Mỹ chuyển vũ khí cho Ukraine qua NATO: Chiến lược mới hay động thái cấp bách?

Tổng thống Trump bất ngờ công bố kế hoạch bán hệ thống phòng không và tên lửa đánh chặn cho NATO, mở đường viện trợ gián tiếp cho Ukraine.

Đây là chiến lược lâu dài hay động thái khẩn cấp?

Tổng thống Volodymyr Zelensky thị sát cuộc tập trận của binh sĩ Ukraine cùng với các thiết bị quân sự, trong đó có hệ thống đánh chặn tên lửa Patriot, tại một địa điểm ở Đức. Ảnh: Reuters/TTXVN

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ, một tuyên bố gây chấn động từ Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đã mở ra hướng đi mới trong việc viện trợ quân sự cho Ukraine. Trên cơ sở đó, Mỹ sẽ bán vũ khí cho NATO, bao gồm các hệ thống phòng không tiên tiến và tên lửa đánh chặn, để Liên minh này sau đó có thể chuyển giao cho Kiev. Động thái này không chỉ cho thấy sự thay đổi chiến lược tiềm năng của Mỹ mà còn phản ánh nhu cầu cấp bách của Ukraine trước các cuộc tấn công liên tục từ Nga.

Tổng thống Trump đã tiết lộ trong một cuộc phỏng vấn với NBC News rằng Mỹ dự kiến cung cấp cho NATO một số lượng và chủng loại vũ khí chưa xác định, trong đó đáng chú ý là các hệ thống phòng không Patriot và tên lửa đánh chặn. Đây được xem là một cơ chế trung gian, cho phép NATO đóng vai trò cầu nối trong việc chuyển giao vũ khí cho Ukraine. Theo Axios, khả năng này đã được các đồng minh NATO thảo luận tại Hội nghị thượng đỉnh NATO gần đây nhất vào ngày 24 – 25/6, với các loại vũ khí tiềm năng bao gồm cả hỗ trợ phòng không và vũ khí tấn công.

Patriot và hơn thế nữa: Nhu cầu cấp thiết của Ukraine

Ukraine đã liên tục kêu gọi viện trợ thêm các hệ thống phòng không để phòng thủ trước các cuộc tấn công tên lửa và thiết bị bay không người lái (UAV) của Nga. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vào ngày 10/7 đã xác nhận rằng Ukraine đề nghị 10 hệ thống phòng không Patriot và tên lửa đánh chặn bổ sung. Những tín hiệu tích cực đã xuất hiện khi Đức sẵn sàng mua hai hệ thống Patriot từ Mỹ cho Ukraine, và Na Uy cũng bày tỏ ý định mua thêm một hệ thống nữa.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) nhận định rằng các hệ thống Patriot và tên lửa đánh chặn do Mỹ cung cấp là vô cùng quan trọng đối với khả năng phòng thủ của Ukraine, đặc biệt là trước các cuộc tấn công tầm xa vào ban đêm và tên lửa đạn đạo của Nga. Mặc dù số lượng cụ thể các hệ thống Patriot và các loại vũ khí khác mà Mỹ sẽ bán cho NATO vẫn chưa được công bố, nhưng động thái này mang lại hy vọng lớn cho Ukraine trong việc tăng cường năng lực phòng thủ.

Bên cạnh sáng kiến của Mỹ, các đồng minh châu Âu của Ukraine cũng không ngừng tăng cường viện trợ và thúc đẩy các sáng kiến sản xuất chung với ngành công nghiệp quốc phòng (DIB) của Ukraine. Bộ Tài chính Ukraine vào ngày 11/7 thông báo rằng Anh đã phê duyệt khoản vay trị giá 1,7 tỷ bảng Anh (khoảng 2,3 tỷ USD) nhằm tài trợ cho việc cải thiện năng lực phòng không của Ukraine. Đây là một khoản viện trợ đáng kể, cho thấy cam kết của London trong việc hỗ trợ Kiev.

Đáng chú ý, Ủy ban châu Âu và Bộ Chuyển đổi số của Ukraine đã công bố Sáng kiến BraveTech EU. Sáng kiến này đặt mục tiêu đẩy nhanh chu kỳ đổi mới của DIB châu Âu, mở rộng các dự án Quỹ Quốc phòng châu Âu (EDF) hiện có và tăng cường mối quan hệ giữa các công ty quốc phòng Ukraine và châu Âu, dự kiến bắt đầu từ mùa thu năm 2025. Điều này không chỉ giúp Ukraine tăng cường năng lực sản xuất vũ khí mà còn thúc đẩy sự hợp tác sâu rộng hơn trong lĩnh vực công nghiệp quốc phòng giữa Ukraine và các nước châu Âu.

Ngoài ra, Bộ Quốc phòng Ukraine vào ngày 10/7 đã ký một thỏa thuận với Bộ Tư lệnh Chuyển đổi NATO, cho phép nhân viên Ukraine tham dự Trung tâm Phân tích, Đào tạo và Huấn luyện chung NATO-Ukraine (JATEC). Thỏa thuận này sẽ giúp nâng cao năng lực và kiến thức của quân nhân Ukraine, chuẩn bị tốt hơn cho các thách thức trong tương lai.

Trong bối cảnh nhận được sự hỗ trợ từ các đối tác quốc tế, Ukraine cũng không ngừng nỗ lực tự thân, đặc biệt là trong việc mở rộng sản xuất và đổi mới UAV đánh chặn để chống lại UAV của Nga.

Trưởng ban Quản lý Quân sự Thành phố Kiev Timur Tkachenko vào ngày 11/7 tuyên bố rằng Kiev sẽ phân bổ 260 triệu hryvnia (tương đương 6,2 triệu USD) cho chương trình “Bầu trời sạch của Ukraine”. Mục tiêu của chương trình là sử dụng UAV đánh chặn để bảo vệ Kiev khỏi các cuộc tấn công bằng UAV tầm xa vào ban đêm của Nga. Ông Tkachenko cho biết dự án sẽ tài trợ thêm thiết bị, thành lập một trung tâm huấn luyện UAV đánh chặn và một số đơn vị UAV đánh chặn di động.

Mặc dù UAV đánh chặn đang đóng vai trò ngày càng quan trọng, các hệ thống phòng không Patriot do Mỹ cung cấp vẫn là hệ thống duy nhất có khả năng bắn hạ tên lửa đạn đạo của Nga. Như vậy, chiến lược mới của Mỹ trong việc bán vũ khí cho NATO để hỗ trợ Ukraine, cùng với sự tiếp tục viện trợ và hợp tác của các đồng minh châu Âu, đang mở ra một giai đoạn mới trong việc tăng cường năng lực phòng thủ của Ukraine.