Mỹ muốn báo cáo của WHO về nguồn gốc Covid-19 ‘dựa trên khoa học’

Phúc Duy14:52 25/03/2021

Mỹ hy vọng cuộc điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về nguồn gốc đại dịch Covid-19 sẽ “dựa trên khoa học” và đề nghị nhóm chuyên gia quốc tế quay lại Trung Quốc để thu thập thêm chứng cứ.

Lực lượng an ninh canh gác bên ngoài Viện Virus học Vũ Hán trong chuyến thăm của nhóm chuyên gia quốc tế do WHO dẫn đầu ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc hôm 3.2 . Ảnh REUTERS

Ông Marc Cassayre, tham tán phái bộ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc ở Geneva (Thụy Sĩ), bày tỏ hy vọng nhóm chuyên gia quốc tế do WHO dẫn đầu đã có thể tiếp cận dữ liệu thô, gặp gỡ những người cần thiết để điều tra độc lập nguồn gốc Covid-19 trong chuyến thăm thành phố Vũ Hán (tỉnh Hồ Bắc) vào cuối tháng 1 và tháng 2, theo Reuters.

Nhóm chuyên gia quốc tế và đối tác Trung Quốc sẽ công bố báo cáo điều tra nguồn gốc Covid-19 trong tuần này.

“Chúng tôi hy vọng báo cáo sẽ dựa trên khoa học và là một bước tiến thực sự để thế giới hiểu được nguồn gốc của virus SARS-CoV-2 gây Covid-19 nhằm chuẩn bị tốt hơn cho các đại dịch trong tương lai. Chúng tôi dự báo nhóm chuyên gia quốc tế sẽ phải quay lại Trung Quốc để thu thập thêm chứng cứ để xác định rõ nguồn gốc SARS-CoV-2″, ông Cassayre nói trong buổi họp báo ngày 24.3.

Bị Mỹ phản ứng, WHO có hủy báo cáo điều tra nguồn gốc Covid-19 ở Trung Quốc?

Trước đó, cuộc điều tra đã nhiều lần bị trì hoãn và chính phủ Mỹ dưới thời tổng thống Donald Trump cáo buộc Trung Quốc che đậy thông tin về mức độ bùng phát ban đầu của dịch Covid-19 tại Vũ Hán hồi cuối năm 2019.

Một số thành viên trong nhóm chuyên gia quốc tế cho biết Trung Quốc không chia sẻ dữ liệu quan trọng để có thể chứng minh SARS-CoV-2 xuất hiện, lây lan trong nhiều tháng trước khi được Trung Quốc chính thức xác nhận hồi cuối tháng 12.2019.

Trong buổi họp báo kết thúc chuyến thăm Vũ Hán, ông Ben Embarek, người dẫn đầu nhóm chuyên gia quốc tế, cho rằng SARS-CoV-2 có thể bắt nguồn từ dơi nhưng không chắc chắn bằng cách nào virus có thể lây nhiễm sang con người. Ông Embarek cũng loại trừ giả thuyết virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm Vũ Hán.

Tuy nhiên, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus sau đó tuyên bố “vẫn để ngỏ tất cả giả thuyết” và cam kết đảm bảo minh bạch trong cuộc điều tra nguồn gốc Covid-19.

Hành trình trắc trở WHO truy nguồn gốc Covid-19

Cuộc điều tra nguồn gốc Covid-19 của WHO vấp nhiều trở ngại ngay từ khi bắt đầu và kết quả cuối cùng cũng chưa thể làm hài lòng dư luận.

Nhóm nhà khoa học của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tháng trước họp cùng các đối tác Trung Quốc để thống nhất kết luận cho câu hỏi đại dịch Covid-19 bắt đầu như thế nào. Cuộc họp diễn ra sau cuộc điều tra chung kéo dài bốn tuần tại Vũ Hán, thành phố đầu tiên nCoV xuất hiện. Nhiều người đã hy vọng cuộc điều tra của WHO có thể mang tới những câu trả lời rõ ràng hơn cho thế giới về nguồn gốc đại dịch.

