Năm nay nắng nóng kỷ lục, mưa lũ rất phức tạp

Mai Hoàng Minh09:12 16/04/2020

Tổ chức Khí tượng Thế giới cảnh báo các quốc gia cần nâng cao cảnh giác trước nguy cơ lũ lụt, hạn hán, bão nhiệt đới, đặc biệt là các thảm họa do biến đối khí hậu trong bối cảnh năm nay được dự báo nắng nóng kỷ lục. Việt Nam được nhận định là sẽ có một năm thiên tai khốc liệt.

Năm nay nắng nóng dự báo đến sớm và gay gắt hơn trung bình nhiều năm Ảnh: Nguyễn Hoài

Báo cáo Ban chỉ đạo T.Ư về phòng, chống thiên tai, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, nhiệt độ trung bình toàn cầu đạt mức cao kỷ lục trong giai đoạn 2010-2019 và 5 năm gần đây có nhiệt độ cao nhất trong 140 năm qua. Cơ quan Dự báo khí tượng Anh nhận định, năm 2020 tiếp tục là một trong những năm nóng kỷ lục, nhiệt độ toàn cầu có thể tăng 1,1 độ so với mức trung bình thời kỳ tiền công nghiệp.

Ở Việt Nam, từ đầu năm 2020 đến nay, nhiều hiện tượng thời tiết, khí hậu bất thường như mưa to kèm dông lốc, mưa đá liên tục xảy ra ở các tỉnh phía Bắc vào các thời điểm rất hiếm khi xảy ra, thậm chí chưa từng xảy ra như đợt mưa đá, mưa lớn dịp Tết Nguyên đán. Hạn hán, xâm nhập mặn gay gắt, kỷ lục tiếp tục ở Nam bộ, Trung bộ. “Đây là dấu hiệu cho thấy khả năng thiên tai khí tượng thủy văn năm 2020 sẽ khốc liệt, phức tạp, khó lường”, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia nhận định.

Nắng nóng đã xuất hiện sớm tại các khu vực phía Tây Bắc bộ và khu vực Trung bộ ngay đầu tháng 3/2020. Trong tháng 3/2020, nhiệt độ cả nước cao hơn cùng kỳ nhiều năm từ 1,5-2,5 độ, một số nơi thậm chí cao hơn tới 3 độ. Trong khi đó tại Nam bộ, nắng nóng kéo dài suốt từ cuối tháng ba đến giữa tháng 4.

Dự báo, nhiệt độ trung bình từ tháng 5 đến 10/2020 trên toàn quốc phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN) từ 0,5 đến 1 độ, riêng tháng 5/2020 tại Bắc bộ và Bắc Trung Bộ có khả năng cao hơn từ 1 đến 2 độ. Các đợt nắng nóng có khả năng tập trung từ nửa cuối tháng 4-5 ở phía Tây Bắc bộ, từ tháng 5 đến 6 ở phía Đông Bắc bộ, từ tháng 4 đến tháng 8 tại khu vực Bắc và Trung Trung bộ. Tại Đông Nam Bộ, nắng nóng tiếp tục xuất hiện nhiều ngày trong nửa cuối tháng 4 đến nửa đầu tháng 5/2020.
Mưa lũ phức tạp

Căn cứ vào số liệu thống kê về các năm hạn nặng và lũ lớn trong khoảng 20 năm qua, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, có cơ sở để nhận định sẽ xuất hiện lũ lớn, phức tạp trên các hệ thống sông trong mùa lũ năm nay và năm 2021.

Video đang HOT

Các tỉnh miền Trung, đặc biệt là Trung và Nam Trung bộ, từ nay đến hết tháng 8, tình trạng khô hạn thiếu nước, xâm nhập mặn kỷ lục có khả năng lan rộng, đặc biệt tại các tỉnh từ Quảng Trị đến Ninh Thuận. Tuy nhiên, giai đoạn cuối năm lại tập trung mưa lớn dồn dập.

