khí đốt để tự tiêu thụ và không có đường ống để xuất khẩu khí đốt sang EU. Về dầu mỏ, họ có khả năng tăng xuất khẩu để bù vào lượng dầu mỏ của Nga bị giảm do các lệnh trừng phạt của EU.
Các phương tiện truyền thông tuần trước cho biết Kazakhstan dự kiến sẽ xuất khẩu một phần dầu thô của mình thông qua đường ống dẫn dầu lớn nhất của Azerbaijan từ tháng 9 tới, khi quốc gia này tìm kiếm các giải pháp thay thế cho tuyến đường mà Nga đe dọa đóng cửa.
Bỏ qua Nga, Kazakhstan bán dầu cho châu Âu qua đường ống Azeri
Kazakhstan bắt đầu đa dạng hóa tuyến đường xuất khẩu dầu của mình sau khi phụ thuộc chủ yếu vào hệ thống đường ống của Nga đến Biển Đen và đến các cảng biển Baltic.
Một đoạn đường ống Tengiz -Novorossiysk, được sử dụng để vận chuyển 2/3 lượng dầu xuất khẩu của Kazakhstan, cùng với dầu thô từ các mỏ của Nga, bao gồm cả những mỏ ở vùng Caspi. Ảnh: Tengrinews.kz
Theo hãng tin Euractiv.com ngày 15/8, Kazakhstan dự kiến bán dầu thô của mình thông qua đường ống dẫn dầu lớn nhất của Azerbaijan từ tháng 9 tới, khi quốc gia này tìm kiếm các giải pháp thay thế cho tuyến đường mà Nga cảnh báo đóng cửa.
Xuất khẩu dầu của Kazakhstan chiếm hơn 1% nguồn cung thế giới, tương đương khoảng 1,4 triệu thùng mỗi ngày (bpd). Trong 20 năm qua, chúng chủ yếu được vận chuyển qua đường ống CPC tới cảng Novorossiisk ở Biển Đen của Nga, nơi cung cấp khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu.
Hiện công ty dầu khí nhà nước Kazmunaigaz (KMG) của Kazakhstan đang thảo luận với chi nhánh thương mại của công ty nhà nước SOCAR của Azerbaijan để cho phép bán 1,5 triệu tấn dầu thô Kazakhstan mỗi năm thông qua đường ống Azeri để vận chuyển dầu đến cảng Ceyhan ở Địa Trung Hải của Thổ Nhĩ Kỳ.
Chỉ ở mức hơn 30.000 bpd, khối lượng này thấp hơn nhiều so với 1,3-1,4 triệu bpd thông thường chảy qua đường ống CPC. Dự kiến hợp đồng sẽ được ký vào cuối tháng 8 với dòng chảy qua đường ống Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC) và sẽ được thực hiện sau một tháng.
Ngoài ra, 3,5 triệu tấn dầu thô khác mỗi năm của Kazakhstan có thể được xuất khẩu vào năm 2023 thông qua đường ống Azeri đến cảng Supsa ở Biển Đen của Gruzia. Tổng khối lượng dầu vận chuyển qua các đường ống mới trên chỉ tương đương hơn 100.000 bpd, hoặc bằng 8% qua đường ống CPC. KMG và SOCAR đã từ chối bình luận về thỏa thuận cụ thể.
Dựa vào Azerbaijan sẽ cho phép Kazakhstan bỏ qua việc xuất khẩu dầu qua lãnh thổ Nga. Tháng trước, công ty dầu khí BP Azerbaijan cho biết họ sẽ chuyển hướng dòng chảy từ đường ống Baku-Supsa sang đường ống BTC lớn hơn.
Tuy nhiên, tuyến đường BTC mới có nghĩa là Kazakhstan sẽ phải dựa vào một đội tàu chở dầu nhỏ để đưa dầu qua Biển Caspi đến Baku từ cảng của họ tại Aktau, nơi có lượng dự phòng hạn chế.
Chất lượng cũng là một yếu tố khác cản trở thỏa thuận đạt được nhanh chóng. Hỗn hợp CPC cấp chính của Kazakhstan là loại dầu thô chua nhẹ được bán với giá chiết khấu đáng kể so với loại BTC hàng đầu của Azerbaijan, đây là loại trung bình, ngọt dễ tinh chế hơn.
Vào tháng 7, một tòa án Nga đã đe dọa đóng cửa CPC, khiến chính phủ Kazakhstan và các nhà sản xuất nước ngoài lớn phải thiết lập các hợp đồng khác như một biện pháp phòng ngừa.
Một tòa án Nga đã ra lệnh đóng cửa một kho dầu quan trọng để xuất khẩu dầu của Kazakhstan vào ngày 6/7, hai ngày sau khi Tổng thống Kazakhstan nói với Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel rằng nước này sẵn sàng xuất khẩu thêm dầu sang EU.
Việc không có lựa chọn thay thế nào thực tế như đường ống CPC làm tăng nguy cơ biến động hơn nữa trên thị trường năng lượng.
Ngay sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine vào tháng 2, giá dầu thô quốc tế đã chạm mức cao nhất trong 14 năm và giá vẫn ở mức cao, duy trì mức trung bình trên 100 USD / thùng trong tháng 7.
Nga tìm đến thị trường mới nào cho dầu khí xuất khẩu thay cho châu Âu Những tháng ngày châu Âu giữ vai trò "khách hàng ruột" mua năng lượng của Nga có thể sắp qua đi. Các chuyên gia đánh giá Nga cần tìm thị trường mới cho nguồn khí đốt và dầu mỏ của nước này. Tuy nhiên, các lựa chọn dường như khá hạn chế. Ấn Độ là nhà nhập khẩu dầu mỏ lớn thứ ba...