Mỹ tái kích hoạt lệnh trừng phạt Venezuela
Ngày 30/1, Mỹ tuyên bố sẽ tái kích hoạt các biện pháp trừng phạt với Venezuela, với lý do rằng Tổng thống Nicolas Maduro đã không tôn trọng các cam kết tổ chức một cuộc bầu cử tổng thống công bằng trong năm nay.
Đây không phải là căng thẳng mới nhất giữa Washington và Caracas bất chấp việc trước đó hai nước đã đạt được thỏa thuận ngầm.
“Trong trường hợp không có tiến triển, bao gồm việc cho phép tất cả các ứng cử viên tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm nay, Mỹ sẽ không gia hạn giấy phép mua dầu khí của Venezuela, khi giấy phép này sẽ hết hạn vào ngày 18/4/2024″, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Matthew Miller cho biết trong một tuyên bố. Cùng lúc, Washington thông báo sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt mới đối với công ty đại chúng Minerven, công ty khai thác vàng của Venezuela.
Trước đó, Mỹ đã quyết định giảm các lệnh trừng phạt với Venezuela được công bố sau thỏa thuận bầu cử được ký kết ở Barbados vào tháng 10/2023 giữa đại diện của Tổng thống Maduro và phe đối lập, nhằm tổ chức cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2024. Thỏa thuận này đã tạo cơ hội cho những người “có tham vọng tranh cử” ở Venezuela. Đáp lại, Washington đã gia hạn việc mua dầu khí của Venezuela trong thời gian 6 tháng.
Ứng cử viên đối lập Maria Corina Machado.
Nhưng, Tòa án Tối cao Venezuela tuần trước đã xác nhận ứng cử viên đối lập Maria Corina Machado không đủ tư cách trong cuộc bầu cử tổng thống, một quyết định bị Washington và Liên minh châu Âu lên án. Không có “cuộc bầu cử nào mà tôi không thể tham dự”, bà Machado phát biểu hôm thứ Hai, sau án phạt 15 năm mất tư cách tham dự bất cứ một cuộc bầu cử nào với lý do không đủ tư cách. Ở tuổi 56, người theo chủ nghĩa tự do nổi tiếng vì tính hiếu chiến này đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của phe đối lập Venezuela vào tháng 10/2023, với 92% số phiếu bầu.
Ông Nicolas Maduro tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai vào năm 2018 trong một cuộc bỏ phiếu bị phe đối lập tẩy chay và không được hơn 60 quốc gia công nhận, bao gồm cả Mỹ, quốc gia đã áp đặt một loạt lệnh trừng phạt đối với nước này. Venezuela được lãnh đạo từ năm 1999 bởi đảng Xã hội Thống nhất Venezuela (PSUV), đảng đầu tiên đưa ông Hugo Chavez lên nắm quyền và sau khi ông qua đời vào năm 2013, người kế nhiệm ông là Nicolas Maduro.
Theo báo cáo năm 2021 của Liên hợp quốc, các lệnh trừng phạt về kinh tế của Mỹ đã gây ra cái chết của hàng chục nghìn người Venezuela. “Các lệnh trừng phạt đối với ngành công nghiệp dầu mỏ đã phong tỏa nền kinh tế, đóng băng tài sản của Ngân hàng Trung ương. Các lệnh trừng phạt này có mục tiêu nhằm vào người Venezuela, các công dân và doanh nghiệp của nước thứ ba. Sự tuân thủ quá mức của các ngân hàng và doanh nghiệp từ nước thứ ba cũng góp phần làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng kinh tế-xã hội đã tồn tại từ trước. Không có tầng lớp nào trong xã hội không bị ảnh hưởng”, báo cáo kết luận.