Tại Tây Nguyên, Nam bộ, mùa mưa có khả năng đến muộn hơn so với trung bình, tình trạng ít mưa và khô hạn còn tiếp diễn cho tới nửa đầu tháng 5/2020. Trong năm 2020, ít có khả năng xuất hiện lũ sớm tại Đồng bằng Nam bộ. Đỉnh lũ năm ở đầu nguồn sông Cửu Long trên sông Tiền tại Tân Châu và sông Hậu tại Châu Đốc ở mức báo động 1, báo động 2, thấp hơn đỉnh lũ trung bình nhiều năm từ 0,2 đến 0,4m.

Tại Bắc bộ, lũ quét, sạt lở đất có nguy cơ cao xảy ra ở vùng núi, đặc biệt là ở khu vực Tây Bắc.

Những cơn bão năm 2020 trên khu vực biển Đông có xu hướng xuất hiện và hoạt động muộn hơn so với TBNN. Dự báo khả năng có khoảng 11-13 cơn bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên biển Đông, trong đó có 5-6 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta, tập trung nhiều ở khu vực Trung bộ và phía Nam trong những tháng nửa cuối năm 2020.

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, đã gửi công văn đến Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai, kiến nghị sớm rà soát các phương án ứng phó bão, mưa, lũ lớn.

NGUYỄN HOÀI

Đảm bảo nguồn nước sử dụng trong mùa khô

Hiên nay, nguôn nươc trư tại cac hồ trên đia bàn tinh thấp hơn 9% so vơi cùng kỳ năm trươc. Nguyên nhân là do nắng nóng keo dài nhiêu ngay, song do cac đia phương đã co sư chuân bi từ trươc nên vân đảm bao nguôn nươc cho sinh hoạt, sản xuât.

Hồ Sông Mây (H.Trảng Bom) có lượng nước trữ thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2019. Ảnh: K. Minh

Theo Công ty TNHH MTV Khai thac công trình thủy lơi Đông Nai, trên địa bàn tỉnh có 10 hồ chưa nươc lớn nằm ở cac huyên và TP.Long Khanh. Trong đó, một số có mưc nươc thâp hơn so với cung kỳ năm trươc là hồ Sông Mây (H.Trang Bom); hồ Gia Ui, hồ núi Le (H.Xuân Lộc); hồ Suối Vọng (H.Cẩm Mỹ)...

* Nắng nóng, khô hạn gay gắt hơn

Vài ngày gần đây, trên địa bàn tỉnh diễn ra mưa trái mùa, song lượng mưa rất nhỏ nên không đủ cung cấp cho lượng nước trữ của các hồ. Sở dĩ năm nay các hồ trong tỉnh có mực nước thấp hơn so với năm trước là do mùa mưa năm 2019 kết thúc sớm và lượng mưa ít nên lượng nước trữ trong hồ giảm. Bên cạnh đó, mùa khô năm 2019-2020 đến sớm, mức nhiệt độ cao hơn mọi năm nên các hồ tăng lượng phục vụ cho sinh hoạt, sản xuất.

Ông Lê Xuân Toàn, Phó giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Đồng Nai cho biết: "Tuy thời tiết năm nay khô hạn hơn những năm trước, nhưng nhờ chủ động từ trước nên những khu vực do các hồ cung cấp nước tưới, sinh hoạt vẫn đảm bảo. Khoảng 1 tháng nữa mới vào mùa mưa, song công ty đã kiểm tra và có khuyến cáo các địa phương kịp thời nên sẽ không xảy ra tình trạng khô hạn, thiếu nước".

Các công trình thủy lợi của tỉnh hiện đang cung cấp nước cho gần 30 ngàn ha cây trồng/năm (chủ yếu là lúa) ở các huyện như: Tân Phú, Định Quán, Xuân Lộc, Cẩm Mỹ, Trảng Bom. Ngoài ra, các hồ còn cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất công nghiệp với lượng khá lớn.

Dự tính, cuối tháng 4-2020, Đồng Nai mới bước vào giai đoạn chuyển mùa và mùa mưa chính thức bắt đầu từ tháng 5-2020. Từ nay đến đầu mùa mưa, có 1-2 đợt mưa trái mùa, nhưng lượng mưa không đáng kể.

Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn Đồng Nai Nguyễn Phước Huy cho biết: "Trong tháng 4 này, nền nhiệt độ trên địa bàn tỉnh sẽ tiếp tục cao hơn so với cùng kỳ năm trước 1-20C. Vì thế sẽ làm cho thời tiết nhiều ngày rất nắng nóng, khô hạn hơn. Mực nước trữ ở các hồ, đập trong tỉnh sẽ tiếp tục giảm mạnh". Những khu vực sử dụng nước sinh hoạt, nước tưới từ các hồ, đập sẽ chịu ảnh hưởng ít, còn những nơi dùng nước ngầm khả năng phải chịu đợt hạn lớn.

Trên địa bàn tỉnh có gần 160 ngàn ha cây lâu năm chủ yếu do người dân tự chủ động nguồn nước tưới và thường sử dụng nước ngầm. Nắng nóng kéo dài trong tháng 4 này sẽ ảnh hưởng mực nước ngầm ở nhiều khu vực và khả năng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến những nơi người dân đang dùng nước giếng khoan, giếng đào cho sinh hoạt, sản xuất.

* Cần thêm nhiều công trình thủy lợi

Hầu hết các địa phương trong tỉnh đều cho biết, cần thêm nhiều công trình thủy lợi như: hồ chứa, trạm bơm, kênh mương nội đồng để lấy nước mặt dùng cho sinh hoạt, sản xuất. Về lâu dài, sử dụng nguồn nước mặt góp phần bảo vệ tài nguyên nước, môi trường, tránh cho nguồn nước ngầm bị cạn kiệt.

UBND tỉnh đã phê duyệt quy hoạch thủy lợi Đồng Nai đến năm 2025 và định hướng đến năm 2035. Dự tính đến năm 2025, các công trình thủy lợi sẽ đảm bảo nước tưới cho khoảng 77,5 ngàn ha cây trồng và đến năm 2035, đạt 100% diện tích cây trồng cần phải tưới. Nguồn vốn để thực hiện các công trình thủy lợi trên hơn 15,15 ngàn tỷ đồng.

Phó chủ tịch UBND H.Tân Phú Nguyễn Hữu Ký cho hay: "Huyện đang phối hợp với tỉnh để thực hiện một số công trình thủy lợi, kênh mương nội đồng nhằm cung cấp nước tưới cho cây trồng ở những nơi có nguy cơ hạn cao vào mùa khô thuộc địa bàn các xã: Núi Tượng, Đắc Lua, Phú Điền. Tuy nhiên, thực tế nhiều nơi rất cần thêm nguồn kinh phí của tỉnh đầu tư cho kênh mương nội đồng đưa nước từ sông, hồ về tưới cho các cây trồng lâu năm". Lâu nay, trên địa bàn tỉnh, các công trình thủy lợi mới chỉ phục vụ chủ yếu cho cây lúa. Thực tế, lợi nhuận từ cây lúa mang lại không cao. Các cây trồng lâu năm nếu có nguồn nước tưới đầy đủ có thể cho lợi nhuận gấp 5-10 lần so với trồng lúa.

Tại các cuộc họp với sở, ngành, địa phương trong thời gian qua về đầu tư các dự án về hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn tỉnh, Phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Vĩnh nhấn mạnh: "Tỉnh sẽ ưu tiên thực hiện các dự án đem lại lợi ích cho nhiều người dân trong tỉnh như là đường giao thông, hồ, công trình thủy lợi. Vì các dự án trên hoàn thành giúp cho kinh tế phát triển". Dù được ưu tiên vốn đầu tư công để thực hiện các dự án về thủy lợi song các công trình triển khai còn rất chậm, do đó hiệu quả mang lại chưa được như mong muốn.

Khánh Minh

TPHCM "hạ nhiệt" sau cơn mưa trái mùa Sau trận mưa trái mùa đầu tiên vào chiều 8/4, nhiệt độ tại TPHCM đã hạ xuống dưới 35 độ C. Qua nhiều ngày nắng nóng trên 37 độ C kéo dài, chiều ngày 8/4 sau trận mưa trái mùa đầu tiên, nhiệt độ tại TPHCM đã hạ xuống dưới 35 độ C. Bầu không khí của thành phố cũng mát mẻ hơn....