Mua ngân hàng 0 đồng để chấm dứt trò mặc cả
Ngân hàng Nhà nước cần phải ra tay mua lại ngân hàng yếu kém, chấm dứt những trò mặc cả, chây ì, coi thường quá trình phục hồi kinh tế của đất nước.
Hệ thống văn bản pháp luật hiện nay của Việt Nam chưa có quy định nào đề cập đến việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mua lại ngân hàng thương mại (NHTM) giá 0 đồng.
TS Trương Văn Phước – Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia phát biểu như vậy tại cuộc hội thảo “Định vị hệ thống ngân hàng sau tái cơ cấu” diễn ra ngày 23-10. Chủ đề mua ngân hàng với giá 0 đồng được nhiều diễn giả chia sẻ rất sôi nổi.
Tại sao không phải là 1 đồng?
Theo ông Phước, vừa qua NHNN đã thông tin mua lại một số ngân hàng với giá 0 đồng là không đúng. Ông Phước nói: “Có thể tôi nói sẽ làm nhiều người mất lòng, bởi vì chúng ta diễn nôm quá vắn tắt và bất kỳ cái gì diễn đạt vắn tắt quá đều sinh ra nghi ngờ. 0 đồng là 0 đồng cái gì? Hệ thống văn bản từ Luật Tổ chức tín dụng đến Quyết định số 48/2013 của Thủ tướng… đều không nói đến khái niệm 0 đồng”.
Ông Phước cho rằng bản chất của vấn đề này là NHNN tiến hành mua lại toàn bộ cổ đông, từ cổ đông chiến lược đến nhỏ lẻ của ngân hàng. NHNN mua các cổ phiếu đó theo giá cả thị trường dựa trên mức đánh giá lại toàn bộ tài sản nợ so với vốn điều lệ.
Đến nay các ngân hàng được mua 0 đồng vẫn hoạt động khá ổn định. Ảnh: HTD
“Đáng ra cơ quan điều hành phải ra thông báo: Chúng tôi NHNN đã mua lại toàn bộ cổ phiếu hiện hữu với giá trị thị trường là 1 đồng thì đâu có ai thắc mắc nữa. Bởi việc NHNN mua lại toàn bộ cổ phiếu hiện hữu của các cổ đông vì âm vốn chủ sở hữu chứ không phải là mua lại ngân hàng” – ông Phước phân tích.
Video đang HOT
Chia sẻ quan điểm trên, chuyên gia ngân hàng, TS Lê Xuân Nghĩa cho biết NHNN đã mời các công ty định giá độc lập đến định giá ngân hàng khi nợ xấu vượt hai, ba lần vốn tự có. Khi đó các ngân hàng bị yếu kém không còn giá trị. “Tại sao lại phải là NHNN mua, sao không để NHTM mua?”, ông Nghĩa tự đặt câu hỏi và cho rằng “NHNN đã có kinh nghiệm” trong vấn đề này.
Hơn nữa, tất cả ngân hàng bị mua lại đều đã được cho thời hạn khắc phục trong hai năm nhưng họ cũng không gượng dậy được. “Lúc này, NHNN cần phải ra tay, chấm dứt những trò mặc cả, chây ì, coi thường quá trình phục hồi kinh tế của đất nước” – ông Nghĩa nhấn mạnh.
Không tốn đồng nào
Vậy NHNN lấy đâu ra tiền mua? Ông Lê Xuân Nghĩa cho biết thực ra NHNN không tốn đồng nào. Họ mua không phải là “xòe tiền” ra mua lại tài sản mà mua là để chấn chỉnh hệ thống của ngân hàng đó, sau đó bán lại cho một ngân hàng khỏe mạnh hơn. Trong trường hợp đặc biệt, NHNN có thể cho vay tái cấp vốn đặc biệt đối với ngân hàng này. Do đó những ngân hàng được mua 0 đồng cho đến giờ vẫn hoạt động khá ổn định.
Từng là tổng giám đốc Ngân hàng Eximbank, ông Phước cho biết tại thời điểm năm 2000, ngân hàng này gặp rất nhiều khó khăn. “Nhiều người đã hỏi tại sao khi đó Vietcombank lại nhảy vào củng cố? Thực chất khi đó đứng sau Vietcombank chính là NHNN” – ông Phước thông tin. Bằng nhiều biện pháp khác nữa, NHNN đã khôi phục lại ngân hàng này và thu hút thêm các cổ đông và thị trường mới để có một Eximbank như bây giờ. Cách mua ngân hàng 0 đồng hiện nay chính là sự kế thừa tư duy, phương pháp xử lý như từng đối với Eximbank.
Không phải là quốc hữu hóa
Trong khi đó, ông Nguyễn Hữu Nghĩa – Chánh Thanh tra cơ quan giám sát NHNN khẳng định việc NHNN mua lại các ngân hàng với giá 0 đồng là đúng luật. Một trong những sứ mạng của NHNN là bảo vệ tổ chức tín dụng và người gửi tiền.
Ông Nghĩa dẫn chứng việc NHNN mua lại ngân hàng với giá 0 đồng dựa trên Điều 149 Luật Các tổ chức tín dụng, trong đó nêu rõ NHNN có quyền trực tiếp mua hoặc chỉ định tổ chức tín dụng khác mua lại ngân hàng yếu kém…
“NHNN mua lại cổ phiếu của các ngân hàng yếu kém với giá 0 đồng không phải là ép buộc mà được định giá qua một công ty định giá độc lập tính toán dựa trên giá trị cổ phiếu, đánh giá độc lập khách quan. Đây là quan hệ mua bán, không phải là quốc hữu hóa” – ông Nghĩa giãi bày.
Mặt khác, ông Nghĩa cho rằng trong điều kiện của Việt Nam sẽ không để xảy ra chuyện phá sản trong hệ thống ngân hàng. “Đừng nghĩ ngân hàng phá sản thì Nhà nước không mất gì. Nếu phá sản thì bảo hiểm tiền gửi – một tổ chức tài chính của Nhà nước phải chi trả cho người gửi tiền” – ông Nghĩa lý giải.
Quốc hội nên giám sát việc mua ngân hàng 0 đồng Hội thảo trên diễn ra trong bối cảnh thời gian qua NHNN đã quyết định mua lại NHTM Cổ phần Xây dựng (VNCB), NHTM Cổ phần Đại Dương (OceanBank) và NHTM Cổ phần Dầu khí Toàn cầu (GPBank) với giá 0 đồng. Hội thảo do Viện Kinh tế Việt Nam và báo Diễn Đàn Đầu Tư tổ chức. Tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội sáng 22-10, báo chí dẫn lời đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) đề nghị: “Quốc hội nên có giám sát, ít nhất là có thể thành lập ủy ban lâm thời giám sát toàn bộ việc mua lại ngân hàng giá 0 đồng”. NHNN đứng ra mua lại các ngân hàng yếu kém là cách làm nhanh nhất, không để các ngân hàng yếu kém cò kè mặc cả, bảo vệ tài sản của họ nhưng coi lợi ích của người gửi tiền là rơm rác. Đấy là một biện pháp sáng tạo. TS LÊ XUÂN NGHĨA, chuyên gia ngân hàng
Theo Trà Phương (Pháp luật TPHCM)
"Tái cơ cấu ngân hàng như luộc nồi bánh chưng"
"Tái cơ cấu ngân hàng như luộc nồi bánh chưng mất nhiều thời gian chuẩn bị", đó là nhận xét của TS Lê Thẩm Dương tại Hội thảo tái cấu trúc hệ thống Ngân hàng sáng nay, 23/10. Đồng quan điểm trên, nhiều chuyên gia cho rằng sau 4 năm thực hiện tái cơ cấu hệ thống, ngành ngân hàng đã làm được đáng kể dẫu vẫn còn ngổn ngang.
heo PGS-TS Trần Đình Thiên, sau 4 năm (từ năm 2011 - nay) thực hiện tái cơ cấu hệ thống Ngân hàng, là khoảng thời gian đầy thử thách tính kiên định và bản lĩnh. Tuy được đánh giá là đã làm được nhiều việc và đạt được nhiều kết quả tích cực rõ rệt nhưng tái cơ cấu ngân hàng vẫn còn ngổn ngang những vấn đề cần phải xử lý. Việt Nam từng xảy ra "hội chứng" thành lập ngân hàng thương mại cổ phần, rồi từ ngân hàng nông thôn phát triển thành ngân hàng đô thị. Vì thế phát sinh nhiều vấn đề, ẩn sau đó là sở hữu chéo.
"Để tái cơ cấu mà dồn tất cả cả công việc cho ngân hàng là mất công bằng, nhiều việc tái cơ cấu cần phải kết hợp với nhau. Tái cơ cấu ngân hàng không thành công chỉ khi nếu doanh nghiệp không mạnh lên." PGS-TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh.
Các chuyên gia Hội thảo tái cấu trúc hệ thống Ngân hàng.
TS Lê Xuân Nghĩa (Chuyên gia tài chính ngân hàng) kể: năm 2011, bối cảnh nền kinh tế khi đó lạm phát lên tới 20%, giá vàng một ngày có thể tăng giá đến 20 lần. Các ngân hàng lao vào kinh doanh vàng. Thời điểm đó kinh doanh vàng được cho là "con gà đẻ trứng vàng" . Người dân, ngân hàng, doanh nghiệp đổ xô vào kinh doanh vàng, buôn lậu vàng khiến cho dự trữ ngoại tệ giảm từ 23 tỷ USD xuống 7 tỷ USD.
"Thanh khoản bất ổn khiến các ngân hàng đua nhau tăng lãi suất. Thậm chí đến bà xã tôi ngày nào cũng đi rút tiền ra rồi gửi vào ngân hàng khác để ăn chênh lãi suất. Còn NHNN thì phải đi xe máy để kiểm tra xem ngân hàng nào vi phạm huy động lãi suất. Hệ thống ngân hàng rơi vào tình trạng nguy hiểm thật sự, đặc biệt là những ngân hàng có những ông chủ là các tay buôn bất động sản", ông Nghĩa thuật lại.
Theo ông Nghĩa, thời gian qua, toàn bộ hệ thống ngân hàng đang dốc toàn lực để xử lý nợ xấu, lập dự phòng rủi ro, nên khả năng sinh lợi thấp, chỉ bằng một nửa bình thường. Trong bối cảnh lãi suất thấp như hiện nay, phải coi việc phục hồi khả năng sinh lợi của NHTM là yếu tố được ưu tiên trọng điểm để phục vụ cho quá trình hiện đại hóa
TS. Trương Văn Phước, Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia nhận xét: Đến thời điểm này, các ngân hàng trong diện tái cơ cấu đã có nhiều thành tựu, vốn chủ sở hữu đã tăng lên 18%, vốn huy động đã tăng 147%, tín dụng tăng 87%, dự phòng rủi ro tăng 146%. Chứng tỏ rằng các ngân hàng đã hoạt động tốt lên rất nhiều.
Ở một góc độ khác, TS. Lê Thẩm Dương, Trưởng khoa Tài chính của Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM cho rằng, để tái cấu trúc thành công, theo kinh nghiệm quản trị của thế giới, chỉ cần làm thiếu 3 cái là chúng ta thua cả trận.
"Một là chọn vấn đề tái. Chọn nhầm là chết. Hai là thời gian chuẩn bị tái. Đến thời gian công cuộc tái cấu trúc là dành để chuẩn bị. Giống như luộc một nồi bánh chưng, chuẩn bị mất 50 ngày mà luộc mất có năm ngày thôi. Ba là hành vi tái. Nhìn lại trong 3 năm vừa rồi, thực sự ban đầu có những cái tôi lên tiếng phản đối. Nhưng dần dà, đã chuyển từ phản đối sang cảm phục"- TS Dương nhấn mạnh. Ông cũng cho rằng trên thực tế, đến ngày hôm nay, chúng ta đã thành công.
TS. Trần Du Lịch, Ủy viên Ủy ban kinh tế Quốc hội, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia chia sẻ: tái cấu trúc hệ thống tổ chức tín dụng diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam bất ổn về vĩ mô, nguy cơ lạm phát phi mã. Thời điểm ấy, chúng ta đang thực hiện theo Nghị quyết 11 của Chính phủ là siết chặt công chi, tín dụng; giảm tổng cầu để chống lạm phát.
"Thời điểm ấy, khảo sát tại TP.HCM cho thấy: 33% doanh nghiệp vẫn làm ăn tốt, đóng được thuế, vẫn được vay ngân hàng với mức lãi suất bình thường. Bên cạnh đó 33% các doanh nghiệp đang đợi vay ngân hàng. Số còn lại là doanh nghiệp xếp vào diện nợ xấu không thể vay được. Vì thế, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước và TP.HCM đã ngồi lại bàn và triển khai cách thức cho vay với các doanh nghiệp với tên gọi "nối kết doanh nghiệp. Nhờ vậy, tổ chức tín dụng cho vay vừa giải quyết được nợ xấu cũ, vừa thu được nợ mới đúng hạn."- TS Lịch nói.
Ông Đặng Ngọc Đức, Viện trưởng Viện ngân hàng và Tài chính- Đại học Kinh tế Quốc dân chỉ ra một số vướng mắc trong quá trình tái cơ cấu hệ thống Ngân hàng đó là, Chính phủ nên chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan phối hợp NHNN thực hiện đồng bộ các giải pháp tái cơ cấu hệ thống các TCTD, triển khai các biện pháp miễn, giảm thuế, phí liên quan đến mua bán nợ xấu và các tài sản bảo đảm tiền vay của TCTD được cơ cấu lại. Miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các tổ chức tín dụng sau khi thực hiện mua lại, sáp nhập, hợp nhất; miễn, giảm thuế, phí hợp lý đối với quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô.
Trong bối cảnh đang thực hiện tái cấu trúc hệ thống ngân hàng hiện nay, TS Trần Du Lịch kiến nghị: từ đầu năm 2016 Ngân hàng nên giảm lãi suất được không? Với lạm phát dưới 2% mà phải vay trung dài hạn 9- 10% thì liệu có thể giảm khoảng 2% xuống 7% được không? Hiện nay, mối quan hệ giữa ngân hàng và doanh nghiệp lớn nhất là vấn đề lãi suất, có thể giảm lãi suất xuống được không? Chứ không phải vấn đề vay hay được vay nữa".
Theo Phan Sáng (Tiền Phong)
Củng cố lòng tin người gửi tiền Hội thảo "Ba năm nhìn lại tái cơ cấu và xử lý nợ xấu ngân hàng" do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phối hợp với Báo Lao Động tổ chức chiều 5/10 tại Hà Nội mang đến những đánh giá tổng quát về sự chuyển biến tích cực của hệ thống ngân hàng sau nhiều năm nỗ lực. Chánh Thanh tra Cơ quan...