Cuộc họp đã rút ra kết luận: Virus có thể truyền sang người từ động vật, cần nghiên cứu thêm liệu nó có lây lan qua thực phẩm đông lạnh hay không, và khả năng nCoV rò rỉ từ phòng thí nghiệm "cực kỳ khó xảy ra".

Tuy nhiên, một tháng sau, khi nhóm của WHO hoàn thành báo cáo cuối cùng về sứ mệnh ở Vũ Hán, một cuộc điều tra của Wall Street Journal đã phát hiện những thông tin mới về cách thành lập đội điều tra cũng như quyền hạn hạn chế của các nhà khoa học, đồng thời dấy lên nghi vấn đề tính minh bạch của kết quả điều tra.

Cuộc điều tra nguồn gốc Covid-19 có một khởi đầu không suôn sẻ, khi giới chức Vũ Hán đã thuê công ty khử trùng chợ hải sản Hoa Nam, nơi liên quan tới những ca bệnh đầu tiên vào tháng 12/2019. Nhiều nhân chứng cho biết trong chợ có động vật sống, nhưng quan chức địa phương ban đầu nói họ chỉ tìm thấy các mẫu đông lạnh và không mẫu nào dương tính với nCoV.

Nhân viên chuẩn bị khử trùng chợ hải sản Hoa Nam ở Vũ Hán hồi tháng 3/2020. Ảnh: Reuters.

Trung Quốc đã chống lại áp lực điều tra quốc tế, khi cho rằng đây là nỗ lực đổ lỗi cho họ, đồng thời trì hoãn điều tra trong nhiều tháng. Trong khi đó, những khẳng định ban đầu của chính quyền cựu tổng thống Donald Trump rằng virus bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm Trung Quốc đã cản trở nỗ lực ngoại giao để khiến Bắc Kinh cho phép tiến hành một cuộc điều tra cặn kẽ hơn.

Nhiều nhà khoa học khi đó cảnh báo thời gian càng trôi qua, cuộc điều tra sẽ càng khó khăn. Các chính phủ châu Âu đã soạn thảo nghị quyết kêu gọi điều tra độc lập để bỏ phiếu ở Đại hội đồng Y tế Thế giới, cơ quan ra quyết định của WHO. Nghị quyết được thông qua vào tháng 5, nhưng không chỉ định thời gian. Một số quốc gia muốn điều tra ngay lập tức, nhưng Trung Quốc phản đối, theo quan chức Mỹ.

10 ngày sau, Trump thông báo rút Mỹ khỏi WHO. Tuy nhiên, giới chức Mỹ vẫn muốn giúp định hình cuộc điều tra và vạch ra con đường để làm điều đó. Mỹ có một ghế trong hội đồng điều hành WHO cho tới năm 2021. Tuy nhiên, hội đồng gồm 34 thành viên đã không được tham vấn để đàm phán các điều khoản điều tra.

Thay vào đó, WHO trao đổi trực tiếp về chi tiết cuộc điều tra với Trung Quốc. Quan chức Mỹ đã thúc giục WHO tham vấn hội đồng nhưng không thành công. "Đây là tình huống có một không hai. Cách làm việc thông thường sẽ không còn phù hợp", quan chức này nói.

Lawrence Gostin, người đứng đầu Viện O'Neil về Luật Y tế Quốc gia và Toàn cầu tại Đại học Georgetown, từng là cố vấn cho WHO, cho biết việc tham vấn hội đồng đáng lẽ có thể giúp tăng cường đáng kể quyền lực chính trị của WHO.

WHO đã yêu cầu Mỹ giới thiệu chuyên gia cho nhóm điều tra, nhưng đã không liên hệ với ba người mà Washington đề xuất, theo nhiều quan chức Mỹ. Một nhà khoa học người Mỹ khác đã được lựa chọn tham gia sứ mệnh của WHO là Peter Daszak, nhà động vật học và chủ tịch EcoHealth Alliance, tổ chức phi lợi nhuận ở New York.

Daszak là người có kinh nghiệm "săn" nguồn gốc của virus gây bệnh cho người từ động vật, trong đó có 16 năm làm việc với các nhà khoa học Trung Quốc. Ông từng là thành viên nhóm xác định dơi là nguồn gây bệnh SARS. Tuy nhiên, một số quan chức và nhà khoa học Mỹ lo ngại công việc của Daszak ở Trung Quốc sẽ tạo ra xung đột lợi ích với cuộc điều tra.