Video đang HOT
Các nhà phân tích cấp cao cho biết, việc Mỹ tái áp đặt các lệnh trừng phạt đối với lĩnh vực dầu khí của Venezuela sẽ gây tổn hại đến doanh thu từ xuất khẩu dầu của nước này, hạn chế các khoản đầu tư mới vào lĩnh vực năng lượng và làm tăng nguy cơ thiếu hụt nhiên liệu trong nước. Theo công ty tư vấn Ecoanalitica có trụ sở tại Caracas, do được nới lỏng các lệnh trừng phạt, Venezuela dự kiến sẽ tăng tổng doanh thu từ dầu mỏ lên 20 tỷ USD trong năm nay, từ mức khoảng 12 tỷ USD vào năm 2023. Việc tăng xuất khẩu dầu thô và hóa dầu cho khách hàng thanh toán bằng tiền mặt ở các quốc gia từ Mỹ đến Ấn Độ đang thúc đẩy dự báo. Francisco Monaldi, Giám đốc Chương trình năng lượng Mỹ Latinh tại Viện Baker thuộc Đại học Rice, cho biết: “Việc giảm cấm vận đối với dầu thô của Venezuela đã đem lại nhiều tiền hơn cho công ty nhà nước PDVSA”. Ông nói thêm: “Nếu giấy phép bị rút, doanh thu sẽ lại giảm và các kịch bản về tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ và một cuộc bầu cử cạnh tranh sẽ mờ nhạt”.
Dù Mỹ tuyên bố các lệnh trừng phạt là vì lợi ích của Venezuela, nhưng trên thực tế, chính quyền ông Biden đang đe dọa sẽ thắt chặt hơn nữa. Vài tháng trước, Tổng thống Nicolas Maduro khi được hỏi về sự chỉ trích của Mỹ đối với hệ thống bầu cử Venezuela, đã cho biết: “Chúng tôi muốn các cuộc bầu cử không bị trừng phạt, phong tỏa, gây hấn và bị ảnh hưởng bởi chiến tranh kinh tế. Hãy dỡ bỏ mọi lệnh trừng phạt”. Ông Maduro khẳng định sẽ không bị tác động bởi những lời đe dọa của Mỹ và nhiều cuộc thăm dò cho thấy có nhiều khả năng ông sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới của đất nước.
Đây không phải là biểu hiện căng thẳng mới nhất trong quan hệ Mỹ-Venezuela. Hãng tin Sputnik của Nga ngày 23/1 đưa tin, Bộ trưởng Quốc phòng Venezuela Vladimir Padrino Lopez cáo buộc gã khổng lồ dầu mỏ Exxon Mobil của Mỹ đã đứng sau hỗ trợ cho kế hoạch ám sát thất bại vào năm 2023, nhằm vào Tổng thống Nicolas Maduro với mục đích khai thác nguồn tài nguyên phong phú của khu vực Essequibo. Tổng công tố Venezuela Tarek William Saab cho biết lực lượng an ninh nước này đã phá vỡ 5 âm mưu tấn công và khủng bố, 27 người đã bị giam giữ.
Những người bị bắt được cho là đã tuyển dụng quân nhân Venezuela và phối hợp với chính quyền Mỹ lên kế hoạch ám sát ông Maduro, Padrino và Freddy Bernal, Thống đốc bang Tachira của Venezuela. Ông Padrino Lopez tuyên bố: Chính phủ Mỹ, Cơ quan Tình báo Trung ương và Cục Quản lý ma túy bị cáo buộc đã tham gia vào các nỗ lực ám sát thất bại nhằm vào ông Maduro với mục đích “đẩy ông ấy ra khỏi cuộc chơi”, trong bối cảnh đang diễn ra cuộc đàm phán với Chính phủ Mỹ về việc dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt dầu mỏ đối với Caracas.
3 tỷ USD tài sản bị phong tỏa của Venezuela sẽ sớm được giải phóng
Liên hợp quốc sẽ quản lý quá trình này, và có thể thúc đẩy các cuộc đàm phán ở Mexico để giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị và xã hội của đất nước.
Tổng thống Nicolás Maduro trong một hội nghị tại Dinh Tổng thống (Palacio de Miraflores) vào ngày 16/10/2023. Ảnh: Bloomberg
Các nguồn quen thuộc với các cuộc đàm phán đã thông báo cho tờ El Pais (Tây Ban Nha) rằng tài sản bị phong tỏa trị giá 3 tỷ USD của Venezuela sẽ được giải phóng trong những tuần tới. Liên hợp quốc (LHQ) sẽ quản lý những tài sản này và số tiền sẽ được sử dụng cho các công trình công cộng và dự án y tế.
