Muôn vẻ gói xôi ăn sáng của người Hà Nội: Xôi xéo đậu xanh là mỹ vị, xôi gấc hết vèo trong vòng nốt nhạc

Người Hà Thành xưa nay muôn nghìn cách ăn sáng nhưng không thể thiếu được gói xôi sáng được bọc trong lớp lá xanh dậy mùi thơm phức. Trên khắp các con phố Hà Nội, đâu đâu cũng có thể bắt gặp gánh xôi nhỏ nhưng luôn có hàng người xếp hàng dài đợi mua.

Phong cách ăn xôi sáng của người Hà Nội

Quả thật, dù xôi sáng là món ăn truyền thống của Việt Nam với đủ cách chế biến, bày biện khác nhau nhưng với người Hà Nội, gánh xôi là một điều gì đó đặc trưng không thể thiếu ở góc phố Thủ đô. Từ 5h30 sáng, lang thang dọc những con đường lớn đến con ngõ nhỏ, đếm không xuể những gánh xôi tất bật chuẩn bị cho hàng buổi sáng. Những gánh xôi tuy nhỏ, chỉ 2 – 3 thúng và một số đồ vật khác đựng các phần ăn kèm nhưng lúc nào cũng đầy khách hàng chờ mua.

Một gói xôi xéo đầy ắp

Tại đường Nguyễn Phong Sắc (Cầu Giấy, Hà Nội), gánh xôi của chị Trần Thị Hiển đã gắn bó với người dân quanh khu vực này. Chị Hiển cho biết: “Mở hàng từ khoảng 6 giờ sáng đến 9 giờ gần như bán xong. Những ngày cuối tuần như thứ 7, Chủ nhật, mọi người dậy sớm đi tập thể dục nên cũng tranh thủ mua xôi, có hôm mới 7 rưỡi đã hết hàng”.

Gánh xôi của chị Hiển đơn giản, chỉ với hai chiếc thúng lớn, một chiếc đựng 6 – 7 loại xôi khác nhau, một chiếc dựng những món ăn kèm và vật dụng cần thiết. Tại gánh của chị, đa phần mọi người đều rất thích ăn xôi xéo bởi hạt nếp mềm thơm, phần hành phi chính tay chị tự chuẩn bị thơm phức, đúng điệu nhà làm, ăn kèm cùng đậu xanh nhuyễn vừa có độ rời vừa giữ được sự béo ngậy. Gói xôi xéo đầy ắp được bọc trong lớp lá sen. Chị Hiển đã cắt những phần lá với kích thước vừa đủ cho từng gói, khi khách đến mua chỉ cần rút mỗi lớp lá ra để bọc gói xôi lại, như vậy vừa giữ được hơi ấm cho gói xôi, vừa tăng thêm mùi hương thơm nồng. Chị Hiển chia sẻ, có hôm hết lá sen, chị lại tất bật tìm lá chuối, lâu lâu lại thay đổi lá dong để hương vị xôi cũng có thêm phần đặc biệt.

Lá sen, lá chuối, lá dong được dùng để gói xôi

Người Hà Nội vốn thích ăn xôi gói lá như thế. Xôi lạc, xôi xéo, xôi ngô, xôi gấc,…đủ các thể loại xôi nhưng đều được gói trong bọc lá xanh ngát, lá gói xanh ôm lấy phần xôi vàng ươm, khi mở ra thơm phức mùi của hành phi, đậu xanh và thơm nồng của nếp chín. Xôi xéo là món đặc trưng với nhiều phần đồ ăn cùng đặc sắc nhất, bao gồm: xôi xéo, đậu xanh, chà bông, hành phi, nước mỡ,…

Ngoài xôi xéo, xôi gấc cũng là món được nhiều người yêu thích. Anh Thái Minh (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) cho biết: “Xôi gấc đơn giản, không ăn kèm cùng đậu xanh hay hành phi như xôi xéo nhưng lại có vị ngọt của nếp rất thơm. Một nắm xôi gấc cùng một ít chà bông là bữa ăn sáng quá quen thuộc với những người làm việc văn phòng như tôi”.

Hình ảnh gánh xôi quen thuộc với nhiều người Hà Nội

Nhiều khách du lịch ở miền Trung và miền Nam khi đến Hà Nội không ngần ngại dậy sớm để thưởng thức cho bằng được xôi sáng ở đây. Chị Hoàng Thị Hồng Hạnh (Bình Định), cho biết: “Chỉ ra Hà Nội công tác 3 ngày nhưng nhất định phải dành một buổi dậy sớm để mua xôi lá gói ở đầu đường (Hoàng Quốc Việt – PV). Xôi ở ngoài này ăn lạ lắm, vừa thơm vừa béo, một gói xôi cho bữa sáng nhưng ăn no hết cả ngày. Hương vị này ở những vùng khác hiếm có được. Thích nhất là gói xôi được bọc trong lá vừa sạch sẽ, vừa làm xôi thơm ngon lại bảo vệ môi trường”.

Xôi sáng là văn hóa thanh lịch của người Hà Nội

Người Hà Nội vốn cẩn thận, tinh tế, hào hoa. Những cốt cách đó cũng được thấm đượm trong phong cách nghệ thuật ẩm thực của Thủ đô, từ những hàng xôi sáng bình dị đến những món xôi cầu kỳ, bắt mắt. Ngay cả như việc chọn lá gói xôi cũng thể hiện những đức tính cần mẫn, cẩn thận của họ.

Từ học sinh sinh viên đến dân văn phòng đều thích ăn xôi sáng

Mỗi gói xôi chỉ từ 10.000 đồng nhưng là bữa sáng no nê, đầy đủ của biết bao thế hệ người Hà Nội. Từ những cô cậu sinh viên chắt chiu từng khoản tiền nhỏ đến người đi làm văn phòng vội vã mỗi sáng, từ những thanh niên trẻ đến những ông bà đã về hưu đều yêu thích món xôi sáng. Người Hà Nội ăn xôi cũng từ tốn, mở bóc xôi từng lớp lá, cẩn thận xắn từng miếng vừa ăn để thưởng thức trọn vẹn. Có khi để đượm vị, một ly trà đá mát lạnh cũng khiến bữa xôi sáng ngon hơn rất nhiều.

Chị Nguyễn Thị Phú (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) bán xôi được gần 12 năm nay cho biết: “Có hôm 10.000 xôi nhiều quá, người ta lại mua 5.000 đồng, 7.000 đồng mình cũng vui vẻ lấy cho họ phần ít hơn bình thường, miễn sao ai cũng mua ăn được. Thường chỉ bán khoảng 2 tiếng đồng hồ là hết hàng, mình làm lâu dần rồi cũng quen tay, thao tác nhanh nên khách thích lắm”.

Ăn xôi sáng thưởng thức cùng ly trà đá mát lạnh

Ở Hà Nội, để thưởng thức xôi sáng ngon có thể đến tại hàng xôi trên phố Hàng Bài, phố Đào Tấn,….hoặc bất cứ con phố nào từ 6 giờ sáng để mua được gói xôi. Ngoài những phần xôi truyền thống có thể gọi thêm các phần ăn kèm như giò, chả, thịt kho, trứng ốp la,…để tăng thêm hương vị cho xôi sáng.