Nâng cao ý thức chủ động phòng, chống dịch sốt xuất huyết
Thời tiết nắng mưa thất thường là điều kiện thuận lợi để dịch bệnh sốt xuất huyết (SXH) bùng phát trong cộng đồng.
Để giúp người dân hiểu rõ về bệnh SXH cũng như các biện pháp phòng bệnh hiệu quả, phóng viên (P.V) Báo Yên Bái đã có cuộc phỏng vấn bác sĩ chuyên khoa II Lại Mạnh Hùng – Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh xung quanh vấn đề này.
Phun thuốc diệt muỗi, giữ gìn vệ sinh môi trường là biện pháp hữu hiệu để phòng, chống bệnh sốt xuất huyết.
P.V: Xin bác sĩ cho biết về tình hình bệnh SXH trong cả nước và trên địa bàn tỉnh Yên Bái hiện nay?
Bác sĩ Lại Mạnh Hùng: Trong 6 tháng đầu năm 2024, cả nước ghi nhận 30.265 ca mắc SXH, 3 trường hợp tử vong. So với cùng kỳ năm 2023 giảm hơn 23,7% số mắc, riêng số ca tử vong giảm 5 trường hợp.
Tại tỉnh Yên Bái, tình hình bệnh SXH được kiểm soát tốt và tương đối ổn định. Tính đến ngày 24/7/2024, toàn tỉnh ghi nhận 26 ca mắc SXH, trong đó 12 ca xâm nhập, 14 ca không xác định yếu tố dịch tễ. Để chủ động phòng, chống dịch bệnh, Sở Y tế đã chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tiến hành điều tra, giám sát ca bệnh, giám sát côn trùng tại nơi ghi nhận ca bệnh không xác định yếu tố dịch tễ. Tất cả ca bệnh không xác định yếu tố dịch tễ được kiểm soát nguồn lây chặt chẽ kết hợp giám sát vector và huy động cộng đồng vệ sinh môi trường không cho muỗi vằn truyền bệnh SXH sinh sản, phát triển, ngăn chặn dịch bệnh truyền nhiễm bùng phát, lây lan.
Bác sĩ chuyên khoa II Lại Mạnh Hùng – Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh.
P.V: Bác sĩ có thể nói rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và mức độ nguy hiểm của bệnh SXH?
Bác sĩ Lại Mạnh Hùng: SXH Dengue là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến ở nước ta, dễ bùng phát vào mùa mưa và có nguy cơ gây thành dịch. Khi mắc bệnh, nếu người bệnh chủ quan, lơ là cho rằng sốt virus thông thường sẽ khiến bệnh trở nặng và gây nhiều biến chứng.
Video đang HOT
Nguyên nhân gây SXH do virus Dengue gây ra. Nguyên nhân lây lan dịch bệnh là do muỗi Aedes aegypti (muỗi vằn), vật trung gian truyền virus Dengue từ người mang mầm bệnh sang người khỏe mạnh. Bệnh xảy ra quanh năm, thường gia tăng vào mùa mưa. Bệnh nhân nhiễm với chủng virus nào thì chỉ có khả năng tạo nên miễn dịch suốt đời với chủng virus đó mà thôi. Chính vì vậy mà những người sống trong vùng lưu hành dịch Dengue có thể mắc bệnh sốt xuất huyết nhiều hơn một lần trong đời.
Triệu chứng của bệnh SXH thường trải qua 3 giai đoạn. Giai đoạn 1, các triệu chứng bệnh thường rất khó phân biệt với các loại sốt virus thông thường, thường biểu hiện sốt cao, đột ngột 39 – 40 độ C trong 1 hoặc 2 ngày đầu. Sau đó bệnh chuyển sang giai đoạn 2, tức từ ngày thứ 3 cho đến ngày thứ 7 kể từ khi bị sốt, các triệu chứng nặng của bệnh bắt đầu được nhận thấy như xuất huyết dưới da (ở mặt trước hai cẳng chân, mặt trong của cánh tay, bụng, đùi), chảy máu cam, chảy máu chân răng, thậm chí xuất huyết nội tạng (đái máu hoặc rong kinh, kinh nguyệt kéo dài ở phụ nữ). Bệnh chuyển sang giai đoạn 3, đó là giai đoạn hồi phục (người bệnh hết sốt và thể trạng bắt đầu tốt dần lên, có cảm giác thèm ăn, huyết động bắt đầu ổn định và người bệnh đi tiểu nhiều, các xét nghiệm tiểu cầu tăng dần lên và trở về trạng thái bình thường).
