Mưa lũ ở miền Trung năm nay khả năng tái diễn kịch bản năm 2020

Với kịch bản La Nina xuất hiện, bão sẽ tập trung nhiều vào giai đoạn cuối năm, nhiều bão hình thành trên Biển Đông và tác động nhanh hơn đến đất liền.

Mưa lớn, bão, ngập lụt ở miền Trung có dấu hiệu tương tự với mùa bão năm 2020.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục khí tượng thủy văn Hoàng Đức Cường vừa có báo cáo tại hội nghị toàn quốc về công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2024, sáng 10/5. Theo đó, trong năm 2023, thời tiết và khí hậu nước ta chịu ảnh hưởng của hiện tượng ENSO ở trạng thái El Nino, đã xảy ra 8 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, 25 đợt không khí lạnh, 20 đợt nắng nóng diện rộng, 21 đợt mưa lớn trên diện rộng, 13 đợt lũ ở khu vực Bắc Bộ, Trung Bộ và Tây Nguyên.

Đặc biệt, đợt mưa từ 13-17/11, toàn bộ khu vực Trung Bộ có mưa rất to và giông, trong đó, riêng tỉnh Thừa Thiên Huế có nơi trên 1.000mm như: Bạch Mã 1.924mm, Bình Điền 1.272mm, Xuân Lộc 1.310mm, Nam Đông 1.154mm,…

Mưa lớn ở TP Huế năm 2023 khiến nhiều nơi ngập lụt nghiêm trọng. Ảnh: Đình Thành

Tiếp 4 tháng đầu năm 2024, ông Hoàng Đức Cường thông tin, nhiệt độ trung bình tại các khu vực trên cả nước đều cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 0,5-1,5 độ. Riêng tháng 4, tại khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ cao hơn từ 3,1-3,6 độ. 110/186 trạm quan trắc trên cả nước ghi nhận giá trị nhiệt độ cao nhất ngày vượt giá trị lịch sử, đặc biệt tại Đông Hà (Quảng Trị) nhiệt độ ngày 28/4 đo được là 44 độ. Đây là giá trị cao nhất từ năm 1976 đến nay tại tỉnh này. Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ cũng xuất hiện nắng nóng và nắng nóng gay gắt kéo dài trong tháng này.

Phó Tổng cục trưởng Hoàng Đức Cường báo cáo tại hội nghị. Ảnh: CTV

Những tháng đầu năm cũng xuất hiện rất nhiều mưa giông kèm mưa đá, tính đến 7/5 là 72 trận mưa đá.

Ngoài ra, xâm nhập mặn tại khu vực Nam Bộ trong mùa khô năm 2023-2024 đã đến sớm và gay gắt hơn trung bình nhiều năm và năm 2022-2023. Các đợt xâm nhập mặn trong thời gian vừa qua đã gây ra tình trạng thiếu nước ngọt cục bộ.

Nắng và mưa đều xuất hiện nhiều hơn

Ông Hoàng Đức Cường nhận định, hiện tượng El Nino đang suy yếu dần và chuyển sang trạng thái trung tính. Dự báo có khả năng chuyển sang trạng thái La Nina trong các tháng cuối năm 2024.

“Biến đổi khí hậu tiếp tục tác động làm gia tăng tính cực đoan (gồm cả tối thấp và tối cao), nên năm 2024 dự báo sẽ có diễn biến thiên tai khí tượng thủy văn phức tạp, gồm cả nắng nóng, hạn mặn, giông lốc mưa đá hơn mức bình thường vào nửa đầu năm và mưa, bão, lũ, ngập lụt xuất hiện nhiều, tập trung vào nửa cuối năm. Đây là kịch bản tác động khá giống với hình thái diễn biến ENSO năm 2020″, ông Cường nhấn mạnh.

