Mỹ xem xét lại hiệp ước Bầu trời Mở với Nga

Chính quyền Biden đang xem xét lại hiệp ước Bầu trời Mở được ký với Nga sau Chiến tranh Lạnh, sau khi Trump rút Mỹ khỏi thỏa thuận.

Chính quyền Tổng thống Joe Biden cho biết Mỹ đang tham vấn với các đồng minh về hiệp ước Bầu trời Mở, trong bối cảnh Nga sắp chính thức rời khỏi thỏa thuận này.

“Chúng tôi chưa quyết định về tương lai của việc Mỹ tái gia nhập hiệp ước Bầu trời Mở. Chúng tôi đang tích cực xem xét các vấn đề liên quan đến hiệp ước”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price nói trong cuộc họp báo ngày 11/5.

Mỹ rời khỏi hiệp ước Bầu trời Mở hồi tháng 11/2020, sau khi chính quyền tổng thống Donald Trump tuyên bố Nga vi phạm thỏa thuận vốn cho phép hai nước và các đồng minh giám sát không phận của nhau.

Nga hồi tháng 1 tuyên bố sẽ rút khỏi hiệp ước do không có tiến bộ nào trong thực hiện thỏa thuận sau khi Mỹ rút khỏi. Tổng thống Vladimir Putin đã trình dự luật rút khỏi hiệp ước Bầu trời Mở lên quốc hội.

Phát ngôn viên Price cho hay việc Nga tiếp tục không tuân thủ hiệp ước là một trong những yếu tố chính được Mỹ xem xét lần này. “Khi quá trình này diễn ra, chúng tôi khuyến khích Nga thực hiện các bước để tuân thủ hiệp ước trở lại”, Price nói.

Nga chưa bình luận về thông tin này.

Trinh sát cơ OC-135B chuyên thực hiện chuyến bay giám sát theo hiệp ước Bầu trời mở cất cánh từ căn cứ không quân Andrews, Mỹ, tháng 4/2018. Ảnh: Flickr/Timothee Savoure .

Tổng thống Biden khi nhậm chức tuyên bố sẽ có quan điểm cứng rắn hơn với Nga, song cởi mở hơn với các hiệp ước quốc tế sau khi Trump từ bỏ một loạt thỏa thuận đa phương.

Vài ngày sau khi nhậm chức, Biden gia hạn Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược Mới (New START) thêm 5 năm. Hiệp ước New START được Mỹ và Nga ký tháng 4/2010, giới hạn số đầu đạn hạt nhân trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu của hai nước.

Hiệp ước Bầu trời Mở được ký năm 1992 và có hiệu lực năm 2002, cho phép gần 30 quốc gia thành viên thực hiện các chuyến bay giám sát được báo trước qua lãnh thổ của nhau để theo dõi các hoạt động quân sự tiềm năng.

Quốc gia được giám sát sẽ nhận thông báo trước chuyến bay 72 giờ, lộ trình đường bay sẽ được gửi tới trước 24 giờ để nước này đề xuất sửa đổi. Hiệp ước cho phép các thành viên yêu cầu bản sao hình ảnh được chụp trong chuyến bay giám sát do nước khác thực hiện.

Nga và Mỹ từ lâu cáo buộc lẫn nhau vi phạm điều khoản của hiệp ước. Trump được cho cảm thấy tức giận khi trinh sát cơ Nga bay qua sân golf của ông ở New Jersey.

Bầu trời Mở là một trong những hiệp ước lớn mà Mỹ rút khỏi dưới thời Trump. Cựu tổng thống Mỹ cũng rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung với Nga, làm leo thang căng thẳng giữa Moskva và Washington, vốn đã xuống mức thấp nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh.