Mùa gió bấc nhớ thịt trâu lá lồm
Giữa thành phố bây giờ, không khó để có bát thịt trâu lá lồm. Nhưng, cái món ấy nó không hợp giữa những sít sao xe cộ, mà lên hương ở nơi heo hút xứ Mường.
Món thịt trâu lá lồm được coi là đặc sản truyền thống của người Mường.
Mùa đông ken, gió bắc thổi ngược, sương sa rơi lọt phủ trùm ngọn cây. Hình hài bản làng mờ ảo, co ro trong tiết giá buồn bã. Nhưng mùa gió bấc cũng báo hiệu cho những bà mẹ xứ Mường biết đến thời khắc của món thịt trâu lá lồm.
Gió rít mặc. Sương bay mặc, mà đến những việc đại sự cũng mặc để nghe tiếng xì xoạt húp bát thịt trâu lá lồm đang phưng phức làm ấm cả ngôi nhà xiêu vẹo.
Con trâu và loài lá chống lạnh
Con trâu, người Việt mình đã mặc định là bạn của nhà nông. Chúng kéo cày, bừa ải việc đồng áng mà chẳng nề hà nặng nhẹ. Khi thời máy móc thay thế thủ công, thì con trâu không còn hữu dụng như trước nữa.
Nhưng đó là chuyện ở miền xuôi, nơi đồng ruộng bằng phẳng, máy cày chạy phăng phăng như ô tô trên đường.
Ở bản, ruộng gập ghềnh thì máy nào chạy cho nổi. Lại vẫn con trâu là đầu cơ nghiệp, trâu vẫn được quý. Đến như nhà văn Tô Hoài ghi lời những cô gái ở Hồng Ngài nói rằng: “ứa nào được A Phủ cũng bằng được con trâu tốt trong nhà”.
Trâu ở bản làng bây giờ vẫn nhiều, có nhà tậu vài chục con trâu giống. Thế nhưng thời tiết khắc nghiệt, mùa đông cũng là mùa lo lắng. Có đận, lạnh quá mà cả đàn trâu lăn c.hết. Tiếc của tiếc công, nhưng trời lại phú cho cái khác, cho người bản biết làm món thịt trâu gác bếp bán dần gọi là kéo lại tí vốn.
Thôi không nói chuyện trâu c.hết vì lạnh, vì thứ ấy không làm được món thịt trâu lá lồm đúng nghĩa của xứ Mường Hòa Bình. Người ta nói rằng, lá lồm nó hợp với những tảng thịt tươi, cắt ra còn đòng đọc m.áu. Thứ lá ấy lạ lắm, chua thanh mà làm cho thịt trâu mềm giòn cứ như có phép thuật.
Video đang HOT
Cứ từ cuối tháng 10 âm lịch, khi cái lạnh đã thấm sâu trong đất, đã cắt đứt nguồn dinh dưỡng khiến lá cây rủ vàng lại là thời của lá lồm xanh ngát. Lạ vậy, thứ cây hợp lạnh thêm dầy và tiết ra vị chua đậm mà không khé. Nhiều người miền ngược thích thú với lá lồm, họ coi đó như nguồn thực phẩm không thể thiếu của mùa đông. Thế nên lá lồm còn có một tên gọi khác là lá giang – nghĩa là cây chống lạnh.
Giữa một vùng gió sương giăng giăng, người ta không thể không co ro ngồi bên bếp lửa. Nhưng cách chống lạnh ấy chỉ là tức thời, còn cái bụng phải ấm trước đã để vun vén cho sức lực. Ở cuối bản, người ta kháo nhau có nhà g.iết trâu, thế là lục tục già trẻ kéo đến. Mỗi người một chân một tay ngả con trâu xuống, chờ đến lúc thui vàng, m.ổ b.ụng, pha thịt thì đụng mỗi người vài cân đem về.
Bản làng vẫn lạnh nhưng khói bếp đã lên, tiếng í ới nhà trên nhà dưới đủ để át đi tiếng gió rít trên đồi. Người ta đang chuẩn bị cho một bữa ăn chống rét, cho một cuộc xum tụ con rể con dâu bằng một món ăn rất truyền thống.
Món ngon ấm tình
Lá lồm có thể lạ với người miền xuôi, nhưng lại rất sẵn với vùng rừng núi. Đó là dạng cây leo thành bụi giống lá mơ. Ven cánh rừng, hoặc trên sườn đồi có rất nhiều cây lá lồm, và người ta còn trồng cả trong vườn nhà cho tiện việc chuẩn bị nguyên liệu chế biến món ăn.