Bệnh SXH lây lan nhanh, có nhiều biến chứng nguy hiểm như: sốc mất máu, suy tim, gan, thận… Nếu không được chẩn đoán sớm và xử trí kịp thời rất dễ dẫn đến tử vong, đặc biệt trên phụ nữ có thai, trẻ em và bệnh nhân có mắc các bệnh mạn tính kèm theo. Những bệnh nhân SXH nặng có thể sẽ xuất hiện biến chứng rất khó lường với các dấu hiệu cảnh báo như: tất cả các triệu chứng của bệnh SXH nhẹ kèm theo tổn thương mạch máu và mạch bạch huyết, chảy máu cam, chảy máu ở nướu hoặc dưới da, gây ra vết bầm tím. Thể bệnh này có thể dẫn đến tử vong. Bệnh nhân có triệu chứng chảy máu, kèm theo huyết tương thoát khỏi mạch máu, chảy máu ồ ạt trong và ngoài cơ thể, sốc (mạch nhanh, nhẹ, khó bắt, huyết áp kẹt, tụt, khó đo).
P.V: Bác sĩ có khuyến cáo gì để người dân nâng cao ý thức chung tay phòng, chống bệnh SXH?
Bác sĩ Lại Mạnh Hùng: Đến nay, bệnh SXH chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Chính vì thế, biện pháp phòng bệnh chủ yếu và hiệu quả nhất là diệt muỗi, diệt lăng quăng/bọ gậy và phòng muỗi đốt. Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và mọi người xung quanh, người dân mỗi tuần hãy dành 10 phút để diệt bọ gậy/lăng quăng và thực hiện các biện pháp phòng bệnh như:
Kiểm tra, phát hiện và diệt lăng quăng trong các dụng cụ chứa nước sinh hoạt bằng cách thường xuyên thau rửa, đậy nắp kín bể và các vật dụng chứa nước, thả cá để tiêu diệt lăng quăng.
Thường xuyên thay nước ở các lọ hoa, thả muối hoặc hóa chất diệt bọ gậy vào bát nước kê chân chạn, bể cảnh, hòn non bộ, khay nước thải tủ lạnh… Loại bỏ các vật liệu phế thải, hốc nước tự nhiên, lật úp các vật dụng có thể chứa nước không sử dụng, để không cho muỗi đẻ trứng.
Ngủ màn phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày, mặc quần áo dài tay, dùng bình xịt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi, vợt điện muỗi… để diệt muỗi và phòng muỗi đốt. Tích cực phối hợp với ngành y tế trong các chiến dịch diệt bọ gậy/lăng quăng và các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch. Khi bị sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị kịp thời.
P.V: Xin cảm ơn bác sĩ!
Cách phòng lây nhiễm sốt xuất huyết tốt nhất
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm gây dịch do virus Dengue truyền từ người bệnh sang người lành do muỗi đốt.
Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến là trẻ em.
Sốt xuất huyết có thể gây bệnh nặng ở trẻ em do đề kháng kém hơn người lớn. Ảnh: Unsplash.
Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (CDC Đồng Nai), từ đầu năm đến ngày 11/7, trên địa bàn tỉnh ghi nhận 1.608 ca sốt xuất huyết (trong đó số ca trẻ bé hơn 15 tuổi là 941 ca, chiếm tỷ lệ 58,52%).
Trẻ em dễ mắc sốt xuất huyết hơn người lớn do bản tính hiếu động, ham chơi, thích chơi ở chỗ tối nên dễ bị muỗi tấn công. Đồng thời, trẻ thường chơi đùa, ra nhiều mồ hôi nên muỗi dễ phát hiện và đốt.
Trẻ nhỏ cũng thường không có khả năng bảo vệ mình khỏi sự tấn công của muỗi. Ngoài ra, khi bị muỗi đốt thì sức đề kháng của trẻ cũng yếu hơn người trưởng thành nên dễ mắc bệnh nặng hơn.
Đặc điểm của sốt xuất huyết ở trẻ em
Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em thường khởi phát đột ngột và diễn biến qua 3 giai đoạn sốt, nguy hiểm và hồi phụcc.
Ở giai đoạn sốt, trẻ em thường sốt cao đột ngột, liên tục. Trẻ nhỏ thì bứt rứt, quấy khóc. Trẻ lớn hơn thì than nhức đầu, chán ăn, buồn nôn, da xung huyết, đau cơ, đau khớp, nhức hai hố mắt; thường có chấm xuất huyết ở dưới da, chảy máu chân răng hoặc chảy máu mũi.
