Nam Cực đã ấm lên gấp 3 lần mức trung bình trong 30 năm qua

Một nghiên cứu mới được công bố cho thấy, Nam Cực đã ấm hơn gấp ba lần mức trung bình toàn cầu trong 30 năm qua.

Điều đó có thể có tác động rất lớn đến sự tan chảy của các dải băng ở Nam Cực, sinh vật biển trong khu vực và sự gia tăng của mực nước biển trên toàn cầu.

Trong nhiều năm, các nhà khoa học đã biết rằng các khu vực bên ngoài của Nam Cực đang ấm lên. Trước đây họ nghĩ rằng Nam Cực bị cô lập khỏi vấn đề nhiệt độ toàn cầu tăng.

“Điều này nhấn mạnh rằng sự nóng lên toàn cầu đang tiến đến những nơi xa xôi nhất”, Kyle Clem, nghiên cứu sinh tiến sĩ Khoa học khí hậu tại Đại học Wellington, đồng thời là tác giả chính của nghiên cứu cho biết.

Clem và nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu trạm thời tiết tại Nam Cực, cũng như các mô hình khí hậu để kiểm tra sự nóng lên ở bên trong Nam Cực. Họ phát hiện ra rằng từ năm 1989 đến 2018, Nam Cực đã ấm lên khoảng 1,8 độ C trong 30 năm qua với tốc độ 0,6 độ C mỗi thập kỷ, gấp ba lần mức trung bình toàn cầu.

Các nhà khoa học cho biết nguyên nhân chính của sự nóng lên đang làm tăng nhiệt độ bề mặt nước biển hàng ngàn dặm ở vùng nhiệt đới. Trong 30 năm qua, sự ấm lên ở vùng nhiệt đới phía tây Thái Bình Dương, một khu vực gần xích đạo phía bắc Australia và Papua New Guinea, có nghĩa là có sự gia tăng không khí ấm áp được mang đến Nam Cực.

Nhiệt độ nóng hơn đã được ghi nhận tại các khu vực khác của Nam Cực trong những năm gần đây và sự nóng lên gây hậu quả nghiêm trọng trên toàn cầu, đặc biệt đối với hàng triệu người sống trên bờ biển thế giới dễ bị ảnh hưởng bởi mực nước biển.

Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới, băng ở Nam Cực chứa đủ nước để tăng mực nước biển toàn cầu lên gần 60m. Vào tháng 3/2020, các nhà khoa học khí hậu đã ghi lại đợt nắng nóng đầu tiên tại một cơ sở nghiên cứu ở Đông Nam Cực. Vào tháng 2, nhiệt độ nóng nhất từng được ghi nhận ở Nam Cực là 18,3 độ C được đo tại trạm nghiên cứu Esperanza của Argentina.

Mất băng trong khu vực cũng đang tăng tốc với tốc độ đáng báo động trong vài thập kỷ qua. Trong 22 năm qua, một trong những sông băng khổng lồ ở Đông Nam Cực đã rút lui gần 5 km.

Ban đầu, các nhà khoa học nhận thấy Nam Cực thực sự lạnh hơn 1 độ C trong những năm 1970 và 1980, trong khi nhiệt độ toàn cầu đang tăng lên. Nhóm nghiên cứu cho biết thời kỳ mát mẻ là do các kiểu khí hậu tự nhiên xảy ra trong chu kỳ 20 – 30 năm. Sau đó, xu hướng đã tăng lên nhanh chóng và thật bất ngờ, chúng ta có gần 2 độ ấm lên vào đầu thế kỷ. Bước nhảy từ 1 độ làm mát lên 2 độ nóng lên biểu thị mức tăng 3 độ.

Trong khi đó, nhiệt độ toàn cầu đã tăng khoảng 1 độ C so với mức trước công nghiệp và mục đích là giữ nhiệt độ trung bình toàn cầu ở mức 1,5 độ C để ngăn chặn các tác động xấu nhất của khủng hoảng khí hậu.

Clem cho biết sự biến động cực đoan ở Nam Cực cho thấy sự biến thiên tự nhiên đang che giấu những tác động từ biến đổi khí hậu do con người gây ra.

Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng sự nóng lên là do sự thay đổi tự nhiên của nhiệt độ mặt nước biển trong nhiều thập kỷ. Nhưng các trình điều khiển khí hậu tự nhiên này hành động song song hoặc được củng cố bởi vấn đề phát thải khí nhà kính toàn cầu.

Cũng như sự can thiệp của con người từ khí thải nhà kính, các nhà nghiên cứu cho biết có một số quy trình tự nhiên hoạt động liên quan đến việc “sưởi ấm” Nam Cực.

Một hiện tượng khí hậu được gọi là Dao động Thái Bình Dương liên thập kỷ (IPO), chi phối nhiệt độ đại dương ở Thái Bình Dương, đã chuyển từ giai đoạn tích cực sang giai đoạn tiêu cực vào đầu thế kỷ XXI. Điều đó làm ấm vùng nhiệt đới phía tây Thái Bình Dương và gây ra những cơn bão dữ dội hơn.

Đồng thời, một hệ thống gió được gọi là Dao động Nam Cực (SAM) di chuyển về phía nam, mang lại sự ấm áp thêm từ vùng nhiệt đới đến Nam Cực. Sự thay đổi trong SAM là xuống lỗ ozone ở Nam Cực và gia tăng khí nhà kính. Các chuyên gia không chắc chắn điều gì gây ra sự thay đổi trong IPO, nhưng không loại trừ hoạt động của con người. Tất cả những điều đó đã khiến Nam Cực trở thành một trong những nơi nóng lên nhanh nhất trên hành tinh.

Do các ghi chép về nhiệt độ của Nam Cực chỉ quay trở lại năm 1957 nên các nhà khoa học không thể đưa ra một kết luận chắc chắn rằng sự nóng lên là do hoạt động của con người. Vì vậy, họ đã sử dụng các mô hình mô phỏng khí hậu Trái đất với nồng độ khí nhà kính đại diện cho thời kỳ tiền công nghiệp không có ảnh hưởng của con người.

Trong các mô phỏng, nhóm nghiên cứu đã tính toán tất cả các xu hướng 30 năm có thể xảy ra ở Nam Cực trong các mô hình đó. Họ phát hiện ra rằng sự nóng lên 1,8 độ C quan sát được cao hơn 99,9% của tất cả các xu hướng 30 năm có thể xảy ra mà không có ảnh hưởng của con người.

“Hầu như bất cứ nơi nào khác trên Trái đất, nếu bạn có 1,8 độ C nóng lên trong 30 năm thì điều này sẽ bị loại khỏi bảng xếp hạng. Nhưng kết quả không phải là 100%. Vì vậy, có khả năng sự nóng lên ở Nam Cực chỉ có thể xảy ra thông qua các quá trình tự nhiên, nhưng đó là một điều nhỏ bé”, Clem nhấn mạnh.