EcoHealth từng tài trợ cho Viện Virus học Vũ Hán (WIV) trong nhiều năm theo chương trình của Viện Y tế Quốc gia Mỹ. WIV là tâm điểm cáo buộc của chính quyền Trump về nguồn gốc Covid-19.

Ngày 5/1, một số thành viên bắt đầu chuyến đi, nhưng quan chức Trung Quốc ngày hôm đó nói chưa thống nhất với WHO. Ít nhất một thành viên trong đoàn đã phải quay về giữa chuyến đi.

"Tôi thật sự thất vọng với thông tin này", Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nói tại một cuộc họp báo sau đó. Sáu ngày sau, Bắc Kinh thông báo nhóm điều tra sẽ được phép tới Vũ Hán vào 14/1.

Khi 15 thành viên chuẩn bị bay từ Singapore hôm 14/1, giới chức Trung Quốc đã chặn hai người trong nhóm sau khi xét nghiệm dương tính với kháng thể Covid-19. Cả hai đều cho kết quả âm tính trong nhiều xét nghiệm PCR sau đó.

13 thành viên còn lại của nhóm tới Vũ Hán và trải qua hai tuần cách ly ở khách sạn trước khi bắt đầu cuộc điều tra. Ngày 28/1, một năm kể từ khi Tổng giám đốc WHO thảo luận về cuộc điều tra với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, nhóm điều tra mới bắt đầu các chuyến đi thực địa và làm việc trực tiếp với đối tác Trung Quốc.

Ngoài thời gian nghiên cứu theo lịch trình được sắp xếp, họ phần lớn phải ở khách sạn do quy định kiểm soát dịch và không được ăn chung với những đồng nghiệp Trung Quốc. Liên lạc của họ với người ngoài nhóm đều bị hạn chế.

Ngày đầu tiên nhóm tới thăm một bệnh viện, nơi họ gặp bác sĩ mà Bắc Kinh xem là người đầu tiên đưa cảnh báo về bệnh viêm phổi lạ trên các kênh chính thức. Ngày tiếp theo, nhóm tới thăm một triển lãm kỷ niệm "chiến thắng quyết định trong cuộc chiến chống Covid-19", ca ngợi vai trò lãnh đạo của ông Tập. Ngày thứ ba, nhóm tới thăm chợ Hoa Nam và một chợ đầu mối khác để kiểm tra các cơ sở đông lạnh mà Bắc Kinh nói có thể lây lan virus.

"Mọi người nghĩ bạn có thể đi đến một quốc gia bất kỳ và nói rằng 'tôi muốn xem cái này cái kia'. Tôi không nghĩ ngoại giao hoạt động theo cách đó", Dominic Dwyer, nhà vi sinh vật người Australia và là thành viên nhóm nghiên cứu, nói.

Thành viên nhóm điều tra WHO tới thăm Viện Virus học Vũ Hán hôm 3/2. Ảnh: AFP.

Giữa các chuyến thăm thực địa, nhóm điều tra cho biết họ tổ chức các cuộc họp trực tiếp với đối tác Trung Quốc. Nhóm cũng có thể tới thăm những địa điểm mà họ yêu cầu như ba phòng thí nghiệm và những dữ liệu mà Trung Quốc đã tổng hợp.

Tuy nhiên, khi nhóm yêu cầu truy cập dữ liệu thô về các bệnh nhân, đặc biệt là những ca nhiễm đầu tiên, phía Trung Quốc đã từ chối. Các thành viên Trung Quốc đã chỉ ra rằng virus có thể đã lây lan ở các nước khác từ cuối tháng 11 và đầu tháng 12/2019, đồng thời đề nghị WHO nên xem xét liệu đại dịch có bắt nguồn từ bên ngoài nước này hay không. WHO hiện chưa thông báo kế hoạch điều tra nào ở các quốc gia khác.

"Không khí đôi lúc trở nên rất căng thẳng", Thea Fischer, nhà dịch tễ học Đan Mạch trong nhóm điều tra, nói. "Tôi là nhà khoa học và tôi chỉ tin vào dữ liệu. Tôi không tin vào bất kỳ điều gì người khác nói với tôi".