Sau giai đoạn sốt, trẻ đi vào giai đoạn nguy hiểm, thường rơi vào ngày thứ 3-7 của bệnh. Biểu hiện trẻ có thể còn sốt hoặc đã giảm sốt, có thể có các biểu hiện như đau bụng nhiều và liên tục hoặc tăng cảm giác đau nhất là ở vùng gan; nôn ói; vật vã, lừ đừ, li bì; chảy máu lợi, chân răng, tiểu ra máu.
Đến giai đoạn phục hồi, sau giai đoạn nguy hiểm 48-72 giờ, trẻ hết sốt, toàn trạng tốt lên, thèm ăn, huyết áp ổn định và tiểu nhiều; có thể phát ban hồi phục hoặc ngứa ngoài da.
Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em có biểu hiện lâm sàng đa dạng, diễn biến nhanh chóng, có thể dẫn đến sốc giảm thể tích tuần hoàn, rối loạn đông máu, suy tạng, nếu không được chẩn đoán sớm và xử trí kịp thời dễ dẫn đến tử vong.
Muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết ngày càng phát triển mạnh do khí hậu ấm lên. Ảnh: Deposit Photos.
Biện pháp phòng bệnh sốt xuất huyết cho trẻ em
Hiện nay, thời tiết tại Đồng Nai đang là giữa mùa mưa, có nhiều vũng nước đọng và nhiệt độ, độ ẩm thích hợp cho muỗi sinh trưởng, phát triển làm gia tăng nguy cơ mắc sốt xuất huyết đối với trẻ.
Muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết có màu đen, thân và chân có những đốm trắng, thường được gọi là muỗi vằn. Muỗi vằn cái đốt người vào ban ngày, đốt mạnh nhất là vào sáng sớm và chiều tối.
Loài vật này thường trú đậu ở các góc/xó tối trong nhà, trên quần áo, chăn màn, dây phơi và các đồ dùng trong nhà. Muỗi vằn đẻ trứng, sinh sản ở các ao, vũng nước hoặc các dụng cụ chứa nước sạch ở trong và xung quanh nhà như bể nước, chum, vại, lu, khạp, giếng nước, hốc cây... các đồ vật hoặc đồ phế thải có chứa nước như lọ hoa, bát nước kê chạn, lốp xe, vỏ dừa... Muỗi vằn phát triển mạnh vào mùa mưa, khi nhiệt độ trung bình hàng tháng vượt trên 20 độ C.
Để bảo vệ trẻ trước sự nguy hiểm của bệnh sốt xuất huyết, các bậc phụ huynh cần thực hiện tốt các biện pháp sau:
Bảo vệ trẻ khỏi bị muỗi đốt: Cho trẻ mặc quần áo dài tay, ngủ mùng cả ban đêm lẫn ban ngày, không để trẻ chơi ở nơi thiếu ánh sáng, ẩm thấp để tránh muỗi đốt, thoa thuốc chống muỗi lên những vùng da lộ ra ngoài để bảo vệ trẻ mọi lúc, cả ngày lẫn đêm.
Loại bỏ nơi sinh sống và sinh sản của muỗi, tiêu diệt lăng quăng/bọ gậy: Đậy kín tất cả dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng; thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa/bình bông; bỏ muối hoặc dầu hoặc hóa chất diệt ấu trùng vào bát nước kê chân chạn; hàng tuần loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên không cho muỗi đẻ trứng như chai, lọ, mảnh chai, vỏ dừa, mảnh lu vỡ, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá...
Để diệt muỗi, người dân có thể dùng bình xịt muỗi, vợt điện muỗi, tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch
Khi trẻ bị sốt, phụ huynh cần tránh tuyệt đối không dùng aspirin để hạ sốt vì nếu bị sốt xuất huyết, tác dụng phụ của thuốc có thể gây xuất huyết sớm và nặng hơn. Người nhà nên cho trẻ đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị, không tự ý điều trị tại nhà.
Khôn lường dịch sốt xuất huyết Tại Việt Nam, dịch sốt xuất huyết thường đạt cao điểm trong giai đoạn từ tháng 6 đến tháng 11 hằng năm. Nhưng từ đầu năm đến nay, cả nước đã ghi nhận 30.265 ca mắc sốt xuất huyết, nguy cơ bùng phát dịch cao. Sốt xuất huyết dưới da thường xảy ra vào ngày thứ 3 - 7 của bệnh. Ảnh: VNVC...