Từ xửa xưa, lá lồm đã trở thành một nét văn hóa ẩm thực của người Mường. Nó như một vị thuốc chữa bệnh phong thấp, đường ruột cho đến gan thận. Và đặc biệt khi chế biến thịt trâu, dù xào hay nấu cũng đều phải có lá lồm. Có thịt trâu đấy mà không có lá lồm, thì coi như chẳng chế biến được gì ngon lành.
Người Mường nói rằng, lá lồm có thể giã ra hoặc để nguyên nấu với thịt trâu. Nhưng có nhà kết hợp cả hai, phần lá giã nhuyễn pha với nước, phần lá nguyên đảo với thịt. Dù với cách nào, thì món thịt trâu vẫn thơm ngon và phần nước cứ đậm đặc như nước xuýt thoang thoảng mùi thơm hấp dẫn.
Thật là mỗi vùng nấu món thịt trâu lá lồm đều có cách khác. Nhưng thức gì cũng có chuẩn mực của nó. Nếu như thắng cố ngon hơn khi người Bắc Hà nấu, thì thịt trâu lá lồm lại đúng vị khi ở vùng Hòa Bình.
Người ta thái thịt trâu miếng nhỏ bỏ trong nồi đất với chút ít tấm gạo. Nhưng thịt trâu phải thật tươi, cầm vào còn ấm và thấy dẻo. Nước sâm sấp nồi, ninh nhừ cho đến lúc tấm gạo và thịt trâu làm cho màu nước sánh lại thì bỏ phần lá lồm đã giã nhuyễn vào.
Mùi thơm của thịt, vị chua của lá bốc lên là lúc người ta vò nhẹ phần lá lồm còn lại rồi đậy vung chờ chín. Trong lúc đó, cả gia đình quây quần bên bếp với hũ rượu đã ủ đủ âm dương, chỉ chờ cho nồi thịt trâu lá lồm lạch cạch vung để bê xuống.
Khói trắng bốc lên đưa theo mùi hương béo ngậy làm bất cứ ai cũng phải thòm thèm. Người Mường ăn thịt trâu lá lồm theo cách múc riêng mỗi người một bát to đủ nước lẫn cái. Tiếng xì xoạt của những đứa cháu nhỏ, tiếng xuýt xoa của ông cụ già hòa cùng màu khói nóng càng làm cho công cuộc chống lạnh thêm hào hứng.
Ngoài kia, gió bấc vẫn thổi, giá lạnh vẫn đang hăng tiết đ.ập mạnh vào mái nhà lợp cọ, rồi len lỏi qua những bức vách xiêu vẹo. Cái rét như thể ngửi được mùi thơm, cảm được vị ngon ấm áp của thịt trâu lá lồm nên ra sức bực ghen cào cấu. Nhưng cái rét không bao giờ chiến thắng được món ngon – vì đó là bí quyết nghìn đời của bản Mường.
Và người ta nói rằng, nồi thịt trâu lá lồm thơm ngon vì nó ấm tình, nó mang “mùi của gia đình – vị của hạnh phúc”.
Ẩm thực Phú Quốc – Giá bình dân nhưng ăn là ghiền mãi không thôi
Cùng điểm danh ngay những món ăn tiêu biểu cho ẩm thực Phú Quốc bạn nhất định phải thử khi vi vu xứ biển.
Phú Quốc là địa điểm du lịch thu hút rất nhiều khách du lịch trong và ngoài nước với những thiên đường đảo đẹp ngất ngây không ngờ, không chỉ thế đây còn là thiên đường ẩm thực với những món ăn ngon 'nhức nách'. Hãy lưu lại những món ăn tiêu biểu cho ẩm thực Phú Quốc nếu có dịp đến đây nhé!
1. Nhum nướng mỡ hành
Con nhum biển (còn gọi là cầu gai, nhím biển) là loài hải sản có nhiều ở vùng biển duyên hải miền Trung kéo dài ra đến đảo Phú Quốc. Nhum là động vật có hình dáng hơi "kì dị" một chút, thoạt nhìn trông có vẻ không ăn được nhưng thực ra lại rất ngon, đây là một trong những món ăn nổi tiếng ở Phú Quốc.
Cách làm món nhum nướng mỡ hành rất đơn giản dễ làm nhưng phải cẩn thận tránh bị gai nhum đ.âm vào tay. Nhum được bổ đôi, rửa sạch rồi đem nướng với bếp than cùng trứng và mỡ hành.
