Nâng hạn mức bảo hiểm tiền gửi, xu hướng phù hợp với tình hình thực tế

Hạn mức bảo hiểm tiền gửi được hiểu là khoản tiền tối đa mà tổ chức bảo hiểm tiền gửi (BHTG) trả cho tất cả các khoản tiền gửi của một người gửi tiền thuộc đối tượng được bảo hiểm tại một tổ chức tham gia BHTG khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm. Việc chi trả BHTG cho người gửi tiền tại tổ chức nhận tiền gửi bị mất khả năng thanh toán là một trong những hoạt động bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền.

Đồng bộ với mục tiêu chung của chính sách BHTG

Vấn đề hạn mức luôn thu hút sự quan tâm của công chúng và đây là một trong những công cụ bảo vệ cũng như tác động trực tiếp đến người gửi tiền. Mới đây, Chính phủ đã công bố dự thảo Quyết định của Thủ tướng về hạn mức trả tiền BHTG với định hướng nâng lên so với mức áp dụng hiện nay.

Mục tiêu chính của hạn mức BHTG cần phải đồng bộ với mục tiêu chung của chính sách BHTG là bảo vệ người gửi tiền, đặc biệt là những người gửi tiền nhỏ lẻ và đồng thời góp phần nâng cao niềm tin của người gửi tiền, ngăn chặn sự rút tiền ồ ạt mất kiểm soát, ổn định hệ thống tài chính – ngân hàng. Bên cạnh đó, hạn mức phải đảm bảo phù hợp với sự phát triển của hệ thống ngân hàng, quy mô tiền gửi của người gửi tiền cũng như năng lực tài chính của tổ chức BHTG. Chính vì lẽ đó, các quốc gia trên thế giới đều định kỳ đánh giá lại hạn mức để thực hiện điều chỉnh khi cần thiết.

Theo Bộ nguyên tắc cơ bản phát triển hệ thống bảo hiểm tiền gửi hiệu quả (2014) và Hướng dẫn của Hiệp hội Bảo hiểm tiền gửi quốc tế (IADI), hạn mức bảo hiểm tiền gửi nên có giới hạn, đáng tin cậy và bảo hiểm cho phần lớn người gửi tiền, cụ thể là bảo vệ toàn bộ 90-95% người gửi tiền.

Theo số liệu khảo sát của IADI năm 2019, trong số 54 tổ chức bảo hiểm tiền gửi tính toán tỷ lệ người gửi tiền được bảo hiểm toàn bộ thì 44 tổ chức (chiếm 81%) bảo vệ toàn bộ trên 90% người gửi tiền được bảo hiểm. Mức chi trả tối đa bảo hiểm tiền gửi gấp 3-5 lần GDP/người tại từng quốc gia. Có thể kể đến hạn mức bảo hiểm tiền gửi tại Mỹ hiện là 250.000 USD, tại các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) là 100.000 EUR, tại Nga là khoảng 32.000 USD, tại Indonesia là hơn 150.000 USD, tại Malaysia là gần 60.000 USD…

Điều chỉnh hạn mức trả tiền bảo hiểm là cần thiết

Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam được thành lập vào năm 1999, hạn mức trả tiền bảo hiểm đã được điều chỉnh từ 30 triệu đồng năm 1999 lên 50 triệu đồng năm 2005 và gần đây nhất, ngày 15/6/2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 21/2017 về hạn mức trả tiền bảo hiểm, theo đó hạn mức bảo hiểm tiền gửi được nâng lên là 75 triệu đồng.

Tại thời điểm đó, với hạn mức 75 triệu đồng, Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam có khả năng bảo vệ toàn bộ được 87,32% số lượng người gửi tiền, vẫn thấp hơn mức khuyến nghị của IADI là 90 -95%. Tỷ lệ này cũng thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Thái Lan (99,83%), Mông Cổ (99,80%), Đài Loan (98,30%), Malaysia (98%), Singapore (91%).

Đánh giá về hạn mức bảo hiểm tiền gửi hiện nay, Phó thống đốc thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú nhận định, hạn mức trả tiền bảo hiểm 75 triệu đồng tại thời điểm hiện nay thấp hơn so với mong muốn, kỳ vọng của người gửi tiền.

Đến nay, có nhiều chỉ số kinh tế vĩ mô đã khác, việc điều chỉnh hạn mức trả tiền bảo hiểm theo hướng tăng lên để phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam đã được các cơ quan chức năng, trong đó có Ngân hàng Nhà nước và Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam nghiên cứu, tính toán và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, dự kiến sẽ nâng lên mức 125 triệu đồng.

Trong bối cảnh kinh tế vĩ mô, hệ thống ngân hàng Việt Nam có nhiều thay đổi, việc điều chỉnh hạn mức trả tiền bảo hiểm là cần thiết. Nếu như trước đây, hạn mức 75 triệu đồng đã bảo vệ được toàn bộ khoảng hơn 87% người gửi tiền đã tiệm cận thông lệ quốc tế. Với mức điều chỉnh dự kiến từ 75 triệu đồng lên 125 triệu đồng mỗi người gửi tiền được bảo hiểm tại một tổ chức tham gia BHTG trong Dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ đang được đưa ra lấy ý kiến, tỷ lệ người gửi tiền được bảo hiểm toàn bộ tại Việt Nam sẽ đạt 90,94%.

Đây là mức độ bảo vệ phù hợp, khi năng lực tài chính của tổ chức BHTG có thể ứng phó khi có rủi ro, đồng thời chi trả kịp thời cho người gửi tiền nếu phát sinh nghĩa vụ chi trả. Đặc biệt, dưới ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nền kinh tế cũng sẽ gánh chịu áp lực lớn.

Việc gia tăng hạn mức đạt thông lệ quốc tế ở thời điểm này mà không kèm theo việc tăng phí BHTG sẽ là một nỗ lực của hệ thống ngân hàng cũng như tổ chức BHTG để nâng cao hiệu quả bảo vệ người gửi tiền, đồng thời hỗ trợ cho quá trình hoạt động của các tổ chức tham gia BHTG.