Nâng chất hợp tác xã mới, mạnh tay xử lý đơn vị yếu kém
Đó là đề xuất và là chỉ đạo được đưa ra tại hội nghị triển khai Quyết định 461 của Thủ tướng Chính phủ về Đề án 15.000 hợp tác xã (tổ chức cuối tuần qua). Theo Bộ NNPTNT, hết quý II.2018 cả nước đã có 1.143 HTX nông nghiệp thành lập mới…
Phát triển nhanh nhưng chưa bền vững
Báo cáo về tình hình phát triển HTX nông nghiệp và liên kết chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp, đại diện Bộ NNPTNT cho hay, sau gần 5 năm thực hiện Luật HTX năm 2012, tình hình phát triển HTX nông nghiệp đã có những chuyển biến bước đầu, số lượng HTX nông nghiệp thành lập mới tiếp tục tăng.
Cụ thể, năm 2017 chỉ có 1.100 HTX mới được thành lập, nhưng mới chỉ qua quý II.2018 đã có 1.143 HTX nông nghiệp được thành lập mới, cao gấp hơn 2,5 lần so với cùng kỳ năm 2017.
Thu hoạch dưa chuột bao tử tại HTX rau sạch Yên Dũng (Bắc Giang). Ảnh: Hồng Phấn
Với tốc độ như vậy, theo nhận định của ông Ma Quang Trung – Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NNPTNT), đến cuối năm 2018, sẽ có khoảng 1.800 – 2.000 HTX được thành lập mới. Nhiều HTX nông nghiệp được tổ chức lại có quy mô phù hợp, áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất; tham gia liên kết nên đạt hiệu quả cao.
Đơn cử như tại Sơn La, tính đến hết 30.7.2018, toàn tỉnh này có 388 HTX nông nghiệp, 4 liên hiệp HTX, tuy nhiên số HTX hoạt động tốt mới đạt 20,3%. Trong năm 2017 tỉnh đã có nhiều chính sách hỗ trợ HTX phát triển như chính sách hỗ trợ ưu đãi tín dụng, theo đó đã có 25 HTX vay vốn tín dụng, luỹ kế với tổng số tiề.n 42,8 tỷ đồng. Có 101 HTX được hỗ trợ khoa học kỹ thuật và công nghệ mới với tổng kinh phí trên 17 tỷ đồng…
Tuy nhiên, theo ông Lò Minh Hùng – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La, bên cạnh những kết quả trên, việc phát triển HTX tuy khá nhanh nhưng còn bộc lộ nhiều hạn chế như trình độ năng lực quản lý và tổ chức các hoạt động dịch vụ của ban quản lý HTX chưa bắt kịp biến động thị trường; các cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác chưa đồng bộ…, do đó nhiều HTX cũng gặp khó khăn, hiệu quả chưa như mong muốn.
Xử lý dứt điểm HTX yếu kém
Video đang HOT
Nói về đề án thành lập mới 15.000 HTX đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, ông Ma Quang Trung cho biết, đề án đặt ra mục tiêu duy trì, củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của trên 4.400 HTX nông nghiêp đang hoạt động có hiệu quả, phấn đấu có trên 1.500 HTX ứng dụng công nghệ cao. Tăng tỷ lệ lên 25% HTX nông nghiệp ứng dụng các công nghệ cao thuộc nhóm công nghệ sinh học, công nghệ tự động hóa, bán tự động, công nghệ thông tin và công nghệ sản xuất vật tư nông nghiệp.
Mô hình trồng rau an toàn của HTX rau sạch Yên Dũng (Bắc Giang) có quy mô ban đầu 13ha. Để bảo đảm đầu ra cho sản phẩm, HTX đã ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với Công ty TNHH MTV Hưng Việt (huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương). Ảnh: Hồng Phấn
Đề án cũng đề ra mục tiêu phải nâng cao chất lượng hoạt động của các HTX nông nghiêp yếu, kém để phấn đấu có trên 5.400 HTX nông nghiêp hoạt động hiệu quả. Tạo điều kiện thành lập mới trên 5.200 HTX nông nghiêp trên các lĩnh vực có lợi thế ở các địa phương và hỗ trợ để hoạt động có hiệu quả.