Thịt nhum nướng mỡ hành nóng hổi, thơm thơm ngọt bùi đặc trưng, vị beo béo của mỡ hành ăn kèm với muối tiêu chanh hoặc chấm mù tạt sẽ mang lại cho thực khách một dư vị khó quên. Ngoài món nhum nướng mỡ hành thì món cháo nhum cũng là một món ăn rất ngon và bổ dưỡng.
2. Gỏi cá trích
Một trong những món ăn mang đậm hương vị của vùng biển đảo Phú Quốc được nhiều người ưa thích chính là gỏi cá trích. Gỏi cá trích là món ăn dân dã có từ lâu đời của những người dân chài vùng biển. Nguồn gốc của món ăn này không ai biết chính xác mà chỉ biết rằng, để làm được gỏi cá trích ngon thì đòi hỏi phải khéo tay và có nghệ thuật.
Cá trích phải chọn loại cá tươi, ngon, thịt săn, xương nhỏ và đặc biệt là những mẻ cá mới được ngư dân đ.ánh bắt và đưa lên bờ. Cá mua về rửa sạch, bỏ đầu và đuôi, lấy đoạn ở giữa thái thành từng lát mỏng ướp cùng nước cốt chanh khoảng 15 phút.
Nguyên liệu ăn kèm với cá gồm có hành tây thái mỏng, ớt thái sợi, hành tím thái mỏng, dừa nạo. Trộn đều các nguyên liệu đó với cá trích cùng nước sốt chua. Ăn gỏi cá trích không thể thiếu chén nước chấm được làm từ ớt, tỏi và đậu phộng rang.
Sự pha trộn hài hòa giữa thịt cá còn tươi sống với các nguyên liệu hành tây, hành tím, dừa nạo... đem đến một món ngon mang đậm đà hương vị của biển. Là món ăn dân dã nhưng chế biến gỏi cá trích rất kỳ công, bạn phải chọn những con cá nhiều thịt, còn tươi sống mới cho thịt béo ngọt khi ăn.
Gỏi cá là món ăn đậm đà chất biển, dễ chế biến và được xem là món chủ yếu để đãi khách từ nơi khác đến. Thưởng thức gỏi cá trích có vị chua chua của chanh, cay xè của ớt cùng vị ngọt béo của cá, vị chát của chuối và vị mặn mà của mắm biển khiến ai cũng ưa thích.
3. Bún kèn
Ngoài những đặc sản quen thuộc như nước mắm, rượu sim, hồ tiêu, gỏi cá trích... còn có một món ăn bạn không thể tìm thấy ở nơi khác nào ngoài Phú Quốc đó chính là bún kèn. Dù ít được nhắc đến trong danh sách những món ẩm thực Việt Nam, nhưng bún kèn là món ăn khá phổ biến trong bữa cơm của các gia đình Phú Quốc.
Theo như tài liệu được ghi chép lại thì từ "kèn" trong tiếng Khmer được dùng để ám chỉ những món ăn sử dụng nước cốt dừa. Bún kèn Phú Quốc phải dùng loại cá đã được xay nhuyễn, giống chà bông xào với sả, ớt, tỏi đến khi cá khô thơm và giòn. Tiếp đó đổ nước cốt dừa và nước luộc cá trộn lại với nhau và nêm nếm gia vị nấu cho đến khi nước sền sệt. Điểm đặc biệt của nước dùng bún kèn chính là không thể thiếu một số gia vị như bột cà ri, ngũ vị hương hay nước cốt dừa.
Một tô bún kèn chuẩn vị Phú Quốc phải có một chút đỏ của ớt, màu cam của đu đủ bào, vàng của nước lèo và màu trắng của bún, và màu xanh của rau thơm. Bún kèn Phú Quốc có vị cay của ớt, vị béo của nước cốt dừa hòa quyện với vị ngọt đậm đà của cá đậm chất biển. Trước hương vị của món bún kèn mà có rất nhiều thực khách ăn 2 tới 3 tô bún mà không thấy chán.
Món trứng kiến độc quyền ở sa mạc Mexico, được ví như "trứng cá muối của sa mạc" Những người nhìn thấy món này đầu tiên thường không có quá nhiều thiện cảm, thậm chí còn không dám ăn. Thế nhưng, khi đã ăn thử một lần, họ lại bất ngờ trước vị ngon lạ của nó. Thoạt nhìn, món ăn này trông như món salad ngon lành từ hạt thông, nhưng nó chắc chắn không phải là thứ mà những...