Việc giải ngân số tiền khổng lồ đã được thỏa thuận vào tháng 11/2022 trong các cuộc đàm phán diễn ra ở Mexico giữa đảng cầm quyền của Venezuela và các nhà lãnh đạo phe đối lập. Liên hợp quốc đã bày tỏ lo ngại về các khiếu nại pháp lý có thể xảy ra từ các chủ nợ của chính phủ, nhưng vào tháng 5 năm nay, chính phủ Mỹ đã đảm bảo rằng họ sẽ bảo vệ tài sản khỏi những khiếu nại đó. "Tiền sẽ sớm có" - nguồn tin của El Pais cho biết.
Chính phủ Tổng thống Nicolás Maduro ưu tiên giải phóng số tài sản trên vì mục đích phục hồi kinh tế, bằng cách phân bổ quỹ cho các trường học, bệnh viện và dịch vụ công. Động thái này cũng có thể thúc đẩy các cuộc đàm phán ở Mexico để ấn định một ngày cụ thể cho cuộc bầu cử vào năm 2024 ở Venezuela. Các đảng đối lập ở Venezuela dự kiến sẽ đoàn kết phía sau một ứng cử viên duy nhất.
Trở ngại chính hiện tại trong việc tiếp cận tài sản là khoản nợ nước ngoài đáng kể của Venezuela, lên tới hàng tỷ USD từ các khoản vay thương mại và phán quyết phạt của trọng tài.
Một số chủ nợ đang nhắm mục tiêu phong tỏa tài sản ở nước ngoài của Venezuela để thu hồi các khoản nợ của chính phủ và của công ty dầu khí nhà nước PDVSA. Ngân hàng Anh hiện nắm giữ 31 tấn vàng của Venezuela và Mỹ cũng nắm giữ tài sản đáng kể của Ngân hàng Trung ương Venezuela.
Tổng thư ký LHQ António Guterres đã bày tỏ lo ngại về tình trạng bế tắc pháp lý tiềm ẩn sẽ ngăn cản việc giải phóng những tài sản này, nhưng phía Mỹ cho biết họ sẽ cung cấp một sự bảo vệ ngoại giao đặc biệt. Các quan chức từ Bộ Ngoại giao và Kho bạc Mỹ đều có liên quan đến việc giải phóng tài sản của Venezuela.
"Ông Guterres đã sẵn sàng. Đã đến lúc phải lấy số tiền đó", những người tham gia đàm phán cho biết. Liên hợp quốc sẽ quản lý số tiền ở New York và đảm bảo chúng được phân bổ theo thỏa thuận.
Ông Jorge Rodríguez, trưởng đoàn đàm phán của chính phủ Venezuela tại Mexico, cho biết số tiền này là "nguồn tài nguyên hợp pháp của Nhà nước Venezuela" và việc thu hồi chúng "thể hiện quyền của người dân chúng tôi trong việc sử dụng và hưởng lợi từ tài sản và tài nguyên của chính họ đã bị phong tỏa bất hợp pháp".
Việc giải phóng quỹ không phụ thuộc vào bất kỳ sự nhượng bộ nào của chính phủ Venezuela, tuy nhiên các nhà lãnh đạo phe đối lập và hòa giải viên từ Na Uy hy vọng rằng điều đó sẽ thúc đẩy nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị và xã hội của đất nước.
Cộng đồng quốc tế, dẫn đầu là Tổng thống Pháp, Emmanuel Macron và Tổng thống Colombia, Gustavo Petro, đã bày tỏ quan ngại sâu sắc trước tốc độ chậm chạp của quá trình này. Người ta dự đoán rằng đến thời điểm hiện tại, ông Maduro đã có kế hoạch ngày chính xác tiến hành cuộc bầu cử tổng thống năm 2024, sự kiện cho phép sự tham gia của các chính trị gia đối lập hiện bị cấm tranh cử. Ngoài ra, sự hiện diện của các quan sát viên bầu cử quốc tế (giống như EU đã làm trong cuộc bầu cử khu vực năm 2021) sẽ là bắt buộc để đảm bảo sự công bằng và minh bạch của quá trình bầu cử.