Để đạt được 15.000 HTX làm ăn có hiệu quả, theo ông Trung, cần đầu tư khoảng 21.700 tỷ đồng và phải huy động từ nhiều nguồn kinh phí khác nhau, bên cạnh ngân sách nhà nước còn có nguồn lực xã hội và từ các tổ chức quốc tế.
Cũng theo ông Trung, hiện có khoảng 6.650 HTX nông nghiệp đã đăng ký lại theo Luật HTX năm 2012, 362 HTX chưa đăng ký lai nhưng vân đang hoat đông và hơn 700 HTX ngừng hoạt động. Số HTX ngừng hoạt động này có ở 35 tỉnh và tập trung nhiều ở các địa phương như: Hà Nội, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Lào Cai…
Nguyên nhân các HTX chưa giải thể được là khi giải thể bị vướng mắc về tài sản không chia. Một số HTX đã ngừng hoạt động từ lâu, các thành viên không còn ai mà theo quy định khi giải thể phải có thành viên HTX tham gia hoạt động HTX đó; một số HTX tài liệu, con dấu bị thất lạc, không thể phục vụ việc giải thể. Đặc biệt là một số địa phương chưa thực sự quan tâm trong việc giải thể những HTX này.
Chia sẻ với báo chí về những nhiệm vụ cấp bách cần triển khai ngay khi bắt tay vào thực hiện đề án trên, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường khẳng định: Đầu tiên là xử lý dứt điểm việc giải thể, chuyển đổi sang loại hình khác đối với các HTX yếu kém đã ngừng hoạt động. Đến hết tháng 6.2018, cả nước còn 709 HTX yếu kém đã ngừng hoạt động cần giải thể.
Bộ trưởng nhấn mạnh, các địa phương cần rà soát tình hình hoạt động và những khó khăn, vướng mắc của các HTX, từ đó có biện pháp cụ thể giúp các HTX yếu kém nâng cao chất lượng hoạt động. Hướng dẫn các HTX xây dựng phương án sản xuất kinh doanh, trong đó đẩy mạnh chuyển đổi phương thức hoạt động từ dịch vụ đầu vào sang sản xuất hàng hóa, đưa giống mới có năng suất, chất lượng tốt vào sản xuất, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật để sản xuất an toàn, kết nối với các doanh nghiệp tiêu thụ để xây dựng các mô hình liên hiệp HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả, tiêu thụ ổn định.
Theo Danviet
Thành lập mới 15.000 hợp tác xã: Mới hay chỉ là "ve sầu thoát xác"?
Để đổi mới sản xuất nông nghiệp, việc đẩy mạnh liên kết là một đòi hỏi tất yếu. Chính vì vậy, việc thành lập các hợp tác xã (HTX), liên hiệp HTX kiểu mới được coi là giải pháp trọng tâm gắn kết từng nông hộ nhỏ lẻ thành vùng sản xuất theo chuỗi, có sự tham gia của doanh nghiệp. Tuy nhiên, mục tiêu đến năm 2020 có 15.000 HTX, liên hiệp HTX hoạt động hiệu quả vẫn là chặng đường gian nan nếu những điểm nghẽn về cơ chế, chính sách và nguồn nhân lực không được giải quyết dứt điểm.
Chỉ 12% hoạt động hiệu quả
Theo báo cáo của Bộ NNPTNT, tính đến hết tháng 6.2018, cả nước có 39 liên hiệp HTX và 12.596 HTX đang hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, so với thời điểm cuối năm 2017 tăng 17 liên hiệp và 908 HTX. Chỉ tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2018, số HTX nông nghiệp được thành lập mới là 1.143 đơn vị (tốc độ tăng gấp 2,5 lần so với cùng kỳ năm 2017). Hiện, cả nước có hơn 4,1 triệu thành viên HTX nông nghiệp.
Bộ NNPTNT đặt mục tiêu đến năm 2020 có 15.000 HTX hoạt động hiệu quả. Ảnh: T.L
Cùng với quá trình thành lập mới, việc thanh lọc các đơn vị hoạt động kém hiệu quả cũng được các địa phương thực hiện. Theo đó, từ ngày 1.7.2013 đến tháng 12.2017, đã có 2.366 HTX nông nghiệp đã giải thể, sáp nhập. Tuy nhiên, hiện vẫn còn 795 HTX ngừng hoạt động nhưng chưa được giải thể (chiếm 6,8%).
Qua phân loại 9.266 HTX nông nghiệp năm 2017 cho thấy, số HTX hoạt động tốt chỉ chiếm 12% (1.115 HTX); 34,3% hoạt động khá (3.148 HTX); 41,3% đạt mức trung bình (3.830 HTX) và có tới 12,4% HTX xếp loại yếu (tương đương với 1.143 đơn vị). Các HTX hoạt động kém hiệu quả thì thu nhập của HTX và thành viên thấp là điều dễ hiểu, hiện bình quân thu nhập của HTX mới đạt 980 triệu đồng/đơn vị/năm; thu nhập bình quân của thành viên là 1,8 triệu đồng/người/tháng.
Thừa nhận thực tế này, ông Ma Quang Trung - Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn (Bộ NNPTNT) cho biết, sau khi đăng ký lại, hiện vẫn còn tồn tại nhiều HTX đông thành viên, hoạt động chủ yếu ở lĩnh vực cung cấp dịch vụ đầu vào (hiện chiếm khoảng 60%), tập trung nhiều ở khu vực Đồng bằng sông Hồng (khoảng 3.000 HTX). Do đông thành viên, hoạt động của HTX khó quản lý, liên kết của các thành viên lỏng lẻo và không quan tâm đến sự phát triển của HTX dẫn đến vai trò của HTX với thành viên còn hạn chế.
Chính vì số thành viên tham gia HTX so với số hộ nông dân sản xuất riêng lẻ chiếm tỷ lệ không cao nên sản xuất nông nghiệp của Việt Nam vẫn chủ yếu dựa vào nông hộ nhỏ lẻ, vai trò của kinh tế tập thể vẫn rất mờ nhạt. Do số lượng HTX hoạt động kém hiệu quả còn tương đối lớn, thu nhập của HTX và thành viên thấp nên tỷ trọng của kinh tế tập thể đóng góp cho nền kinh tế chỉ được khoảng 1%.
Theo ông Ma Quang Trung, một trong những lý do dẫn đến những yếu kém của HTX tồn tại trong thời gian dài dù Luật HTX đã ban hành và thực hiện được gần 5 năm là do trình độ quản trị của cán bộ HTX còn hạn chế (khoảng 60% cán bộ HTX nông nghiệp chưa học hết PTTH) dẫn đến việc tổ chức quản lý và xây dựng phương án sản xuất kinh doanh còn nhiều khó khăn (chỉ 48,5% số HTX nông nghiệp xây dựng và thực hiện phương án sản xuất kinh doanh).
Đó là chưa kể, phần lớn HTX thiếu vốn, cơ sở hạ tầng nghèo nàn; việc quản lý tài chính ở nhiều đơn vị chưa được nghiêm túc. Có nhiều nơi địa phương chưa quan tâm đúng mức đến hoạt động của HTX, ngược lại có những địa phương lại can thiệp quá sâu, khiến HTX không đơn thuần là một đơn vị sản xuất kinh doanh mà bị hành chính hóa khi phải thực hiện cả những nhiệm vụ chính trị, xã hội khác.
