Mỹ lần đầu tiên sử dụng máy bay quân sự để trục xuất người nhập cư

Ngày 24/1, những người nhập cư nước ngoài đầu tiên đã bị phía Mỹ sử dụng máy bay quân đội trục xuất ra khỏi lãnh thổ nước này theo sắc lệnh mới ban hành gần đây của Tổng thống Donald Trump.

Người di cư trèo qua bức tường biên giới Mexico-Mỹ, gần cửa khẩu El Chaparral ở Tijuana, bang Baja California, Mexico. Ảnh: AFP/ TTXVN

Theo nguồn tin của Reuters từ quan chức chính quyền Mỹ, 2 máy bay quân đội C-17 đã bắt đầu chở những người di cư đang bị giam giữ tại nước này đến Guatemala, mỗi máy bay chở khoảng 80 người di cư. Theo hãng tin AP, các máy bay vận tải C-17 của không quân Mỹ chở người di cư bị trục xuất khỏi Mỹ đã hạ cánh vào sáng sớm ngày 24/1 (theo giờ địa phương) tại Guatemala.

“Guatemala và Mỹ cam kết chấm dứt tình trạng di cư bất hợp pháp và tăng cường an ninh biên giới. Bắt đầu bằng 2 chuyến bay hôm nay”, đại diện của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Honduras – quốc gia láng giềng với Guatemala – xác nhận đã tiếp nhận 2 chuyến bay trục xuất vào ngày 24/1 chở tổng cộng 193 người. Thứ trưởng ngoại giao Honduras Antonio Garcia cho biết chính phủ đã có thỏa thuận với Mỹ để chấp nhận từ 8 đến 10 chuyến bay mỗi tuần. Ông Antonio Garcia đã nói: “Câu hỏi lớn là họ sẽ yêu cầu chúng tôi thực hiện thêm bao nhiêu chuyến bay nữa. Chúng tôi sẽ lắng nghe họ và chúng tôi muốn họ lắng nghe các kế hoạch và mối quan tâm của chúng tôi”.

Trước đây, quân đội Mỹ đã từng sử dụng máy bay quân sự để di tản hàng loạt người từ nước này sang nước khác, trong đó có quá trình rút quân của Mỹ khỏi Afghanistan vào năm 2021. Trong ký ức nhiều người dân Mỹ thì đây có lẽ là lần đầu tiên nước này sử dụng loại máy bay quân sự này để vận chuyển người di cư.

Ngay trong ngày đầu nhậm chức, Tổng thống Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia về nhập cư bất hợp pháp, giao cho quân đội Mỹ nhiệm vụ hỗ trợ an ninh biên giới, ban hành lệnh cấm tị nạn rộng rãi và thực hiện các bước hạn chế quyền công dân đối với trẻ em sinh ra trên đất Mỹ.

Sắc lệnh hành pháp ngày 20/1 của ông Trump đã yêu cầu Lầu Năm Góc gửi số lượng quân cần thiết để giành được “quyền kiểm soát hoạt động hoàn toàn biên giới phía Nam của Mỹ”.

Đề cập đến vấn đề này, trong một bài đăng trên mạng xã hội X, người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết: “Các chuyến bay trục xuất đã bắt đầu”.

Lầu Năm Góc cũng cho biết quân đội Mỹ sẽ cung cấp các chuyến bay để tiến hành trục xuất hơn 5.000 người nhập cư bị chính quyền Mỹ giam giữ tại El Paso, Texas và San Diego, California. Đầu tuần này, chính quyền Mỹ cho biết quân đội nước này sẽ điều động thêm 1.500 binh lính đến khu vực biên giới với quốc gia láng giềng Mexico.

Các quan chức Mỹ cũng thông báo rằng quân đội đang chuẩn bị bổ sung binh lính đợt thứ 2 đến biên giới với Mexico và sớm nhất là trong tuần tới, có khả năng bao gồm cả quân từ Sư đoàn Không quân 82. Vị quan chức này cho biết số quân bổ sung có thể lên tới hàng nghìn người, tuy vậy vẫn chưa có quyết định chính thức nào được đưa ra.

Binh lính thuộc Sư đoàn Không quân 82 thường được huy động để nhanh chóng triển khai ứng phó với các cuộc khủng hoảng trên toàn thế giới, thường là ở các khu vực xung đột chứ không phải ở biên giới Mỹ với Mexico.

Theo hãng tin Reuters, trong tuần này, các bên liên quan đã có các cuộc thảo luận không chính thức về việc gửi tới 10.000 quân với các mốc thời gian khác nhau. Trong khi đó, số lượng binh lính được huy động sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố liên quan trong đó cũng cần tính đến khả năng sẵn sàng của quân đội.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, Tổng thống Trump đã ra lệnh điều động 5.200 quân nhằm giúp duy trì an ninh và bảo vệ biên giới với Mexico. Cựu Tổng thống mới mãn nhiệm Joe Biden cũng đã triển khai quân đội đến khu vực biên giới phía Nam này.

Ngoài ra, ngày 24/1, Chính quyền Trump cho biết sẽ mở rộng việc sử dụng quyền “trục xuất nhanh” để có thể áp dụng trên phạm vi toàn quốc. Trong thông báo được đưa ra, phía Mỹ nêu rõ: “Tác động của thay đổi này là tăng cường an ninh quốc gia và an toàn công cộng – đồng thời giảm thiểu chi phí cho chính phủ”. “Trục xuất nhanh” trao cho các cơ quan thực thi quyền hạn rộng rãi để trục xuất mà không yêu cầu đưa ra tòa di trú.

Quyền hạn này được tạo ra theo một đạo luật năm 1996, nhưng phải đến năm 2004, đạo luật này mới được sử dụng rộng rãi. Khi đó, Bộ An ninh Nội địa Mỹ cho biết họ sẽ sử dụng quyền trục xuất nhanh đối với những người bị bắt trong vòng 2 tuần sau khi nhập cảnh vào Mỹ bằng đường bộ và bị bắt trong phạm vi 100 dặm (160 km) tính từ biên giới. Điều đó có nghĩa là nó chủ yếu được sử dụng đối với những người di cư mới đến.