Căng thẳng gia tăng sau bài thuyết trình của đại diện ngân hàng máu Vũ Hán. Thành viên nhóm điều tra đã thúc ép họ cung cấp mẫu máu từ trước tháng 12/2019 mà họ xem là cách tốt nhất để xác định giả thuyết virus có thể lây lan ở Trung Quốc sớm hơn.

"Chúng tôi nói các ngài sẽ quay lại xem xét những mẫu máu cũ hơn chứ? Họ trả lời 'có nhiều yêu cầu về quy trình cho điều đó'", Dwyer nói. Ông nhớ lại đã tranh luận rằng các quốc gia có quyền bảo vệ quyền riêng tư của người hiến máu, nhưng cũng có cơ chế cho phép tiếp cận các mẫu máu trong trường hợp khẩn cấp. Nhóm điều tra cho biết phía Trung Quốc sau đó hứa hẹn sẽ cho phép kiểm tra những mẫu máu đông lạnh từ trước tháng 12/2019.

Trong chuyến thăm Viện Virus học Vũ Hán (WIV) hôm 3/2, tiến sĩ Daszak đã hỏi các nhà nghiên cứu của WIV lý do một cơ sở dữ liệu về virus của viện bị gỡ sau khi công bố. Nhà nghiên cứu nổi tiếng Thạch Chính Lệ cho biết viện phải gỡ cơ sở dữ liệu này sau khoảng 3.000 vụ tấn công mạng.

Sau cuộc họp để thống nhất kết quả điều tra, nhóm của WHO rời Vũ Hán. Một số thành viên đã nói với báo giới rằng họ không có thẩm quyền, chuyên môn hoặc quyền truy cập để kiểm tra toàn bộ WIV hoặc bất kỳ cơ sở nghiên cứu nào khác. Một số nói rằng họ thậm chí không thể tiếp cận dữ liệu thô hoặc ghi chép về an toàn, nhân sự, thí nghiệm, những yếu tố được xem là cần thiết cho một cuộc điều tra đầy đủ.

"Chúng tôi không được xem dữ liệu thực tế ở đó. Sẽ thật tốt nếu được xem chúng, đặc biệt là về việc xét nghiệm nhân viên của họ. Nhưng điều đó đã không thành công", Dwyer nói.

Thế giới ngóng chờ báo cáo điều tra nguồn gốc COVID-19 tại Vũ Hán Báo cáo của đoàn điều tra thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về nguồn gốc COVID-19 tại Vũ Hán sẽ được công bố trong tuần này trước sức ép gia tăng từ phía Mỹ và Trung Quốc. Một khu chợ ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc. Ảnh: Reuters Đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 đã khiến trên...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: who

Xem thêm Share

Xem nhiều

Thực hư tin Campuchia điều binh sĩ tới biên giới với Thái Lan sau vụ đối đầu08:43

Đòn giáng của ông Trump vào Ukraine trước ngưỡng cửa đàm phán với Nga09:07

Xung đột Nga - Ukraine trước bước ngoặt08:59

Vụ trộm bồn cầu làm bằng 98 kg vàng: nghi phạm ra tay trong 5 phút09:08

Báo Mỹ: Ông Trump "khó chịu" vì trang phục của ông Zelensky01:28

Lãnh đạo Mỹ - Ukraine khẩu chiến kịch liệt08:41

'Ông Trump rất thất vọng về ông Zelensky, muốn Ukraine thỏa thuận khoáng sản 500 tỉ USD'09:08

Ông Trump sẽ đích thân kiểm kê kho vàng trị giá 425 tỉ USD của Mỹ09:43

Ông Trump khen ông Zelensky dũng cảm, không cam kết hỗ trợ lực lượng châu Âu tại Ukraine08:00

Phát sốt đoạn phim ông Trump, ông Netanyahu nhâm nhi cocktail ở bãi biển Gaza08:01

Không chỉ Mỹ, Pháp cũng đàm phán về khoáng sản quan trọng với Ukraine09:14

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Cách thế giới Ả Rập ứng phó chính quyền Trump 2.0

21:41:15 04/03/2025

Tất cả sẽ được quyết định tại cuộc gặp cấp cao bất thường của tổ chức này vào ngày 4.3 tới ở thủ đô Cairo của Ai Cập.

Căng thẳng mới ở Syria

21:31:48 04/03/2025

Lực lượng thuộc chính quyền mới của Syria ngày 2.3 đã triển khai tại vùng ngoại ô Jaramana thuộc thủ đô Damascus sau cuộc đụng độ chết người với các tay súng người Druze.

Anh, Pháp đề xuất ngừng bắn một tháng ở Ukraine, không bao gồm trên bộ

21:26:11 04/03/2025

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho hay nước này và Anh đề xuất ngừng bắn một tháng ở Ukraine nhưng không bao gồm trên bộ, đồng thời thừa nhận lệnh ngừng bắn như vậy sẽ khó kiểm tra.

Sức khỏe Giáo hoàng Francis có chuyển biến tốt

21:22:29 04/03/2025

Vatican ngày 2.3 cho biết sức khỏe Giáo hoàng Francis ổn định, không cần dùng máy trợ thở sau khi ông trải qua đêm thứ 17 trong bệnh viện để điều trị viêm phổi. Tình trạng lâm sàng của ngài ổn định suốt cả ngày.

Biểu tình rung chuyển thủ đô Hàn Quốc

21:08:29 04/03/2025

Cuối tuần qua, thủ đô Seoul của Hàn Quốc chứng kiến làn sóng biểu tình rầm rộ liên quan Tổng thống bị luận tội Yoon Suk Yeol, theo Yonhap.

'Lái buôn vũ khí' đang nổi ở Indo - Pacific

21:04:45 04/03/2025

Song song việc tăng cường hợp tác an ninh và quốc phòng với nhiều bên, Nhật Bản hiện trở thành nhà cung cấp vũ khí đang nổi lên ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Tranh cãi về kế hoạch giảm thuế lâu dài tại Mỹ

21:00:00 04/03/2025

Kế hoạch của đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mỹ nhằm duy trì chính sách cắt giảm thuế của Tổng thống Donald Trump trong thời gian lâu dài đang gây lo ngại về vòng xoáy nợ nần có thể làm suy yếu tăng trưởng kinh tế.

EU điều chỉnh mục tiêu phát thải ô tô, giảm áp lực cho ngành công nghiệp

20:09:45 04/03/2025

Theo đề xuất sửa đổi, các nhà sản xuất sẽ có thời gian từ năm 2025 đến 2027 để đạt được mục tiêu giảm phát thải, thay vì chỉ xét riêng năm 2025 như quy định hiện tại.

Nhật Bản 'điền tên' vào Kỷ lục Guiness với công trình gỗ

20:04:37 04/03/2025

Với chủ đề Thiết lập tương lai cho cuộc sống bền vững , Expo 2025 Osaka dự kiến sẽ thu hút hàng triệu lượt khách quốc tế và là cơ hội để Nhật Bản giới thiệu các giải pháp công nghệ xanh và kiến trúc thân thiện với môi trường.

Châu Âu có thể đảm bảo an ninh cho Ukraine mà không có sự hỗ trợ từ Mỹ?

19:35:45 04/03/2025

Cuộc họp diễn ra sau chuyến thăm Nhà Trắng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, nơi ông đã có cuộc tranh luận căng thẳng với Tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó Tổng thống JD Vance.

Liệu có thể 'nhổ tận gốc' các trung tâm lừa đảo ở Myanmar?

19:35:13 04/03/2025

Nhưng bất chấp các hoạt động giải cứu và trục xuất này, bà Miller cho biết các nhóm tội phạm đang điều chỉnh lại, và 7.000 người đang chờ hồi hương chỉ là một phần nhỏ trong số các nạn nhân vẫn còn mắc kẹt bên trong các khu phức hợp lừa...

Phương pháp mới điều trị tắc nghẽn động mạch an toàn, hiệu quả

16:49:27 04/03/2025

Các giải pháp hiện có để thông tắc mạch máu như phẫu thuật mở động mạch và làm sạch mảng bám, hoặc đặt stent... có thời gian phục hồi lâu, đôi khi lại dẫn đến các biến chứng.