Cụ thể, ông Cường cho biết, dự báo giai đoạn từ 12-31/5, ở Bắc và Trung Bộ khả năng xuất hiện 2 đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt trên diện rộng, tập trung vào khoảng nửa cuối của tháng. Nhiệt độ cao nhất lúc này ở Đông Bắc Bộ là từ 35-38 độ và Tây Bắc Bộ 36-39 độ; Trung Bộ là 36-39 độ, riêng khu vực vùng núi phía Tây 39-41 độ, có nơi trên 42 độ.

Cuối tháng 4 vừa qua, miền Bắc và Trung Bộ trải qua đợt nắng nóng gay gắt. Ảnh minh họa: Nam Khánh

Đối với khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ, từ 11-16/5 có thể xuất hiện đợt nắng nóng với nhiệt độ cao nhất 35-38 độ, ít mưa, độ ẩm thấp nhất từ 55-65; giai đoạn nửa cuối tháng 5 có mưa chuyển mùa, nắng nóng sẽ giảm dần.

Ngoài ra, giai đoạn từ 12-16/5, ở khu vực Bắc Bộ, các tỉnh Bắc Trung Bộ có khả năng xuất hiện một đợt mưa, có nơi mưa to và giông mạnh. Những khu vực trên, khi mưa giông đều có nguy cơ cao xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.

Mưa lớn, bão, ngập lụt dấu hiệu tương tự năm 2020

Dự báo xa hơn, từ tháng 6, nắng nóng gia tăng về cường độ và mở rộng dần sang các nơi khác của khu vực Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ.

Hiện tượng nắng nóng và nắng nóng gay gắt có khả năng xuất hiện nhiều hơn so với TBNN trong tháng 7-8, đề phòng xảy ra nắng nóng đặc biệt gay gắt. Nắng nóng có xu hướng giảm dần từ nửa cuối tháng 8 ở Bắc Bộ và từ tháng 9 ở Trung Bộ.

Ông Cường lưu ý, do nắng nóng xuất hiện nhiều nên khu vực Trung Bộ khả năng khô hạn kéo dài trong thời kỳ từ tháng 5-8, tập trung tại các tỉnh từ Quảng Trị đến Bình Thuận.

Cơ quan khí tượng cũng dự báo, có khoảng 11-13 cơn bão, áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông và 5-7 cơn ảnh hưởng đến đất liền. Hoạt động của bão và ATNĐ có khả năng sẽ tập trung vào nửa cuối mùa bão (từ tháng 9-11).

Thông tin về mưa lớn từ nay đến cuối năm, ông Cường cho biết, ở Bắc Bộ là tháng 7-9, ở Trung Bộ tháng 9-11. Mưa lớn cục bộ với cường suất lớn từ 50-100mm trong 3-6 giờ có khả năng xuất hiện nhiều trong thời gian tới, đề phòng gây sạt lở và lũ quét ở vùng núi, ngập úng đô thị.

“Đặc biệt, cảnh báo kịch bản La Nina tác động vào nửa cuối năm 2024 có thể xuất hiện các đợt mưa tập trung nhiều trong các tháng cuối năm 2024 tại khu vực Trung Bộ”, ông Cường nhấn mạnh.

“Trong nửa đầu mùa mưa bão, thiên tai sẽ tập trung ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên và với kịch bản La Nina xuất hiện, bão sẽ tập trung nhiều vào giai đoạn cuối năm. Nhiều bão hình thành trên Biển Đông và tác động nhanh hơn đến đất liền vào nửa cuối của năm. Mưa lớn, bão, ngập lụt và nguy cơ lũ quét, sạt lở đất ở miền Trung trong giai đoạn nửa cuối năm 2024 có dấu hiệu tương tự với mùa mưa bão năm 2020″. Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng thủy văn Hoàng Đức Cường

Trước nhận định trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo các đơn vị trực thuộc theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, thuỷ văn, hải văn trên phạm vi cả nước; ứng dụng công nghệ mới nhằm chi tiết hóa và truyền tải các thông tin dự báo; duy trì và phát triển các hình thức truyền tải bản tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn tới người dùng,…