Mục đích của Trung Quốc và Nga khi tăng cường tập trận chung

Nga và Trung Quốc trong thời gian gần đây đã gia tăng các cuộc tập trận quân sự trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ngày càng phức tạp, đặc biệt là liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine.

Tàu chiến Nga bắn tên lửa trong cuộc tập trận “Đại dương-2024″ với sự tham gia của hải quân Trung Quốc. Ảnh: Hình cắt từ clip do Bộ Quốc phòng Nga phát hành.

Theo kênh CNN (Mỹ), trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ngày càng gia tăng, đặc biệt là sau cuộc xung đột ở Ukraine, việc Nga và Trung Quốc tăng cường các cuộc tập trận quân sự chung đã thu hút sự chú ý của giới phân tích toàn cầu. Ngày 21/9, Trung Quốc và Nga đã bắt đầu cuộc tập trận hải quân chung phương Bắc/Tương tác năm 2024 tại thành phố Vladivostok, vùng Viễn Đông của Nga.

Tuần trước, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố về cuộc tập trận lớn nhất trong 30 năm qua, “Đại dương-2024″ (Ocean-2024), với sự tham gia của khoảng 90.000 quân, hơn 500 tàu và máy bay.

Đáng chú ý, Trung Quốc là quốc gia duy nhất chính thức tham gia cùng Nga trong sự kiện này, một dấu hiệu rõ ràng về mối quan hệ chiến lược đang ngày càng phát triển giữa hai cường quốc.

Quan điểm từ Nga và Trung Quốc

Tổng thống Putin đã khẳng định rằng việc tăng cường hợp tác với các nước “thân thiện” là vô cùng quan trọng trong bối cảnh địa chính trị hiện nay. “Chúng tôi đặc biệt chú ý đến việc tăng cường hợp tác với các nước bạn bè của chúng tôi. Điều này đặc biệt quan trọng hiện nay trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng trên toàn thế giới”, nhà lãnh đạo Nga cho biết.

Trong khi đó, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng đã thể hiện quyết tâm tương tự trong việc mở rộng quan hệ quân sự với Nga. Theo quân đội Nga, Trung Quốc đã điều một số tàu chiến và 15 máy bay đến vùng biển ngoài khơi bờ biển Viễn Đông của Nga để tham gia Đại dương-2024. Ngoài ra, trong tháng này, lực lượng Trung Quốc và Nga đã ca ngợi sự phối hợp chiến lược sâu sắc hơn trong các cuộc tập trận hải quân chung ở vùng biển gần Nhật Bản và tổ chức cuộc tuần tra hàng hải chung lần thứ năm ở phía Bắc Thái Bình Dương.

Các sự kiện này diễn ra sau một loạt các cuộc tập trận chung trong suốt mùa hè, bao gồm cuộc tập trận gần Alaska – nơi quân đội Mỹ và Canada lần đầu tiên cùng nhau chặn các máy bay ném bom của Nga và Trung Quốc – và ở Biển Đông, nơi căng thẳng địa chính trị đang gia tăng nhanh chóng.
Chuyên gia Alexander Korolev từ Đại học New South Wales cho biết, mặc dù Nga và Trung Quốc không có khả năng tương tác mạnh mẽ như các đồng minh trong NATO, nhưng họ đang nỗ lực cải thiện mối quan hệ đối tác chiến lược.

Sự phối hợp giữa hai nước trong các cuộc tập trận không chỉ giới hạn trong lĩnh vực hải quân mà còn mở rộng ra không quân và các công nghệ quân sự tiên tiến. Theo dữ liệu từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), số lượng cuộc tập trận quân sự chung đã tăng lên đáng kể trong những năm qua, cho thấy mối quan hệ quân sự giữa hai quốc gia này đang trở nên ngày càng sâu sắc hơn.

Mục tiêu chiến lược

Cuộc tập trận hải quân chung phương Bắc/Tương tác năm 2024 và Đại dương-2024 diễn ra trong bối cảnh Nga đang đối mặt với các lệnh trừng phạt kinh tế từ phương Tây do cuộc chiến ở Ukraine. Carl Schuster, cựu chỉ huy tàu chiến của hải quân Mỹ và cựu Giám đốc điều hành tại Trung tâm Tình báo liên hợp của Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Mỹ, cho biết cả Nga và Trung Quốc đều muốn cho Mỹ và các đồng minh thấy rằng “hai quân đội của họ đang ngày càng gắn kết với nhau và bất kỳ thách thức nào đối với một trong hai bên đều có nguy cơ dẫn đến phản ứng phối kết hợp”.

Các cuộc tập trận chung cũng mang đến cho mỗi bên cơ hội học hỏi lẫn nhau – vì Nga, với kinh nghiệm chiến trường dày dặn, và Trung Quốc, quốc gia ngày càng tiên tiến về công nghệ điện tử quân sự, mỗi bên đều có điều gì đó để học hỏi từ bên kia, một số nhà quan sát nhận định.

Như vậy, các cuộc tập trận này không chỉ đơn thuần là một sự kiện quân sự mà còn phản ánh mục tiêu chiến lược lâu dài của cả hai bên trong việc tạo ra một đối trọng với ảnh hưởng của phương Tây. Cả Nga và Trung Quốc đều coi Mỹ như một đối thủ cạnh tranh chiến lược hàng đầu đối với lợi ích cốt lõi của mình. Đối với Nga, việc ngăn chặn sự mở rộng của NATO là ưu tiên hàng đầu, trong khi Trung Quốc tìm cách vượt qua sự kiềm chế của Mỹ ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Trong bối cảnh đó, Tổng thống Putin đã chỉ trích các hành động của Mỹ tại biên giới phía Tây của Nga, cho rằng đó là lý do khiến Moskva phải tăng cường hợp tác quân sự với Bắc Kinh. Mối quan hệ chặt chẽ giữa hai nước có thể tạo ra một hình thức liên minh không chính thức, một sự phản ứng tổng hợp trước các chính sách của phương Tây.