Phe đối lập đang có chiến lược đưa ra một ứng cử viên duy nhất trong cuộc bầu cử sắp tới. Trừ những trường hợp bất khả kháng (hoàn toàn có thể xảy ra), cuộc bầu cử sơ bộ sẽ diễn ra vào ngày 22/10 để đề cử một ứng cử viên mạnh với sự ủng hộ cam kết của tất cả các đảng đối lập. Cuộc bầu cử sơ bộ sẽ do phe đối lập tổ chức mà không có sự tham gia của Hội đồng bầu cử quốc gia Venezuela (CNE).
Lúc này, bà María Corina Machado được cho là gương mặt sáng giá nhất, dù nhân vật này đã bị cấm tranh cử vào cơ quan công quyền trong 15 năm qua.
Người biểu tình Venezuela phản đối các lệnh trừng phạt của Mỹ. Ảnh: Getty Images
CNE gần đây đã bổ nhiệm người đứng đầu mới, Elvis Amoroso, một thành viên lâu năm của đảng cầm quyền. Ba trong số năm thành viên ban lãnh đạo CNE có quan hệ chặt chẽ với chính phủ, còn hai người còn lại thuộc phe đối lập. Trách nhiệm chính của CNE là tổ chức các cuộc bầu cử công bằng.
Tổng thống Maduro đã tuyên bố rằng những cuộc bầu cử này sẽ chỉ thực sự tự do khi các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ. Venezuela hiện bị hạn chế bán dầu, thiết lập các thỏa thuận thương mại, mua phụ tùng thay thế, thuê dịch vụ từ các công ty Mỹ, Canada và châu Âu cũng như tiếp cận tín dụng quốc tế và các quỹ bị đóng băng.
Trong năm qua, đã có một số nỗ lực thận trọng nhằm làm tan băng mối quan hệ Mỹ-Venezuela. Washington đã đề xuất Caracas làm nhà cung cấp năng lượng thay thế, do ảnh hưởng từ cuộc xung đột ở Ukraine.
Mỹ và Venezuela hiện đang mất niềm tin sâu sắc vào nhau. Các quan chức Mỹ tin rằng Venezuela luôn tìm ra lý do để không dân chủ hóa các thể chế và quy trình bầu cử của mình. Trong khi đó, Tổng thống Maduro đổ lỗi cho Washington vì đã bóp nghẹt đất nước bằng các biện pháp trừng phạt kinh tế và tìm cách lật đổ chính phủ hợp pháp bằng cách hỗ trợ những người như Juan Guaidó, tổng thống lâm thời tự xưng của Venezuela.
Giờ đây, có một cơ hội mới để tất cả các bên cùng nhau giải quyết những khác biệt bằng việc giải phóng tài sản bị phong tỏa. Mỹ có tiếng nói cuối cùng về việc giải ngân số tiền này và vẫn nuôi hy vọng về một thỏa thuận thương lượng. Lúc này, Tổng thống Maduro và nhà đàm phán Rodríguez phải thực hiện bước tiếp theo bằng cách ấn định ngày bầu cử. Cộng đồng quốc tế sau đó có thể làm việc hướng tới một quy trình bầu cử công bằng mà không gặp trở ngại về tài sản bị đóng băng.
Venezuela xử tù 17 đối tượng tham gia vụ ám sát Tổng thống Maduro Phóng viên TTXVN tại khu vực Mỹ Latinh đưa tin 1 tòa án của Venezuela ngày 4/8 đã kết án cựu nghị sĩ đối lập Juan Requesens 8 năm tù giam do dính líu tới âm mưu ám sát Tổng thống Nicolas Maduro bằng vật thể bay không người lái trong 1 cuộc mít tinh ở thủ đô Caracas hồi năm 2018. Tổng...