Năm nay nắng nóng kỷ lục, mưa lũ rất phức tạp

Tổ chức Khí tượng Thế giới cảnh báo các quốc gia cần nâng cao cảnh giác trước nguy cơ lũ lụt, hạn hán, bão nhiệt đới, đặc biệt là các thảm họa do biến đối khí hậu trong bối cảnh năm nay được dự báo nắng nóng kỷ lục. Việt Nam được nhận định là sẽ có một năm thiên tai khốc liệt.

Năm nay nắng nóng dự báo đến sớm và gay gắt hơn trung bình nhiều năm Ảnh: Nguyễn Hoài

Báo cáo Ban chỉ đạo T.Ư về phòng, chống thiên tai, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, nhiệt độ trung bình toàn cầu đạt mức cao kỷ lục trong giai đoạn 2010-2019 và 5 năm gần đây có nhiệt độ cao nhất trong 140 năm qua. Cơ quan Dự báo khí tượng Anh nhận định, năm 2020 tiếp tục là một trong những năm nóng kỷ lục, nhiệt độ toàn cầu có thể tăng 1,1 độ so với mức trung bình thời kỳ tiền công nghiệp.

Ở Việt Nam, từ đầu năm 2020 đến nay, nhiều hiện tượng thời tiết, khí hậu bất thường như mưa to kèm dông lốc, mưa đá liên tục xảy ra ở các tỉnh phía Bắc vào các thời điểm rất hiếm khi xảy ra, thậm chí chưa từng xảy ra như đợt mưa đá, mưa lớn dịp Tết Nguyên đán. Hạn hán, xâm nhập mặn gay gắt, kỷ lục tiếp tục ở Nam bộ, Trung bộ. “Đây là dấu hiệu cho thấy khả năng thiên tai khí tượng thủy văn năm 2020 sẽ khốc liệt, phức tạp, khó lường”, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia nhận định.

Nắng nóng đã xuất hiện sớm tại các khu vực phía Tây Bắc bộ và khu vực Trung bộ ngay đầu tháng 3/2020. Trong tháng 3/2020, nhiệt độ cả nước cao hơn cùng kỳ nhiều năm từ 1,5-2,5 độ, một số nơi thậm chí cao hơn tới 3 độ. Trong khi đó tại Nam bộ, nắng nóng kéo dài suốt từ cuối tháng ba đến giữa tháng 4.

Dự báo, nhiệt độ trung bình từ tháng 5 đến 10/2020 trên toàn quốc phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN) từ 0,5 đến 1 độ, riêng tháng 5/2020 tại Bắc bộ và Bắc Trung Bộ có khả năng cao hơn từ 1 đến 2 độ. Các đợt nắng nóng có khả năng tập trung từ nửa cuối tháng 4-5 ở phía Tây Bắc bộ, từ tháng 5 đến 6 ở phía Đông Bắc bộ, từ tháng 4 đến tháng 8 tại khu vực Bắc và Trung Trung bộ. Tại Đông Nam Bộ, nắng nóng tiếp tục xuất hiện nhiều ngày trong nửa cuối tháng 4 đến nửa đầu tháng 5/2020.
Mưa lũ phức tạp

Căn cứ vào số liệu thống kê về các năm hạn nặng và lũ lớn trong khoảng 20 năm qua, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, có cơ sở để nhận định sẽ xuất hiện lũ lớn, phức tạp trên các hệ thống sông trong mùa lũ năm nay và năm 2021.

Các tỉnh miền Trung, đặc biệt là Trung và Nam Trung bộ, từ nay đến hết tháng 8, tình trạng khô hạn thiếu nước, xâm nhập mặn kỷ lục có khả năng lan rộng, đặc biệt tại các tỉnh từ Quảng Trị đến Ninh Thuận. Tuy nhiên, giai đoạn cuối năm lại tập trung mưa lớn dồn dập.

Tại Tây Nguyên, Nam bộ, mùa mưa có khả năng đến muộn hơn so với trung bình, tình trạng ít mưa và khô hạn còn tiếp diễn cho tới nửa đầu tháng 5/2020. Trong năm 2020, ít có khả năng xuất hiện lũ sớm tại Đồng bằng Nam bộ. Đỉnh lũ năm ở đầu nguồn sông Cửu Long trên sông Tiền tại Tân Châu và sông Hậu tại Châu Đốc ở mức báo động 1, báo động 2, thấp hơn đỉnh lũ trung bình nhiều năm từ 0,2 đến 0,4m.

Tại Bắc bộ, lũ quét, sạt lở đất có nguy cơ cao xảy ra ở vùng núi, đặc biệt là ở khu vực Tây Bắc.

Những cơn bão năm 2020 trên khu vực biển Đông có xu hướng xuất hiện và hoạt động muộn hơn so với TBNN. Dự báo khả năng có khoảng 11-13 cơn bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên biển Đông, trong đó có 5-6 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta, tập trung nhiều ở khu vực Trung bộ và phía Nam trong những tháng nửa cuối năm 2020.

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, đã gửi công văn đến Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai, kiến nghị sớm rà soát các phương án ứng phó bão, mưa, lũ lớn.

NGUYỄN HOÀI