Bức tranh không mấy sáng sủa này của HTX cho thấy, tham vọng thành lập mới 15.000 HTX hoạt động hiệu quả không phải là điều dễ dàng.
Bao giờ lấy lại vàng son?
HTX đã từng có một thời kỳ phát triển rực rỡ rồi lụi tàn bởi những yếu kém trong quản lý và phương thức hoạt động. Đến nỗi có một thời nhắc đến HTX nông nghiệp là người ta nghĩ đến sự trì trệ. Chính vì vậy, muốn lấy lại những gì đã mất, để người dân có cái nhìn khác về HTX, rõ ràng cần có một cách làm mới. Ở đó, quyền lợi của mỗi thành viên phải được coi trọng.
HTX nhãn lồng Nễ Châu, xã Hồng Nam, TP.Hưng Yên (Hưng Yên) là một ví dụ. Dù vụ nhãn năm nay được mùa lớn, gây áp lực không nhỏ lên thị trường tiêu thụ nhưng các thành viên của HTX này, vẫn ung dung vì đầu ra đã có HTX lo với giá ổn định. Bà Trần Thị Bắc - Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX cho biết, HTX nhãn lồng Nễ Châu đang quản lý 22,8ha nhãn, trong đó có 10ha được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, sản lượng dự kiến đạt 380 - 400 tấn. Dù sản lượng tăng đáng kể nhưng chúng tôi cũng không quá lo lắng vì đã có một số DN, siêu thị đến ký hợp đồng tiêu thụ với giá 30.000 - 40.000 đồng/kg-bà Bắc cho biết.
Hiện, nhãn của HTX cũng đã theo các chuyến bay của Vietnam Airline từ sân bay Nội Bài tỏa đi muôn hướng. Chưa dừng lại ở đó, HTX đang có tham vọng đầu tư dây chuyền, máy móc làm nhãn đóng hộp để nâng cao giá trị gia tăng cho trái nhãn. Rõ ràng, nếu chỉ có từng nông hộ nhỏ lẻ, bà con khó làm được việc này.
Trong cuộc trao đổi với báo chí bên lề hội nghị trực tuyến triển khai thực hiện hiện Quyết định số 461/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Đề án phát triển 15.000 HTX, liên hiệp HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả đến năm 2020 sáng ngày 18.8, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường cũng coi HTX nhãn lồng Nễ Châu là một hình mẫu cho mô hình HTX kiểu mới. Ở đó, các thành viên là một mắt xích trong chuỗi liên kết, HTX xây dựng các phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả, kết nối với DN để tiêu thụ sản phẩm cho bà con.
Với hy vọng sẽ có thêm nhiều Nễ Châu trong tương lai, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng, 15.000 HTX phải trở thành hạt nhân để liên kết với DN, từ đó tạo thành hệ thống để đồng trục 8,6 triệu hộ nông dân cùng các HTX, các DN tạo thành chuỗi khép kín từ khu vực tổ chức sản xuất, vùng nguyên liệu, chế biến và xúc tiến thương mại, hoàn chỉnh chu trình sản xuất khép kín trên cơ sở đảm bảo mục tiêu chuỗi giá trị ngành hàng nông nghiệp.
Nếu HTX làm đúng nghĩa, tự nguyện, theo hướng thị trường, chắc chắn mô hình này sẽ trở thành thành tố quan trọng trong tái cơ cấu nông nghiệp- Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường khẳng định.
Theo Danviet
Cách nào để Chính phủ huy động 21.700 tỷ đồng phát triển hợp tác xã? Đó là số tiề.n huy động để đạt được mục tiêu đến năm 2020 có 15.000 HTX làm ăn hiệu quả. Các nguồn được huy động từ nhiều nguồn kinh phí khác nhau, bên cạnh ngân sách nhà nước còn có nguồn lực xã hội và từ các tổ chức quốc tế. Ngày 18.8, Chính phủ tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn...